Σε… σαθρό οικονομικό έδαφος στηρίζονται οι υποσχέσεις της κυβέρνησης για φορολογικές ελαφρύνσεις στη μεταμνημονιακή εποχή. Οι δεσμεύσεις που έχει ήδη αναλάβει η χώρα απέναντι στους δανειστές δεν αφήνουν περιθώριο αισιοδοξίας ειδικά στα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα, τα οποία ακόμη και στο καλύτερο σενάριο θα βρεθούν αντιμέτωπα με πρόσθετες επιβαρύνσεις έως το 2020. Ο χρόνος της συμφωνημένης μείωσης της έκπτωσης φόρου από τα 1.900 στα 1.250 ευρώ θα αποφασιστεί στις διαπραγματεύσεις του Ιουνίου για την ολοκλήρωση της 4ης αξιολόγησης. Ακόμη και αν η μείωση του αφορολογήτου ισχύσει από την 1/1/2020 οι έχοντες εισοδήματα έως 12.000 ευρώ, που αντιπροσωπεύουν το 70% του συνολικού αριθμού των φορολογουμένων, θα βρεθούν χαμένοι έως το τέλος του 2020 ακόμη και αν ενεργοποιηθεί και το «καλό πακέτο» των φορολογικών ελαφρύνσεων που έχουν ήδη σχεδιαστεί. Οσον αφορά στις υποσχέσεις για πρόσθετες φορολογικές ελαφρύνσεις, αυτές προϋποθέτουν ότι θα υπάρξει υπερπλεόνασμα από 1,7 έως και 4,4 δισ. για την περίοδο από 2019 έως το 2021. Τα δημοσιονομικά δεδομένα δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας:
1. Για το 2019, το μόνο ανοικτό φορολογικό θέμα που βρίσκεται πάνω στο τραπέζι είναι η επίσπευση της μείωσης του αφορολογήτου ταυτόχρονα με την περικοπή των συντάξεων. Στο κακό σενάριο, το σύνολο των μισθωτών και των συνταξιούχων θα επιβαρυνθεί με 650 ευρώ, ενώ προφανώς δεν θα υπάρξει κανένα «αντίμετρο». Στο σενάριο διατήρησης του αφορολογήτου στα ίδια επίπεδα, η φορολογική πολιτική θα παραμείνει αμετάβλητη καθώς ακόμη και το αναπτυξιακό σχέδιο της κυβέρνησης δεν αφήνει περιθώρια για μειώσεις φορολογικών συντελεστών το 2019, όπως παραδέχτηκε δημόσια και ο υφυπουργός παρά το Πρωθυπουργώ Δημήτρης Λιάκος.
2. Για το 2020, το καλό σενάριο προβλέπει ότι η μείωση του αφορολογήτου θα συνοδευτεί και από πακέτο μείωσης φόρων. Ετσι, ενώ η μείωση του αφορολογήτου θα κοστίσει στους φορολογουμένους 1,92 δισ., προβλέπονται και ελαφρύνσεις αντίστοιχου ύψους. Το πρόβλημα για την κυβέρνηση είναι ότι τα οφέλη από την πιθανή ενεργοποίηση των αντίμετρων δεν αντισταθμίζουν τις απώλειες που θα έχουν μισθωτοί και συνταξιούχοι. Ο μισθωτός των 10.000 ευρώ τον χρόνο θα χάσει 650 ευρώ από τη μείωση του αφορολογήτου και θα κερδίσει περίπου 80-100 ευρώ από τα υπόλοιπα μέτρα που αφορούν μείωση του ΕΝΦΙΑ, αναμόρφωση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης (δεν αφορά τους έχοντες εισόδημα κάτω από 12.000 ευρώ) και μείωση του φόρου νομικών προσώπων. Ο μισθωτός των 10.000 ευρώ που σήμερα πληρώνει 300 ευρώ, αν μειωθούν το αφορολόγητο και ο συντελεστής, θα επιβαρύνεται με 750 ευρώ.
3. Οι πρόσθετες φορολογικές ελαφρύνσεις του 2020 που «διαφημίζει» η κυβέρνηση προϋποθέτουν ότι όχι μόνο θα επιτευχθεί ο δημοσιονομικός στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% αλλά και ότι θα υπάρξει υπεραπόδοση της τάξεως του 1,3%, που ανεβάζει το πρωτογενές πλεόνασμα στο 4,6%. Μόνο υπό αυτή την προϋπόθεση θα υπάρχει «χώρος» για ελαφρύνσεις της τάξεως του 1,5 δισ. για το 2020.