Kόστος ενέργειας, φορολογικό, μη μισθολογικό κόστος, χρηματοδότηση και αδειοδοτήσεις είναι τα πέντε εμπόδια που καθιστούν εύθραυστη τη δυναμική που αναπτύσσει τα τελευταία χρόνια η ελληνική μεταποίηση. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει μελέτη του ΙΟΒΕ, που πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της πρωτοβουλίας «Ελληνική Παραγωγή – Συμβούλιο Βιομηχανιών για την Ανάπτυξη» και παρουσιάστηκαν χθες σε ειδική εκδήλωση, παρουσία του προέδρου της «Ελληνική Παραγωγή» κ. Μιχάλη Στασινόπουλου, ο οποίος επεσήμανε το διαχρονικό κενό βιομηχανικής πολιτικής στην Ελλάδα και πρόταξε ως «απόλυτη εθνική προτεραιότητα» τον στόχο μετάβασης σε ένα ισόρροπο αναπτυξιακό μοντέλο, με μια εύρωστη και ανταγωνιστική παραγωγική βάση.
Το κόστος ενέργειας εμφανίζεται πρώτο στη λίστα των εμποδίων ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής μεταποίησης. Με βάση τα στοιχεία της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στις χώρες της Ε.Ε., η τιμή του φορτίου βάσης στην Ελλάδα το 2ο τρίμηνο του 2018 ήταν σχεδόν 30% υψηλότερη από τον μέσο όρο της Ενωσης. Επιπλέον, το μοντέλο λειτουργίας της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρισμού στην Ελλάδα δεν επιτρέπει σε μια βιομηχανική επιχείρηση να συνάψει διμερές μακροχρόνιο συμβόλαιο με παραγωγό, ενώ παράλληλα οι ελληνικές βιομηχανίες δεν έχουν πρόσβαση σε προθεσμιακά προϊόντα. Η μελέτη εκτιμά ότι ουσιαστική λύση του προβλήματος, μεσοπρόθεσμα, δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τομές, κατάλληλα κίνητρα και τις απαραίτητες επενδύσεις στην αγορά ενέργειας. Προτείνει ως άμεσες παρεμβάσεις τη μετάβαση σε ανταγωνιστική αγορά ενέργειας (target model EE) χωρίς άλλες καθυστερήσεις, λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, διεύρυνση μέτρων στήριξης της βιομηχανίας, ειδικά της εντάσεως ενέργειας, ενίσχυση διεθνών διασυνδέσεων και περιορισμό του ύψους φόρων και χρεώσεων ηλεκτρικού ρεύματος για βιομηχανική χρήση.
Σε ό,τι αφορά το φορολογικό, η μελέτη επισημαίνει ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε δυσμενή θέση όσον αφορά την επίδραση της φορολογίας στα επενδυτικά κίνητρα, όχι μόνον ως προς το ύψος του συντελεστή φορολογίας κερδών αλλά και σε επιμέρους ζητήματα, όπως η φορολογική απόσβεση των βιομηχανικών επενδύσεων, που βρίσκεται στα δυσμενέστερα καθεστώτα μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ. Η μελέτη προτείνει την κατά προτεραιότητα χρήση των όποιων δημοσιονομικών περιθωρίων για την επαναφορά ταχύτερων αποσβέσεων και την επιτάχυνση μείωσης του φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις, από 4 σε 3 έτη, στο πλαίσιο ενός συνολικού σχεδίου μείωσης των φορολογικών βαρών για τις επιχειρήσεις.
Ως προς το μη μισθολογικό κόστος, η μελέτη του ΙΟΒΕ επισημαίνει ότι στη μεταποίηση οι εισφορές είναι ακόμη υψηλότερες από το 41% του συνόλου της ελληνικής οικονομίας (έναντι 34,3% σε Ε.Ε.) λόγω πρόσθετων επιβαρύνσεων. Προτείνει προσπάθεια για περαιτέρω μείωση του μη μισθολογικού κόστους με μείωση εισφορών υπέρ ΟΑΕΔ, εφόσον συνεχιστεί η μείωση της ανεργίας και σε συνάρτηση με αυτή, καθώς και εμφατικότερη επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών για νέους εργαζομένους και πέραν της επιδότησης 50% των εργοδοτικών εισφορών για εργαζομένους έως 24 ετών που προβλέπεται στον προϋπολογισμό του 2019.
Το χρηματοδοτικό εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για την ελληνική μεταποίηση, καθώς τα επιτόκια χρηματοδότησης κινούνται σε επίπεδο υπερδιπλάσιο του μέσου όρου της Ευρωζώνης, αλλά σημαντικά μεγαλύτερο ακόμα και από χώρες που ήταν σε πρόγραμμα πρόσφατα. Ως αντιστάθμισμα προτείνεται η ενίσχυση της συμμετοχής της βιομηχανίας στο ΠΔΕ με απλούστερες διαδικασίες, μεγαλύτερη ευελιξία του αναπτυξιακού νόμου, καθώς και αξιοποίηση εναλλακτικών εργαλείων χρηματοδότησης. Ως προς το αδειοδοτικό, τέλος, η μελέτη επισημαίνει την έλλειψη ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού με περιφερειακή και κλαδική διάσταση.