Η ψήφος των συνδικαλιστών του ΠΑΣΟΚ στο τελευταίο συνέδριό του αναδείχτηκε σε έναν από τους καθοριστικότερους παράγοντες για την επικράτηση του κ. Κώστα Σημίτη στην προεδρία του κόμματος. Εξίσου ισχυρή ήταν και η στήριξη που είχε από τους συνδικαλιστές ο κ. Σημίτης στην πρώτη κυβέρνηση της περιόδου 1997 – 2000. Το κλίμα εργασιακής ειρήνης, η εδραίωση κλίματος συνεργασίας στις σχέσεις ΓΣΕΕ – ΣΕΒ, οι εθνικές και οι κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας χαμηλών (σχεδόν στο ύψος του πληθωρισμού) αυξήσεων και η διαφοροποίηση της στάσης μεγάλων συνδικάτων στα ζητήματα των ιδιωτικοποιήσεων και των μετοχοποιήσεων στις ΔΕΚΟ συνέβαλαν τα μάλα στην επίτευξη των κριτηρίων του Μάαστριχτ και στην ένταξη της ελληνικής οικονομίας στην ΟΝΕ.
Ιδιότυπη πυξίδα
Πολλά μπορεί να πει κανείς για τη στήριξη που παρείχε το συνδικαλιστικό του ΠΑΣΟΚ στον αέρα εκσυγχρονισμού που υποσχόταν ότι θα έφερνε «η ομάδα των τεσσάρων» στην ελληνική κοινωνία. Είναι βέβαιο όμως, ότι ακόμη κι αυτός ο κομματικοποιημένος συνδικαλισμός απέδιδε, τότε, σε ένα βαθμό, τη διάθεση εκσυγχρονισμού ευρύτατων κοινωνικών στρωμάτων και τις προσδοκίες τους στο μοντέλο του συνετού πολιτικού που εξέφραζε ο κ. Σημίτης.
Επομένως, η πολιτική και κομματική συμπεριφορά των συνδικαλιστών του ΠΑΣΟΚ και η τοποθέτησή τους έναντι της βαθιάς κρίσης που διαπερνά το κυβερνών κόμμα, αποτελεί και μιαν ιδιότυπη πυξίδα για την έκβαση του κομματικού συνεδρίου τον προσεχή Οκτώβριο. Ο ρόλος τους για την αναζήτηση μιας νέας κομματικής και ενδοκυβερνητικής ισορροπίας είναι σημαντικός, όχι μόνο λόγω της στενής σχέσης κόμματος – συνδικάτου.
Εκ της θέσεώς τους αντιλαμβάνονται ταχύτερα τις κοινωνικές διεργασίες, ενώ η καταγεγραμμένη -και μέσω της πρόσφατης δημοσκόπησης της MRB- αύξηση του κύρους της ΓΣΕΕ στην κοινωνία προσδίδει ακόμη μεγαλύτερη σημασία στη στάση που θα κρατήσουν τα συνδικαλιστικά στελέχη αυτήν την περίοδο.
Προς τα πού λοιπόν γέρνει η πλάστιγγα; Παρότι είναι νωρίς για ασφαλείς προβλέψεις ως προς τον βαθμό της υποστήριξης που θα λάβουν οι υποψήφιοι (εάν είναι περισσότεροι του ενός), είναι βέβαιο ότι οι συνδικαλιστές του ΠΑΣΟΚ, ανεξαρτήτως της παρωχημένης κατάταξής τους σε εκσυγχρονιστές ή αναχρονιστές, θα εμμείνουν στη διαμόρφωση μιας πολιτικής δεσμευτικής πλατφόρμας για την «επανασύνδεση με την κοινωνία και την ανάδειξη του κοινωνικού ΠΑΣΟΚ».
Σε αυτή τη φάση κι ελλείψει μιας ισχυρής προσωπικότητας στον ρόλο του «αντίπαλου δέους» που θα μπορούσε να εγγυηθεί κυβερνητική συνέχεια για τρίτη τετραετία, δεν φαίνονται διατεθειμένοι να αντιπαρατεθούν με την υποψηφιότητα Σημίτη. Είναι όμως κατηγορηματικοί σε ό,τι αφορά το περιβάλλον Σημίτη και τους υπουργούς που θέλησε να αναδείξει ως τη νέα ηγετική ομάδα. Ο κ. Ν. Χριστοδουλάκης, ο κ. Τ. Γιαννίτσης, ο κ. Σταθόπουλος, λιγότερο ο κ. Ευθυμίου και ο κ. Χρ. Βερελής, και πολύ περισσότερο η κ. Μ. Αποστολάκη είναι μερικοί από τους συνεργάτες του πρωθυπουργού, συμπεριλαμβανομένου και του Γ. Παπαντωνίου, για τους οποίους θα τεθεί ισχυρό βέτο στις προσυνεδριακές διαδικασίες (αν μπορούν να χαρακτηριστούν ως προσυνεδριακές οι διαδικασίες που θα γίνουν εν μέσω θέρους).
Σε αυτό το νέο περιβάλλον, το οποίο χαρακτηρίζουν «αποξενωμένο» από την κοινωνική πραγματικότητα, «ανάλγητο» και «τεχνοκρατικό» αποδίδουν και την έλλειψη σωστής πληροφόρησης του πρωθυπουργού.
Πολλοί μάλιστα θεωρούν ότι αυτή η νέα «ηγετική» ομάδα αποτέλεσε, διά των πρωθυπουργικών συμβούλων, και τον καθοριστικό παράγοντα στην απόφαση του κ. Σημίτη να ζητήσει την επίσπευση του συνεδρίου.
Ανακάτεμα χαρτιών
Οι συνδικαλιστές θα «πιέσουν» για ένα καλό ανακάτωμα των χαρτιών μέσα στο ΠΑΣΟΚ και φυσικά θα διεκδικήσουν αύξηση της συμμετοχής τους στη νέα σύνθεση της Κεντρικής Επιτροπής. Ομως, σε αυτή τη φάση, λόγω και έλλειψης εμπιστοσύνης στο περιβάλλον του υπουργού Εθνικής Αμυνας, δεν φαίνεται να προκρίνουν τη «λύση Ακη», ενώ εκτεταμένοι είναι οι ενδοιασμοί για την ανάδειξη του κ. Γ. Παπανδρέου.
Η εικόνα παραμένει θολή. Ωστόσο, ελάχιστοι είναι εκείνοι που τρέφουν προσδοκίες ανανέωσης του κόμματος από το συνέδριο. Οι περισσότεροι συνδικαλιστές συγκλίνουν στην άποψη ότι απλώς θα θέσει τις βάσεις για την αναζήτηση μιας νέας γενιάς στελεχών, οι οποίοι θα αποτελέσουν τη νέα ισχυρή ομάδα και θα ηγηθούν του κόμματος ύστερα από μία αντιπολιτευτική ανάπαυλα… τετραετίας.
«Εκχώρησαν» και την κοινωνική τους ευαισθησία
Η δυσκολία κατανόησης των πραγματικών κοινωνικών αναγκών δεν χαρακτηρίζει μόνο τους πολιτικούς, πολλοί από τους οποίους συναναστρέφονται με απλό κόσμο μόνο στις διακοπές τους. Οι πολιτικοί δεν έχουν την αποκλειστικότητα στο φαινόμενο της πολιτικής αποξένωσης. Η κοινωνική αναλγησία χαρακτηρίζει συχνά όλη τη δημόσια διοίκηση, αλλά και τις μεγάλες δημόσιες επιχειρήσεις, οι οποίες με την εμβάπτισή τους σε Ανώνυμες Εταιρείες, θεώρησαν απολύτως δικαιολογημένο να απολέσουν και την οποιαδήποτε κοινωνική ευαισθησία τους.
Φυσικά δεν θα περίμενε κανείς από τη ΔΕΗ να κάνει κοινωνική πολιτική για τους σεισμόπληκτους συμπολίτες μας που συμβαίνει μάλιστα να είναι και πολύτεκνοι. Θα περίμενε όμως από μία μεγάλη επιχείρηση να θέτει σε ισχύ ορισμένα λογικά κριτήρια όταν κόβει το ρεύμα σε οικογένειες πολυμελείς για χρέη 380.000 δραχμών. Ή τουλάχιστον να παρέχει τους ίδιους όρους διακανονισμού χρεών με τις τράπεζες. Κι ακόμη περισσότερο θα περίμενε να υπάρχει λιγότερη έπαρση και περισσότερη κατανόηση στους γραμματείς των γραφείων του γενικού διευθυντή κατανομής κ. Κακαουδάκη και του διευθύνοντος συμβούλου κ. Στ. Νέζη.
– Με τη δυνατή εξαίρεση ενός ευρωπαϊκού φόρου;