Οι κεντρικές τράπεζες είναι πιθανό να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν εργαλεία ποσοτικής χαλάρωσης (QE) και στο μέλλον, καθώς το μηδενικό κατώτατο όριο των επιτοκίων θα παραμείνει δεσμευτικό μεσοπρόθεσμα, όπως προκύπτει από μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ).
Οπως τονίζεται στη μελέτη, το περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων αναμένεται να διαρκέσει, ενώ οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να συνεκτιμήσουν τα οφέλη από τη διατήρηση του ενεργητικού τους στα σημερινά υψηλά επίπεδα.
Τη μελέτη παρουσίασε ο διευθυντής της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης και Μελετών της Τράπεζας της Ελλάδος σε συνέδριο που συνδιοργανώθηκε από την Τράπεζα της Αλβανίας και το London School of Economics and Political Science, στα Τίρανα.
Συγκεκριμένα, όπως τονίζει η ΤτΕ, με βάση τα στοιχεία των λογιστικών καταστάσεων της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, της Τράπεζας της Αγγλίας και της Τράπεζας της Ιαπωνίας, οι κεντρικές τράπεζες, από το 2007 μέχρι σήμερα, έχουν σχεδόν τετραπλασιάσει τα στοιχεία ενεργητικού τους, ως επακόλουθο των πολιτικών ποσοτικής χαλάρωσης τις οποίες εφάρμοσαν για να αντιμετωπίσουν την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελέτης της Τράπεζας της Ελλάδος, η αύξηση του μεγέθους του ενεργητικού των κεντρικών τραπεζών έχει οδηγήσει σε μόνιμη πτώση των επιτοκίων των κρατικών ομολόγων παγκοσμίως κατά 250-330 μονάδες βάσης, ανάλογα με την πιστοληπτική τους διαβάθμιση.
Ταυτόχρονα, παρατηρείται μείωση των προσδοκιών της αγοράς για τα μελλοντικά βραχυπρόθεσμα επιτόκια. Ειδικότερα, όπως τονίζει η ΤτΕ, οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων των ΗΠΑ ενσωματώνουν προσδοκίες για μέσο επιτόκιο των ομοσπονδιακών κεφαλαίων (fed funds rate) στο επίπεδο του 3% την επόμενη δεκαετία.
Μια πιθανή εξήγηση για το χαμηλό επίπεδο των επιτοκίων, σύμφωνα με την ΤτΕ, είναι η μείωση του επιπέδου του «επιτοκίου ισορροπίας» («natural» interest rate) ως αποτέλεσμα της επιβράδυνσης του μακροχρόνιου ρυθμού ανάπτυξης των οικονομιών.
Κατά συνέπεια, το μηδενικό κατώτατο όριο των επιτοκίων γίνεται ακόμα πιο δεσμευτικό, δεδομένου ότι οι κεντρικές τράπεζες έχουν μικρότερα περιθώρια να μειώσουν τα επιτόκια σε ενδεχόμενη ύφεση στο μέλλον.
Επομένως, όπως τονίζεται στη μελέτη της ΤτΕ, τα επιχειρήματα υπέρ μιας δομικής αλλαγής του πλαισίου άσκησης της νομισματικής πολιτικής δεν είναι ισχυρά. Οι κεντρικές τράπεζες αναμένεται να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν το ενεργητικό τους και θα προχωρήσουν σε μείωσή του με αργά και προσεκτικά βήματα.