Στα χέρια των funds θα περάσουν και επιχειρήσεις που είναι σε πλήρη λειτουργία, καθώς οι τράπεζες είναι αποφασισμένες να προχωρήσουν στην πώληση των μη εξυπηρετούμενων δανείων τους. Στο στόχαστρο είναι τα κόκκινα δάνεια όχι μόνο των πολύ μικρών, αλλά κυρίως των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, καθώς πρόκειται για δάνεια που συνοδεύονται από εξασφαλίσεις και καθιστούν πιο ελκυστική την πώλησή τους στα funds. Στις εξασφαλίσεις περιλαμβάνονται κατά κύριο λόγο ακίνητα, είτε πρόκειται για τις εγκαταστάσεις της επιχείρησης (βιομηχανικά, τουριστικά και εμπορικά κτίρια και οικόπεδα) είτε και προσωπικά ακίνητα του οφειλέτη, για τα οποία η τράπεζα ή το fund μπορεί να εγγράψει προσημείωση.
Η πώληση των κόκκινων δανείων και δη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα αποτελέσει βασική πολιτική των τραπεζών τη διετία 2018-2019, καθώς σε αυτή την κατηγορία θα δοθεί το βάρος της μείωσης των μη εξυπηρετούμενων οφειλών. Μετά την Τράπεζα Πειραιώς και το χαρτοφυλάκιο με την ονομασία Amoeba, τη σκυτάλη παίρνει η Alpha Bank, που πουλάει οφειλές αξίας 800 εκατ. ευρώ μικρομεσαίων επιχειρήσεων (χαρτοφυλάκιο Jupiter), ενώ αμέσως μετά ακολουθεί η Εθνική Τράπεζα, η οποία αναμένεται εντός του επόμενου μήνα να ξεκινήσει τη διαδικασία της πώλησης κόκκινων επιχειρηματικών δανείων ύψους 700 εκατ. ευρώ, περίπου. Οπως και στο Amoeba που πώλησε η Τράπεζα Πειραιώς, έτσι στα επόμενα δύο χαρτοφυλάκια που βγάζουν προς πώληση Alpha και Εθνική θα περιλαμβάνονται και επιχειρήσεις που είναι σε λειτουργία.
Προφανής στόχος των τραπεζών είναι να πετύχουν καλύτερη τιμή, τόσο λόγω της μεταβίβασης και των εξασφαλίσεων που φέρουν αυτά τα δάνεια, όσο και λόγω των καλύτερων προοπτικών για είσπραξη μέρους του οφειλόμενου ποσού από μια επιχείρηση που είναι σε λειτουργία σε αντίθεση με αυτή που έχει πτωχεύσει.
Το υψηλό τίμημα των 430 εκατ. ευρώ που πέτυχε η Τράπεζα Πειραιώς (αντιπροσωπεύει το 21,5% της συνολικής αξίας του χαρτοφυλακίου του 1,9 δισ. ευρώ που πουλήθηκε), όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη με γνώση του θέματος, οφείλεται στο γεγονός ότι τα δάνεια αυτά είχαν εξασφαλίσεις ακίνητα, αλλά και στο γεγονός ότι σταδιακά, στο αρχικό χαρτοφυλάκιο, προστέθηκαν επιχειρήσεις που είναι σε λειτουργία, ανεβάζοντας την αξία της συναλλαγής.
Να σημειωθεί ότι στον τελευταίο νόμο που πέρασε στη Βουλή στο πλαίσιο της τέταρτης αξιολόγησης δόθηκε η δυνατότητα στις τράπεζες να πουλούν επιχειρηματικά δάνεια χωρίς προηγουμένως να είναι υποχρεωμένες να προτείνουν συγκεκριμένη λύση ρύθμισης στις εν λόγω επιχειρήσεις. Η υποχρέωση αυτή ισχύει πλέον μόνο για τα φυσικά πρόσωπα, δηλαδή τα δάνεια των ιδιωτών, ενώ αντίθετα για τις επιχειρήσεις η υποχρέωση των τραπεζών συνίσταται σε μια απλή ενημέρωση, η οποία μάλιστα μπορεί να γίνει και με ένα απλό ηλεκτρονικό μήνυμα, χωρίς δηλαδή τις χρονοβόρες διαδικασίες μιας επίσημης αλληλογραφίας μέσω επιστολών.
Τα funds που θα αγοράσουν τα χαρτοφυλάκια αναλαμβάνουν ουσιαστικά τον ρόλο της τράπεζας και αποκτούν πλήρη δικαιώματα ανάλογα με αυτά του πιστωτικού ιδρύματος. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να κάνουν χρήση όλων των εργαλείων που έχουν σήμερα στη διάθεσή τους οι τράπεζες, όπως κατασχέσεις, ρευστοποιήσεις κινητών και ακινήτων, κεφαλαιοποίηση χρεών κ.ά. Κύριος στόχος τους θα είναι, φυσικά, η είσπραξη του συνόλου ή μέρους της οφειλής, προτείνοντας λύσεις όπως η επιμήκυνση της διάρκειας του δανείου, η μείωση του επιτοκίου και στις περιπτώσεις που κρίνεται σκόπιμο και το «κούρεμα» μέρους της οφειλής. Το ύψος του «κουρέματος» θα είναι συνάρτηση των χαρακτηριστικών της επιχείρησης, δηλαδή το εάν είναι σε λειτουργία και φυσικά το κατά πόσον είναι βιώσιμη. Για όσες επιχειρήσεις λειτουργούν και κριθούν βιώσιμες, το fund μπορεί να προχωρήσει ακόμη και στην κεφαλαιοποίηση των δανείων, αναλαμβάνοντας ουσιαστικά τον έλεγχο της επιχείρησης με στόχο τη μεταβίβασή της σε τρίτο.
Καθοριστικό ρόλο για την επιλογή της κατάλληλης λύσης θα έχει και η αξία των εξασφαλίσεων που έχουν αυτά τα δάνεια, στον βαθμό που για μια βιώσιμη επιχείρηση με υψηλές εξασφαλίσεις μπορεί να προταθεί ένα πιο αποτελεσματικό σχήμα αναδιάρθρωσης, που ενδεχομένως να περιλαμβάνει και αναχρηματοδότηση με φρέσκο χρήμα. Η αναδιάρθρωση δεν θα προϋποθέτει τη σύμφωνη γνώμη του επιχειρηματία εάν αυτός δεν είναι συνεργάσιμος και έτσι η επιχείρηση μπορεί να πουληθεί σε τρίτο χωρίς τη συναίνεσή του. Στον αντίποδα, θα βρεθούν επιχειρήσεις που δεν είναι βιώσιμες και για τις οποίες θα προκριθεί η λύση της ρευστοποίησης των περιουσιακών της στοιχείων εάν και εφόσον δεν βρεθεί συμβιβαστική λύση με τον επιχειρηματία για την αποπληρωμή μέρους της οφειλής.
Στο «κόκκινο» τα δάνεια των μικρομεσαίων
Τη χειρότερη επίδοση έχουν τα επιχειρηματικά δάνεια των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων που συγκεντρώνουν τις μεγαλύτερες επισφάλειες, που φθάνουν τα 25 δισ. ευρώ. Πρόκειται για τις επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών μεγαλύτερο των 2,5 εκατ. ευρώ και μικρότερο των 50 εκατ. ευρώ και οι οποίες σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ έχουν τον υψηλότερο δείκτη επισφαλειών, που ανέρχεται στο 57% έναντι 23% που είναι ο αντίστοιχος δείκτης για τις μεγάλες επιχειρήσεις. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο οι τράπεζες αναμένεται να ρίξουν το βάρος κατά τους προσεχείς μήνες στις πωλήσεις κόκκινων δανείων μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Με βάση τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει, στόχος είναι η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά 30% στον τομέα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, έναντι 13% που είναι ο στόχος για τις μεγάλες επιχειρήσεις και 16% για τις πολύ μικρές, οι επισφάλειες των οποίων είναι επίσης πολύ υψηλές και συγκεκριμένα στο 65%. Οι πωλήσεις δανείων, που συνολικά έως το τέλος του 2019 θα φτάσουν τα 11,6 δισ. ευρώ, θα αποτελέσουν το βασικό εργαλείο και μετά τα καταναλωτικά δάνεια θα επικεντρωθούν στα επιχειρηματικά δάνεια, που είναι ο «μεγάλος ασθενής» στα τραπεζικά χαρτοφυλάκια.