Μεγαλύτερη διαφάνεια στον ορισμό των μελών της Επιτροπής Ανταγωνισμού (Ε.Α.), περισσότερες κλαδικές έρευνες και έμφαση στον έλεγχο πιθανής δράσης καρτέλ στις κρατικές προμήθειες, είναι οι τρεις βασικές συστάσεις του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) προς την ελληνική αρχή ανταγωνισμού.
Αν και ο διεθνής οργανισμός, διά στόματος του προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισμού του ΟΟΣΑ Φρεντερίκ Ζενί, αναγνώρισε τη σημαντική πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην ελληνική αρχή, τα τελευταία χρόνια δεν παρέλειψε να επισημάνει και τις αδυναμίες της.
Ο πρόεδρος της Ε.Α. Δημήτρης Κυριτσάκης αντέτεινε από την πλευρά του τις ελλείψεις σε προσωπικό και πόρους, τον μεγάλο όγκο υποθέσεων, ενώ έκανε λόγο για «σφοδρό και ανελέητο πόλεμο» που δέχθηκε η Αρχή όχι από πολιτικά πρόσωπα, αλλά από παράγοντες της αγοράς.
Η έκθεση αξιολόγησης της Ε.Α. παρουσιάσθηκε χθες σε ειδική εκδήλωση στην Τράπεζα της Ελλάδος, παρουσία του υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης Γιάννη Δραγασάκη, και οι κυριότερες συστάσεις στις οποίες προβαίνει ο ΟΟΣΑ είναι οι ακόλουθες:
• Ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος της Ε.Α. πρέπει να επιλέγονται από τη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής και όχι να διορίζονται με απόφαση του υπουργικού συμβουλίου. Οπως επισήμανε χθες ο πρόεδρος της Ε.Α. Δημήτρης Κυριτσάκης, αν και από το 2011 υπάρχει η σχετική πρόβλεψη από τον νόμο 3959/2011 περί ανταγωνισμού, δεν έχει γίνει η απαιτούμενη αλλαγή στον κανονισμό της Βουλής. Σήμερα επιλέγονται από τη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής μόνο τα μέλη των συνταγματικά κατοχυρωμένων ανεξάρτητων αρχών, στις οποίες δεν συμπεριλαμβάνεται η Ε.Α. Για τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο της Ε.Α. απλώς γνωμοδοτεί η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής.
• Ολα τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της Ε.Α. να επιλέγονται με μια σαφή και διαφανή διαδικασία, που θα περιλαμβάνει επίσημη διαδικασία επιλογής προσωπικού και την υποβολή βιογραφικών από τους υποψηφίους.
• Η Ε.Α. θα πρέπει να προβαίνει σε περισσότερες κλαδικές έρευνες. Μέχρι στιγμής έχει προχωρήσει μόλις σε δύο, μία για τον κλάδο των καυσίμων και μία για τον κλάδο των φρούτων και λαχανικών, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται μία ακόμη, η οποία αφορά τον κλάδο των σούπερ μάρκετ και αναμένεται δημοσιοποίησή της εντός του 2018. Ο αξιωματούχος του ΟΟΣΑ υποστήριξε χθες ότι οι κλαδικές έρευνες θεωρούνται πιο ευρύ και ευέλικτο εργαλείο εφαρμογής του νόμου περί ανταγωνισμού. «Σωστά λέει ο κ. Ζενί ότι χρειάζονται περισσότερες κλαδικές έρευνες. Από τους 30 νομικούς που είχαμε, έφυγαν οι 15 και κάποιοι πήγαν με απόσπαση σε άλλες υπηρεσίες», απάντησε ο κ. Κυριτσάκης ζητώντας τη συνδρομή του κ. Δραγασάκη για να επιστρέψουν στην Ε.Α. όσοι έφυγαν με απόσπαση. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην έκθεση του ΟΟΣΑ αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Η μείωση των μισθών στην ελληνική δημόσια διοίκηση, καθώς επηρεάζει επίσης και το προσωπικό της Ε.Α., προκαλεί προβληματισμό για τη διατήρηση των οικονομικών κινήτρων του προσωπικού της Αρχής και αυξάνει τις δυσκολίες της παραμονής στην υπηρεσία των καλύτερων εργαζομένων σε αυτή. Δεν υπάρχει επαρκές προσωπικό με γνώσεις Τεχνολογίας των Πληροφοριών και ειδικότερα προσωπικό με εμπειρίες εγκληματολογικών ερευνών».
• Η Ε.Α. πρέπει να συμμετέχει ενεργά στον προληπτικό εντοπισμό συμπράξεων με την ανάλυση πληροφοριών από παρελθοντικούς διαγωνισμούς δημοσίων συμβάσεων, προκειμένου να εντοπισθούν επαναλαμβανόμενα μοτίβα χειραγώγησης προσφορών (στην ουσία νόθευσης διαγωνισμών). Μάλιστα, ο ΟΟΣΑ υποδεικνύει να αποκτήσει πρόσβαση η Ε.Α. σε πληροφορίες παλαιότερων διαγωνισμών, συμπεριλαμβανομένων των απορριφθεισών προσφορών, οι οποίες είναι διαθέσιμες στο Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ).
Καθυστερήσεις
• Αν και έχει βελτιωθεί η κατάσταση σε σχέση με το παρελθόν, παρατηρούνται ακόμη καθυστερήσεις σε υποθέσεις παραβάσεων των αντιμονοπωλιακών κανόνων. Η Ε.Α. πρέπει να συνεχίσει να θέτει προτεραιότητες και να μειώσει τις εκκρεμότητες που έχουν σωρευτεί. Σύμφωνα με τον κ. Κυριτσάκη, τον Μάιο του 2018 εκκρεμούσαν 164 υποθέσεις, εκ των οποίων 47 έχουν διερευνηθεί και αναμένεται να κλείσουν σύντομα με συνοπτική απόφαση απόρριψης ή λόγω χαμηλής ιεράρχησης. Σημειώνεται ότι το 2009, όταν ανέλαβε καθήκοντα προέδρου της Ε.Α., ο κ. Κυριτσάκης παρέλαβε 600 υποθέσεις, ενώ εισήλθαν προς διερεύνηση σταδιακά από τότε άλλες περίπου 600.
Την περίοδο 2009-2017 τα πρόστιμα που επέβαλε η Ε.Α. ανήλθαν συνολικά σε 376 εκατ. ευρώ, ενώ από την αρχή της ίδρυσής της έως το 2017 τα πρόστιμα που συνολικά επέβαλε ήταν περίπου 575,6 εκατ. ευρώ.