Ποσόν 52,3 δισ. ευρώ συνεισέφερε άμεσα ο τουρισμός –ένας από τους 4 δυναμικότερους τομείς της ελληνικής οικονομίας– κατά την περίοδο 2009-2016 στα έσοδα του κράτους.
Αυτό καταδεικνύει μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ) για τη συμβολή του ιδιωτικού τομέα του τουρισμού στην οικονομία και στα φορολογικά έσοδα. Το 2016 τα φορολογικά έσοδα από τον τουριστικό τομέα αποτελούσαν το 10,5% των συνολικών φορολογικών εσόδων, ποσοστό υψηλότερο από το 8,3% της άμεσης συνεισφοράς του στην οικονομία.
Τα ποσοστά αυτά είναι ακόμη μεγαλύτερα, αν ληφθούν υπόψη οι έμμεσες και προκαλούμενες επιδράσεις του τουρισμού. Επίσης, για την περίοδο 2009-2016, ο τουρισμός παρήγαγε περισσότερα από 105 δισ. ευρώ Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ) και 92 δισ. ευρώ εισοδημάτων.
Κατά την περίοδο 2008-2016, τα άμεσα φορολογικά έσοδα από τον τουρισμό (ως ποσοστό της οικονομικής δραστηριότητας του τουριστικού τομέα) αυξήθηκαν πολύ ταχύτερα από το αντίστοιχο μέγεθος του συνόλου της οικονομίας (από 40,8% σε 60,8% για τον τουρισμό και από 36,7% σε 48,1% για την οικονομία συνολικά).
Αυτή η αυξημένη φορολογική απόδοση του ιδιωτικού τουριστικού κλάδου προκαλεί ερωτήματα για την ανθεκτικότητα του τομέα στον διεθνή ανταγωνισμό. Οι μη συμμετρικές μεταβολές των συντελεστών για τα διάφορα είδη φορολογίας σε συνδυασμό με τις μεταβολές στις φορολογικές τους βάσεις διαφοροποίησαν τη σύνθεση των φορολογικών εσόδων από τον τουρισμό.
Αύξηση έμμεσων φόρων
Οι έμμεσοι φόροι έγιναν σταδιακά οι πλέον σημαντικοί, αυξάνοντας τη συμμετοχή τους κατά 9%, φτάνοντας το 43% και εκτοπίζοντας τις εισφορές, των οποίων η συμμετοχή μειώθηκε από το 40% στο 34%. Οι άμεσοι φόροι σημείωσαν και αυτοί μικρή μείωση από το 26% στο 23%. Το παραπάνω μοτίβο δεν διαφοροποιείται ιδιαίτερα από το σύνολο της οικονομίας, αν εξαιρέσουμε την αρκετά υψηλότερη αύξηση του μεριδίου των έμμεσων φόρων.
Από την αρχή της κρίσης ο τουρισμός παρουσίαζε υψηλότερη απόδοση φορολογικών εσόδων από το σύνολο της οικονομίας. Από το 2012, όμως, η διαφορά έχει διευρυνθεί σημαντικά. Το 2016, η συνολική φορολογική απόδοση του κλάδου ξεπέρασε το 60%, έναντι 48% του συνόλου της οικονομίας (αύξηση 49,2% σε σχέση με το 2009, έναντι 31,1% του συνόλου της οικονομίας). Ενώ μέχρι το 2012 η αύξηση ήταν περί τις 7 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.), όσο και στην υπόλοιπη οικονομία, στη συνέχεια αυξήθηκε κατά 13 π.μ., έναντι λιγότερο των 5 π.μ. του συνόλου της οικονομίας. Η αύξηση της φορολογικής απόδοσης μεταξύ 2009 και 2016 οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης, όπως αυτή εκφράζεται από τους Eμμεσους Φορολογικούς Συντελεστές (ΕΦΣ), οι οποίοι αυξήθηκαν κατά 32% (4,4 π.μ.) στην κατανάλωση, 283% (1,9 π.μ.) στην παραγωγή, 38% (5,4 π.μ.) στα εισοδήματα και 25% (4,4 π.μ.) στα καθαρά εισοδήματα.