Εντονη δυσαρέσκεια αλλά και προβληματισμό έχει προκαλέσει στην εγχώρια και πολυεθνική φαρμακοβιομηχανία το μέτρο για την επιβολή κλειστών προϋπολογισμών ανά θεραπευτική κατηγορία φαρμάκου, το οποίο αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ υπουργείου Υγείας και εκπροσώπων του κλάδου. Σκοπός της συγκεκριμένης πρότασης είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, να μειωθεί το βάρος που έχουν αναλάβει οι φαρμακευτικές εταιρείες από την πολυετή εφαρμογή του clawback, δηλαδή του χρηματικού ποσού που αναγκάζονται να επιστρέψουν στο Δημόσιο όταν εντοπίζεται υπέρβαση της φαρμακευτικής δαπάνης του ΕΟΠΥΥ. Aυτό το μέτρο προϋποθέτει το «σπάσιμο» του κλειστού προϋπολογισμού του ΕΟΠΥΥ (ν. 4472/2017), που ανέρχεται σε 1,945 δισ. ευρώ, σε επιμέρους κατηγορίες, οι οποίες επρόκειτο να καθοριστούν. Επίσης, προβλέπεται ότι ο προϋπολογισμός ορισμένων θεραπευτικών κατηγοριών, των οποίων η δαπάνη σημειώνει υπέρβαση κατά 150%, σε σύγκριση με τις αντίστοιχες δαπάνες σε Δανία και Νορβηγία, θα επαναξιολογηθεί. Δηλαδή, μέσω αυτού του μέτρου, τις υπερβάσεις στον προϋπολογισμό ανά θεραπευτική κατηγορία φαρμάκου δεν θα τις επωμίζονται όλες οι φαρμακευτικές εταιρείες, αλλά όσες δραστηριοποιούνται σε εκείνες τις κατηγορίες (π.χ. ογκολογικά) όπου εντοπίζονται υπερβάσεις στον προϋπολογισμό.
Οπως τονίζει στην «Κ» ο Γιώργος Γιαννόπουλος, γενικός γραμματέας του υπουργείου Υγείας, υπάρχουν 600 κατηγορίες, εκ των οποίων περίπου οι 100 ευθύνονται για το 90% της δαπάνης, και από τις 100, κάποιες φαίνεται να μην έχουν απόκλιση από τη δαπάνη – η απόκλιση πρέπει να δικαιολογείται βάσει επιστημονικών κριτηρίων.
O κ. Γιαννόπουλος κατέστησε σαφές ότι οι επιμέρους προϋπολογισμοί θα είναι συνυφασμένοι με την ετήσια δαπάνη του 1,9 δισ., λέγοντας, ωστόσο, ότι κάθε χρόνο το πλαφόν που έχει τεθεί σε κάθε κατηγορία θα αλλάζει. Επιπλέον, ο ίδιος τόνισε ότι η επεξεργασία του μέτρου γίνεται σε συνεννόηση με τους παράγοντες της φαρμακοβιομηχανίας, εκτιμώντας ότι, αν εφαρμοστεί, θα ισχύσει από 1η Ιανουαρίου 2019. «Εχει ανοίξει η συζήτηση με τους θεσμούς για την αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης, καθώς δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές ιατρικές ανάγκες». Ωστόσο, «θα κινείται ενδεχομένως στα επίπεδα του 1,945 δισ. ευρώ έως το 2019».
Παράγοντες της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας προβάλλουν ενστάσεις όχι τόσο για την πρόταση των επιμέρους προϋπολογισμών αλλά για τη μεθοδολογία μέσω της οποίας θα υπολογιστεί το ύψος των κλειστών προϋπολογισμών. Ελεγκτές της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας επισημαίνουν στην «Κ» ότι η γενικότερη θέση είναι «ότι συμφωνούμε με οποιαδήποτε κίνηση θα έκανε δικαιότερο το, ούτως ή άλλως, παράλογο clawback, αλλά διαφωνούμε με τη μηχανιστική μεταφορά μοντέλων από άλλες χώρες, όπως η Δανία ή η Νορβηγία, που διαθέτουν διαφορετικά συστήματα υγείας, με διαφορετική διάρθρωση δαπανών υγείας, με άλλο φορτίο νοσηρότητας και με ανεπτυγμένο τον τομέα πρόληψης». Δηλαδή οι κλειστοί προϋπολογισμοί δεν γίνεται να υπολογιστούν με βάση αναφορές σε άλλες χώρες που έχουν άλλου είδους υγειονομικό προφίλ.
Η Pharma Innovation Forum, φορέας εκπροσώπησης των πολυεθνικών εταιρειών, σε ανακοίνωσή της έχει εκφράσει την αντίθεσή της στο μέτρο, λέγοντας ότι ο επιμερισμός τού ήδη ανεπαρκούς προϋπολογισμού δεν λύνει το πρόβλημα της ανεπάρκειας πόρων, αλλά, αντιθέτως, το συντηρεί και το μεγεθύνει. Σύμφωνα με την PIF, η θέσπιση του μέτρου δεν θα συμβάλει στη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης, που αποτελούσε μνημονιακή υποχρέωση, ενώ υπάρχει κίνδυνος να ακυρωθούν εύστοχες παρεμβάσεις, όπως η αξιολόγηση τεχνολογιών υγείας (ΗΤΑ) και η εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων. Ολα αυτά βρίσκονται σε διαδικασία διαρκών διαβουλεύσεων, τη στιγμή που, βάσει εκτιμήσεων, το πρώτο τρίμηνο του 2018 αυξήθηκε η υπέρβαση της φαρμακευτικής δαπάνης κατά 43% σε σχέση με το ίδιο διάστημα πέρυσι. Με αυτά τα δεδομένα, η υπέρβαση της εξωνοσοκομειακής δαπάνης ενδέχεται να ξεπεράσει τα 600 εκατ. ευρώ έως τα τέλη του 2018.