Την εκρηκτική άνοδο της χρήσης του πλαστικού χρήματος στη χώρα μας την περίοδο 2015-2017, μετά δηλαδή την επιβολή των capital controls, επιβεβαιώνουν τα στοιχεία της ΕΚΤ, που φέρνουν την Ελλάδα να καλύπτει σημαντικό μέρος της διαφοράς που τη χώριζε μέχρι σήμερα από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Η αξία των συναλλαγών με κάρτες ως ποσοστό του ΑΕΠ εκτινάχθηκε από 5% το 2015 στο 12,1% το 2017, προσεγγίζοντας το μέσο όρο της Ευρωζώνης που διαμορφώθηκε πέρυσι στο 14,8%.
Με αφετηρία την επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων το 2015, οι Ελληνες εξαπλασίασαν τον αριθμό των πληρωμών που πραγματοποιούν με κάρτες και ο αριθμός των συναλλαγών με πλαστικό χρήμα αυξήθηκε από τα 88 εκατ. το 2014 στα 144,4 εκατ. το 2015, για να φτάσει τα 505,1 εκατ. το 2017.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΤ, το 2017 κάθε Ελληνας πραγματοποίησε 47 συναλλαγές με κάρτα, όταν το 2014 δεν ξεπερνούσε τις 8 συναλλαγές τον χρόνο. Η αξία των συναλλαγών την ίδια περίοδο ακολούθησε αυξητική τάση και από τα 6,1 δισ. ευρώ το 2014 διαμορφώθηκε στα 8,9 δισ. ευρώ το 2015 και υπερδιπλασιάστηκε το 2017, μετά και την υποχρεωτική χρήση των POS, για να φτάσει τα 21,5 δισ. ευρώ το 2017.
Αν και η αξία των συναλλαγών που πραγματοποιούνται πλέον με κάρτες στη χώρα μας προσεγγίζει τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, η διαφορά που τη χωρίζει με παρεμφερείς αγορές, όπως π.χ. η Πορτογαλία στην οποία οι συναλλαγές με κάρτες αντιπροσωπεύουν το 40,5% του ΑΕΠ, δείχνει ότι τα περιθώρια είναι ακόμη πολύ μεγάλα. Στην Κύπρο το αντίστοιχο ποσοστό είναι 20,1%, στην Ισπανία 14,3%, στη Γαλλία 23%, ενώ στην κορυφή είναι η Μεγάλη Βρετανία με ποσοστό 45,9%. Ειδοποιός διαφορά άλλωστε σε σχέση με όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι τα χαμηλά ποσοστά που έχουν στη χώρα μας οι άμεσες χρεώσεις (π.χ. πάγιες εντολές) και οι μεταφορές πιστώσεων, δηλαδή οι μεταφορές χρημάτων μεταξύ λογαριασμών.
Πρόκειται για ιδιαίτερα διαδεδομένους τρόπους ηλεκτρονικών πληρωμών σε όλη την Ευρώπη, με μέσο όρο 56% και 1.770% του ΑΕΠ της Ε.Ε., όταν στη χώρα μας αντιπροσωπεύουν μόλις το 5,5% και το 344% του ΑΕΠ.
Πρώτες οι χρεωστικές
Τη μερίδα του λέοντος στη χρήση του πλαστικού χρήματος καρπώθηκαν οι χρεωστικές κάρτες, μέσω των οποίων το 2017 έγιναν 407,3 εκατ. συναλλαγές, πενταπλάσιος δηλαδή αριθμός σε σχέση με το 2015, όταν ο αριθμός των συναλλαγών με χρεωστικές κάρτες ήταν 82,5 εκατ. Η σύγκριση με το 2014, έτος κατά το οποίο ο αριθμός των συναλλαγών ήταν μόλις 34 εκατ., δείχνει τη φρενήρη πορεία τους μετά την επιβολή των capital controls, που αποτέλεσαν καμπή για την εξοικείωση των Ελλήνων με τη χρήση του πλαστικού χρήματος.
Η ευρεία χρήση των χρεωστικών καρτών επιβεβαιώνεται και από τα στοιχεία για την αξία των συναλλαγών, που δείχνει τον σχεδόν τριπλασιασμό τους το 2017 σε σχέση με το 2015. Συγκεκριμένα με βάση τα στοιχεία της ΕΚΤ, η αξία των συναλλαγών αυξήθηκε στα 15,8 δισ. ευρώ το 2017 από 4,5 δισ. ευρώ το 2015 και μόλις 1,8 δισ. ευρώ το 2014. Οι πιστωτικές κάρτες ακολούθησαν επίσης αυξητική τάση, αλλά με πολύ χαμηλότερους ρυθμούς, με αποτέλεσμα η αξία των συναλλαγών να αυξηθεί από τα 4 δισ. ευρώ το 2014 στα 5,5 δισ. ευρώ το 2017. Αυξητικός είναι άλλωστε την ίδια περίοδο και ο αριθμός των καρτών που κυκλοφορούν στην αγορά, που ανήλθε στα τέλη του 2017 στα 15,3 εκατ. έναντι 12,1 εκατ. το 2014. Από αυτές τα 12,4 εκατ. είναι χρεωστικές, ενώ στα 3,3 εκατ. διαμορφώνεται ο αριθμός των πιστωτικών καρτών που, έπειτα από μακρά περίοδο πτώσης, επανέρχονται στο προσκήνιο με ανοδικούς ρυθμούς. Η εξοικείωση των Ελλήνων με το πλαστικό χρήμα οδήγησε στη μείωση της μέσης αξίας των συναλλαγών, που έχει υποχωρήσει από τα 68,9 ευρώ το 2014 στα 42,6 ευρώ το 2017.