Δημιουργώντας το 2008 το πληροφοριακό σύστημα για το ενιαίο τέλος ακινήτων, ήταν πρόδηλο ότι η παραδοσιακή αγάπη των Ελλήνων για τα ακίνητα θα δοκιμαστεί. Γιατί ένα κράτος που αναζητεί απεγνωσμένα πηγές εσόδων για να αντισταθμίσει τις υπέρογκες δαπάνες του, δεν θα άφηνε αναξιοποίητο ένα εργαλείο δημιουργίας εσόδων.
Το εργαλείο αυτό είναι το πληροφοριακό σύστημα περιουσιολογίου, το οποίο έκτοτε χρησιμοποιείται αυτούσιο για τη θέσπιση και εφαρμογή κάθε φόρου στην ακίνητη περιουσία (ΕΤΑΚ, ΦΜΑΠ, ΕΝΦΙΑ), όχι όμως και του ΕΕΤΗΔΕ που επιβλήθηκε μέσω της ΔΕΗ λόγω έλλειψης ικανότητας να ενημερωθεί και να λειτουργήσει τότε το πληροφοριακό σύστημα.
Και βεβαίως η χώρα απέκτησε μια βάση δεδομένων για τα ακίνητα των πολιτών της που, όπως και να το κάνουμε, ήταν απαραίτητη, καθώς το κτηματολόγιο είναι ακόμα και σήμερα υπό εξέλιξη. Στην πραγματικότητα δε, αυτός ήταν ο σκοπός της δημιουργίας του περιουσιολογίου, ο εκσυγχρονισμός της χώρας, όχι η θέσπιση νέων φόρων.
Αυτό που δεν ήταν αναμενόμενο, όμως, ήταν το μένος με το οποίο φορολογήθηκε η ακίνητη περιουσία. Από περίπου 500 εκατ. ευρώ στην αρχή εφαρμογής του φόρου, τα έσοδα έφτασαν ώς και τα 3,4 δισ. ευρώ. Επταπλασιάστηκε δηλαδή η ετήσια φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας. Ποιος μπορούσε να πιστέψει τις εξαγγελίες περί κατάργησής του; Και ποιος υπουργός Οικονομικών θα μπορούσε να την απαρνηθεί; Καθώς, πέραν των άλλων, το βασικό πλεονέκτημα του φόρου είναι η αυτόματη βεβαίωση και είσπραξή του, χωρίς αναζήτηση της φορολογητέας –όπως ονομάζεται– ύλης.
Και εδώ είναι το πρόβλημα. Διότι προτού εξαντλήσεις τη φοροδοτική ικανότητα των πολιτών, πρέπει να διασφαλίσεις ότι ο καθένας πληρώνει ό,τι του αναλογεί. Στην πραγματικότητα, σε περίπου 500.000 ακίνητα, η αξία που υπολογίζεται είναι σαφώς μικρότερη, έως και ελάχιστη σε σχέση με την πραγματική, και αυτό συμβαίνει διότι δεν προσδιορίζεται ακριβώς η θέση τους στους παρωχημένους χάρτες του υπ. Οικονομικών.
Δεν είναι μόνο συνεπώς οι νέες αντικειμενικές αξίες που πρέπει να εκδοθούν και να προσαρμοστούν στις τιμές της αγοράς. Είναι επιτακτική η δημιουργία ενός νέου γεωχωρικού υποβάθρου, ενιαίου και συνολικού για τη χώρα μας, στο οποίο να απεικονιστούν ορθά πλέον οι ζώνες και οι συντελεστές προσδιορισμού της αξίας κάθε ακινήτου. Διότι είναι απαραίτητο να εξορθολογιστεί και να μειωθεί ο ΕΝΦΙΑ για όλους και να αποκατασταθούν οι όποιες αδικίες.
Ταυτόχρονα, το γεωχωρικό υπόβαθρο θα μπορούσε να συμβάλει μέσω της τεχνολογίας στην αμεσότερη και αποτελεσματική αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, διαθέτοντας στοιχεία για τα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής καθώς και για τους κατοίκους της, μέσω διαλειτουργικότητας. Αλλά για μερικά πράγματα, δυστυχώς, είναι πιο εύκολο να ομιλούμε παρά να πράττουμε. Στη πατρίδα μας συμβαίνει συχνά αυτό.
* Ο κ. Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος είναι καθηγητής Πληροφορικής και πρώην γενικός γραμματέας πληροφοριακών συστημάτων.