Αν και η Ελλάδα έχει μπει στον δρόμο των αναβαθμίσεων από τους οίκους αξιολόγησης το τελευταίο διάστημα, εξακολουθεί να παραμένει εκτός της κατηγορίας «επενδυτικού βαθμού», δηλαδή την κατηγορία που καθιστά τα ομόλογα μιας χώρας «ασφαλή» και «επενδύσιμα» και η οποία αποτελεί «ορόσημο» για τα ξένα χαρτοφυλάκια.
Αν η πορεία των χωρών που βρέθηκαν σε πρόγραμμα διάσωσης αποτελεί ένδειξη, τότε η Ελλάδα απέχει χρόνια ακόμα από τον στόχο του investment grade. Για παράδειγμα, η Κύπρος ολοκλήρωσε το πρόγραμμά της το 2016 και ακόμα δεν έχει αναβαθμιστεί σε αυτήν την κατηγορία, ενώ η Πορτογαλία, η οποία βγήκε από το μνημόνιο το 2014, επανέκτησε τον «επενδυτικό βαθμό» το 2017. Κόντρα στις προσδοκίες της ελληνικής κυβέρνησης ότι μετά την έξοδο από το πρόγραμμα θα ακολουθήσουν πολλαπλές αναβαθμίσεις της Ελλάδας, οι διεθνείς οίκοι επισημαίνουν στην «Κ» πως η χώρα μας θα παραμείνει στην «επικίνδυνη» επενδυτικά ζώνη για πολύ καιρό ακόμα, δυσκολεύοντας έτσι τον δρόμο προς την πρόσβασή της στις αγορές.
Το χρέος
Οπως σημειώνει στην «Κ» ο Μισέλ Ναπολιτάνο, ανώτερος διευθυντής των κρατικών αξιολογήσεων της Fitch, ο χρόνος που θα απαιτηθεί για να επιστρέψει τελικά στην επενδυτική βαθμίδα η Ελλάδα δεν είναι βέβαιος, αλλά είναι πιθανό να είναι χρονοβόρα διαδικασία που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Το ελληνικό δημόσιο χρέος θα πρέπει να είναι αισθητά χαμηλότερο από τα σημερινά επίπεδα και, για να το καταφέρει αυτό, η Ελλάδα θα χρειαστεί να αναπτύξει το μεγαλύτερο ιστορικό επίτευξης πρωτογενών πλεονασμάτων. Η αύξηση του ΑΕΠ, όπως επισημαίνει ο κ. Ναπολιτάνο, είναι ένας άλλος βασικός παράγοντας που στηρίζει τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους. Η μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης της Ελλάδας θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής αξιολόγησής της. Η προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων θα ήταν δυνατόν να βελτιώσει το μακροπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό, το οποίο σήμερα εκτιμάται από τη Fitch στο 1,2%, ενώ αναμένεται επίσης να βελτιωθεί σημαντικά η ποιότητα του ενεργητικού στον τραπεζικό τομέα.
Σύμφωνα και με την S&P, η επίτευξη του «επενδυτικού βαθμού» θα εξαρτηθεί από διάφορες εξελίξεις. Οπως έχει σημειώσει στην «Κ», η εξέλιξη της αξιολόγησης της Ελλάδας θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, όπως πιθανές μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, η δύναμη και η βιωσιμότητα της οικονομικής ανάκαμψης, καθώς και ο ρυθμός περαιτέρω μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων του τραπεζικού συστήματος. Δεν είναι μόνο το δημόσιο χρέος που είναι υψηλό, σύμφωνα με τον οίκο, το ιδιωτικό χρέος είναι επίσης αυξημένο, οπότε η αδύναμη οικονομική ικανότητα του ιδιωτικού τομέα θα μπορούσε να καταστήσει την οικονομία ευάλωτη τα επόμενα χρόνια, εάν υπάρξει άλλη παγκόσμια επιβράδυνση που θα οφείλεται, παραδείγματος χάριν, στις αυξημένες εντάσεις γύρω από το παγκόσμιο εμπόριο ή εάν η γεωπολιτική αστάθεια ωθήσει τις τιμές του πετρελαίου ακόμα υψηλότερα.
Τουλάχιστον 4 χρόνια
Η Citigroup, στο πλαίσιο της έκθεσής της Global Economic Outlook and Strategy, εκτιμά ότι για την επόμενη τετραετία η Ελλάδα θα συνεχίσει να παραμένει εκτός της κατηγορίας «επενδυτικού βαθμού». H επόμενη προγραμματισμένη αξιολόγηση της χώρας, όπως σημειώνει, αναμένεται από τον οίκο Moody’s στις 21 Σεπτεμβρίου και εκτιμά ότι θα αναβαθμίσει την Ελλάδα κατά μία βαθμίδα και στο «B2» με θετικές προοπτικές. Βασικός οδηγός της αναβάθμισης, όπως εκτιμά, θα είναι η επιτυχής ολοκλήρωση του προγράμματος, ενώ η αναδιάρθρωση των δανείων της Ελλάδας, δηλαδή η επιμήκυνση της διάρκειάς τους, είναι επίσης πιθανό να αναφερθεί από τη Moody’s ως πιστωτικά θετική, όπως υπογραμμίζει η αμερικανική τράπεζα.