Τον κίνδυνο να μετατραπεί η Ελλάδα σε «Σίσυφο», χάνοντας τα κέρδη που αποκόμισε μετά 8 χρόνια μνημονίων, επισημαίνει ο οίκος αξιολόγησης Moody’s σε χθεσινή ανάλυσή του για την Ελλάδα. Ο οίκος, που αναμένεται να αξιολογήσει την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας στις 21 Σεπτεμβρίου, σημειώνει ότι η χώρα αντιμετωπίζει δύο σοβαρούς κινδύνους στο εσωτερικό της, στον δρόμο για τη βιώσιμη επιστροφή στις αγορές:
1. Να μην τηρήσουν οι ελληνικές αρχές τις δεσμεύσεις τους προς τους πιστωτές, χάνοντας έτσι την αξιοπιστία που χτίστηκε με την ολοκλήρωση του προγράμματος.
2. Το πολιτικό ρίσκο. Συγκεκριμένα, ο οίκος εκφράζει αμφιβολίες για το κατά πόσον θα συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις και δεν θα υπάρξουν υπαναχωρήσεις, θέτοντας σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα του χρέους ενόψει της εκλογικής αναμέτρησης του 2019.
Επιπλέον, ο οίκος σημειώνει ότι υπάρχουν και εξωτερικές απειλές στην ανάπτυξη, όπως ο εμπορικός πόλεμος και η άνοδος του προστατευτισμού.
Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με εκτιμήσεις η Moody’s θα αναβαθμίσει το αξιόχρεο της χώρας κατά μία βαθμίδα στις 21 Σεπτεμβρίου, ώστε να φτάσει το Β2.
Στην ανάλυσή της τονίζει ότι το ΑΕΠ σημειώνει αύξηση επί 5 συνεχή τρίμηνα, κάτι που είναι η καλύτερη επίδοση από το 2005-2006. Υπενθυμίζει ότι προηγήθηκαν 8 χρόνια βαριάς λιτότητας που επέφεραν ισχυρό πλήγμα στην οικονομία, οδηγώντας σε μείωση του ΑΕΠ κατά 25%, σε σχέση με το 2008, σε άνοδο της ανεργίας πάνω από 25% και σε συρρίκνωση των εισοδημάτων κατά το 1/3.
Ωστόσο, ο αναλυτής σημειώνει ότι ενώ η ανάπτυξη αρχίζει και σταθεροποιείται, δεν ισχύει το ίδιο για όλους τους συντελεστές της. Οι εξαγωγές έχουν τον πιο σταθερό χαρακτήρα, αλλά η κατανάλωση και οι επενδύσεις εμφανίζουν διακυμάνσεις.
Πάντως, η Moody’s εκτιμά ότι η ανάκαμψη θα συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια. Με την αύξηση της απασχόλησης και των συνθηκών στην αγορά εργασίας, που θα οδηγήσουν σε αύξηση των εισοδημάτων, αναμένεται να τονωθεί η κατανάλωση. Σταδιακά, σημειώνεται, η ψαλίδα της μιας μονάδας στον πληθωρισμό, σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη, θα κλείσει.
Το brain drain
Από την άλλη, εκτιμά ότι αρνητικό ρόλο θα παίξει η φυγή πολλών εργαζομένων στο εξωτερικό, που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια, σε αναζήτηση καλύτερων συνθηκών εργασίας. Μάλιστα, σημειώνεται ότι ο πληθυσμός υποχώρησε κατά 4% σε σύγκριση με το 2010. «Το brain drain άλλαξε αισθητά τη μορφή της ελληνικής οικονομίας, καθώς η χώρα δεν μπορούσε να στηρίξει κλάδους υψηλής τεχνολογίας χωρίς υψηλής εξειδίκευσης προσωπικό», αναφέρει η έκθεση.
Σχολιάζοντας την αγορά εργασίας, ο οίκος σημειώνει ότι η απασχόληση είναι 20% χαμηλότερα από τα υψηλά του 2008, και η ανεργία 13 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα από τα προ ύφεσης χαμηλά. Οι οικογένειες, επισημαίνει, έχουν τουλάχιστον ένα άνεργο μέλος, ενώ όσοι εργάζονται το πιθανότερο είναι να αμείβονται με τον κατώτατο μισθό.
Η ανάλυση κάνει ειδική αναφορά στην αγορά κατοικίας, σημειώνοντας ότι οι τιμές είναι περίπου 50% χαμηλότερες από το 2008. Εκτιμά ότι η ανάκαμψη θα είναι ισχυρότερη στην Αττική, ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα θα αργήσει.