«Τα οικονομικά προγράμματα αμέσου βοηθείας που χορηγεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είναι σαν τα χριστουγεννιάτικα δώρα», λέει ο Μοχάμαντ Ελ-Αριάν διευθύνων σύμβουλος του κολοσσιαίου επενδυτικού ταμείου Pipmco, που εδρεύει στην Καλιφόρνια. Και το αιτιολογεί. «Οι αγορές συχνά αντιδρούν στο περιτύλιγμα, αλλά εν συνεχεία απογοητεύονται από το δώρο που περιέχουν».
Η προχθεσινή θετική αντίδραση των αγορών στην ανακοίνωση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ότι είναι πρόθυμο να χορηγήσει επιπρόσθετα δάνεια στην Αργεντινή ύψους 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενδέχεται να μην διαρκέσει και πολύ.
Η χρηματαγορά, κυρίως, αρχίζει να διαμαρτύρεται διότι η συναλλαγή αυτή δεν στηρίζεται σε λεπτομέρειες ως προς τους λόγους, οι οποίοι την επιβάλλουν και ότι φαίνεται ότι ως ενέργεια διασώσεως μιας οικονομίας είναι ήδη γνωστή.
Πάντως δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το περιτύλιγμα είναι εντυπωσιακό. Παρ’ όλον ότι το ΔΝΤ ανακοίνωσε ότι πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα πακέτα οικονομικής διασώσης που έχει χορηγήσει μέχρι τώρα, ο διεθνής οργανισμός αντιστάθηκε στον πειρασμό να υπερφορτώσει την Αργεντινή με ένα μακρύ κατάλογο όρων αναφορικά με την δανειοδότηση. Η κατηγορία αυτή απευθύνεται συχνά εναντίον του διεθνούς οργανισμού, κάτι που παρεδέχθη και ο γενικός διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Οργανισμού, Χορστ Κέλερ.
Η ανακοίνωση του ΔΝΤ την περασμένη Τρίτη επαναλαμβάνει μοιραίως την παροχή βοηθείας προς την Αργεντινή, διότι κατόρθωσε να διατηρήσει το δημοσιονομικό της έλλειμμα μηδενικό και να κάνει μεταρρυθμίσεις στα δημόσια οικονομικά της, βελτιώνοντας τις σχέσεις επ’ αυτού και με τις περιφερειακές κυβερνήσεις της χώρας.
«Το πρόγραμμα οικονομικής διασώσης φαίνεται ότι ικανοποιεί τις αγορές λόγω του μεγέθους τους, τους περιορισμένους όρους που θέτει και τις μεγάλες εκταμιεύσεις», λέει ο Γκεν Φρήντα, επικεφαλής του τμήματος μελετών για τις αναδυόμενες αγορές της εταιρείας οικονομικών συμβούλων «4Cast». Και προσθέτει «εάν δεν πετύχει δεν θα είναι λάθος εκ μέρους της Αργεντινής».
Ορισμένα ερωτηματικά εξακολουθούν να κυριαρχούν και σαφέστερα αναφορικά με την πρόταση ότι τα 3 δισεκατομμύρια δολάρια από το σύνολο των 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων, θα δοθούν στην Αργεντινή, εάν αναδιορθρώσει τα χρέη της εθελοντικώς.
Ορισμένοι κύκλοι στην αγορά δέχτηκαν την πρόταση αυτή με ικανοποίηση, λέγοντας ότι η αναδιάρθρωση του χρέους της Αργεντινής κατόπιν πιέσεων ενδέχεται να προκαλέσει φόβους στους επενδυτές και να αποχωρήσουν ταχέως από τη χώρα.
«Οταν πέρυσι η διεθνής κοινότητα επενέβη στο θέμα των ιδιωτικών συμβολαίων στον Ισημερινό, ενθαρρύνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο το δημόσιο έλλειμμα, η χώρα απεκόπη από τις εισροές καφαλαίων», λέει ο Τζερόμ Μπουθ επικεφαλής του τμήματος ερευνών του ταμείου Ashmore Investment Management, στο Λονδίνο.
Η «εθελοντική» βάση της αναδιαρθρώσεως του χρέους είναι πολύ πιθανό να έχει αρκετά θετικό αντίκτυπο σε ορισμένες δυνάμεις της αγοράς. Δεν είναι όμως σαφές τι μπορεί να επιτευχθεί, τουλάχστον στην περίπτωση της Αργεντινής, όπου εφαρμόσθηκε.
Αξιωματούχοι της Αργεντινής και των Ηνωμένων Πολιτειών ανάφεραν ότι εξετάζονται διάφορες προτάσεις, συμπεριλαμβανομένης της προτάσεως για τη χρησιμοποίηση χρημάτων για την αποπληρωμή του χρέους της πρώτης και την αγορά κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ. Ενώ, όμως, οι ΗΠΑ διεκήρυξαν την αντίθεσή τους στο θέμα των κρατών με χρέη ευρείας κλίμακος, ήταν και απρόθυμες ή και ανίκανες να επιβάλουν μετά βίας τρόπους για την αναδιάρθωση του χρέους της Αργεντινής, περικόπτοντας την παροχή οικονομικών πόρων προς την κυβέρνηση του Μπουένος Αϊρες.
Στη ουσία, η χρηματοδότηση του χρέους της Αργεντινής δεν είναι το πρόβλημα το οποίο προκαλεί ανησυχίες. Οι περισσότεροι εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν προβλήματα μέχρι την ωρίμανση του χρέους της Αργεντινής τον ερχόμενο χρόνο. Το εξωτερικό χρέος της χώρας αυτής κυμαίνεται στο εν τρίτο του ΑΕΠ και είναι χαμηλότερο σε σύγκριση με πολλών κρατών με αναδυόμενες αγορές.
«Δεν είναι επ’ ουδενί κοντά στην περίπτωση της Ρωσίας», λέει ο ο κ. Μουθ αναφερόμενος στη συσσώρευση του ρωσικού χρέους την περίοδο του 1998, το οποίο είχε φθάσει σε τέτοιο ύψους που ήταν αδύνατο στη Μόσχα να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της.
Το πρόβλημα στην περίπτωση της Αργεντινής είναι οι εξαγωγές. Δοθέντος του ότι ο τομέας των εξαγωγών της είναι μικρός και του ότι το εθνικό της νόμισμα είναι συνδεδεμένο με τη συναλλαγματική αξία του δολαρίου, η Αργεντινή χρειάζεται να κερδίσει δολάρια για να αναποκριθεί στις υποχρεώσεις της ξεπληρώντας το εξωτερικό της χρέος. Και αυτό είναι κάπως δύσκολο την περίοδο αυτή, κατά την οποία οι εμπορικές συναλλαγές διεθνώς βρίσκονται σε πτώση.
Το γεγονός δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, καθώς η έλλειψη εμπιστοσύνης προς το εθνικό νόμισμα εξαναγκάζει τα νοικοκυριά να «τραβούν από τις αποταμιεύσεις τους και να προβαίνουν σε αγορές δολαρίων».