Υστερα από περισσότερο από οκτώ χρόνια, υπάρχουν πραγματικές προοπτικές αποδέσμευσης της Ελλάδας από τα μνημόνια, όταν λήξει το υφιστάμενο πρόγραμμα τον Αύγουστο, καθώς η οικονομία επιτέλους αναπτύσσεται, οι αποδόσεις των ομολόγων έχουν μειωθεί αισθητά και η πολιτική κατάσταση είναι «πιο σταθερή από ό,τι πολλοί ανέμεναν».
Αυτό επισημαίνει σε έκθεσή της για την ελληνική οικονομία η IHS Markit, η οποία και βλέπει «καλές πιθανότητες» για μια καθαρή έξοδο, στα βήματα της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας.
Σπεύδει, ωστόσο, να προειδοποιήσει ότι το θετικό αυτό περιβάλλον δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο. Αν και δεν είναι το βασικό σενάριο, η πιθανότητα να ζητήσει και να λάβει η Ελλάδα μια προληπτική γραμμή δεν είναι αμελητέα, σημειώνει η Markit, αφού όπως εξηγεί η θετική εικόνα μπορεί να αλλάξει πολύ γρήγορα όσο φτάνουμε προς το τέλος το προγράμματος. Ο δρόμος προς την έξοδο έχει «πολλαπλές προκλήσεις», σημειώνει. Ποιες είναι αυτές;
Η πρώτη αφορά τις τράπεζες και τα τεστ αντοχής, που θα δοθούν στη δημοσιότητα στις αρχές Μαΐου. Ακολουθεί η «διόλου εύκολη» αποστολή της ολοκλήρωσης της τέταρτης αξιολόγησης, η οποία προϋποθέτει «πολιτικά δύσκολες αποφάσεις».
Στο πλαίσιο αυτό η Markit επισημαίνει ότι «δεν θα ήταν αδιανόητο να δούμε μια μικρή παράταση του προγράμματος μετά τον Αύγουστο, ώστε να επιτραπεί περισσότερος χρόνος για τις διαπραγματεύσεις». Η επισήμανση αυτή έρχεται παρά τις αλλεπάλληλες διαβεβαιώσεις των Ευρωπαίων αξιωματούχων το τελευταίο διάστημα ότι δεν τίθεται κανένα θέμα παράτασης.
Για να υλοποιηθεί η έξοδος, θα πρέπει να συνεχιστεί και η οικονομική ανάκαμψη, που άρχισε το 2017, υπογραμμίζoυν οι ειδικοί της Markit και προειδοποιούν πως για να διασφαλιστεί η Αθήνα, πρέπει να φροντίσει έτσι ώστε να μην υπάρχει καμία ανησυχία για οπισθοχώρηση στις μεταρρυθμίσεις ή στις πολιτικές που έχουν στόχο να μειώσουν το δημόσιο χρέος.
Ρόλο θα διαδραματίσουν όμως και εξωτερικοί παράγοντες. Οπως αναφέρεται στην έκθεση, μια επιδείνωση των συνθηκών στις διεθνείς αγορές θα μπορούσε να θέσει εμπόδια στην προσπάθεια της Ελλάδας να αντλήσει χρηματοδότηση από τις αγορές.
Καίριας σημασίας σε αυτό το μέτωπο θα είναι βεβαίως η απόφαση των πιστωτών για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, αλλά και ένα «μαξιλάρι ρευστότητας» από την ελληνική πλευρά. Αυτό, σημειώνει η Markit, θα μπορούσε να βοηθήσει την Αθήνα να αντιμετωπίσει μια βραχυπρόθεσμη μεταβλητότητα στην αγορά, αλλά δεν θα προστάτευε πλήρως την ελληνική οικονομία από μια επιδείνωση του κλίματος στις αγορές.
Οι κίνδυνοι
Εάν τελικά η καθαρή έξοδος επιτευχθεί, αυτή δεν θα είναι χωρίς κινδύνους. Οι τράπεζες, που παραμένουν υπό πίεση, αυτή τη στιγμή απολαμβάνουν μιαν εξαίρεση (το λεγόμενο waiver), που τους επιτρέπει να χρησιμοποιούν εχέγγυα λόγω της παροχής ρευστότητας της ΕΚΤ, παρά τη χαμηλή πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας. Το waiver θα αποσυρθεί εάν η Ελλάδα δεν είναι σε κάποιου είδους πρόγραμμα. Παράλληλα, μια καθαρή έξοδος θα μπορούσε να εντείνει τις ανησυχίες των αγορών για τη δέσμευση της Ελλάδας στην υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και δημοσιονομικών στόχων.