Πολύτιμα έσοδα έχει στερήσει από το δημόσιο ταμείο η υπόθεση του φόρου υπεραξίας στα ακίνητα, καθώς δεν έχει πραγματοποιηθεί ούτε μία πράξη αγοραπωλησίας κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών και μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις φορέων της αγοράς, τουλάχιστον 50 εκατ. ευρώ με τη μορφή φορολογικών εσόδων έχουν χαθεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών. Ο νόμος για τον φόρο υπεραξίας που ψηφίστηκε στο τέλος του προηγούμενου έτους αποδείχθηκε ανεφάρμοστος στην πράξη, με αποτέλεσμα να απαιτηθούν επιπλέον τρεις μήνες, έως την αναθεώρηση των διατάξεων του φόρου υπεραξίας, που περιελήφθη και ψηφίστηκε εν τέλει στο πρόσφατο πολυνομοσχέδιο.
Σύμφωνα με εκπροσώπους του μεσιτικού κλάδου, που έχει πληγεί καθοριστικά από την απραξία στην αγορά ακινήτων, πολλές συμφωνίες αγοραπωλησίας ναυάγησαν οριστικά, καθώς είτε ο αγοραστής είτε ο πωλητής υπαναχώρησε, ως αποτέλεσμα της πολύμηνης αναμονής. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ενωσης Μεσιτών Αθηνών – Αττικής, κ. Γιάννη Ρεβύθη, «η Πολιτεία έχει απολέσει μέχρι σήμερα τουλάχιστον 50 εκατ. ευρώ από φορολογικά έσοδα, εξαιτίας της ανυπαρξίας πράξεων αγοραπωλησίας».
Ως εκ τούτου, ακόμα κι αν εκδοθεί η απαραίτητη εφαρμοστική εγκύκλιος (κάτι που αναμένεται εντός των ημερών), όπου να περιγράφεται αναλυτικά ο τρόπος υπολογισμού του φόρου, το βέβαιο είναι ότι πολλές πράξεις έχουν ματαιωθεί οριστικά. Οι συμβολαιογράφοι αναμένουν τις εν λόγω ερμηνευτικές διατάξεις, καθώς χωρίς να διευθετηθούν οι απαιτούμενες λεπτομέρειες για τον τρόπο υπολογισμού του φόρου, δεν είναι σε θέση να συμπληρώσουν τις σχετικές δηλώσεις και επομένως να αποδίδουν και τον σχετικό φόρο στο Δημόσιο. Σημειωτέον ότι βάσει του νόμου, οι συμβολαιογράφοι έχουν την ευθύνη της απόδοσης του φόρου στο Δημόσιο εντός πέντε εργάσιμων ημερών από την υπογραφή του συμβολαίου αγοραπωλησίας.
Οπως τονίζει ο κ. Ρεβύθης, η αγορά έχει ουσιαστικά σταματήσει να λειτουργεί ήδη από τα μέσα του προηγούμενου Νοεμβρίου, όταν είχαν αρχίσει να κυκλοφορούν οι πρώτες πληροφορίες για επικείμενη μείωση του φόρου μεταβίβασης από τις αρχές του 2014, με αποτέλεσμα πολλοί αγοραστές να αναβάλουν τις όποιες κινήσεις τους.
Ο νέος, μειωμένος φόρος μεταβίβασης που τέθηκε τελικά σε ισχύ, υπολογίζεται με συντελεστή 3%, έναντι 10% μέχρι πρότινος. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα κι αν αυξηθούν φέτος οι αγοραπωλησίες και παρά την εφαρμογή και του φόρου υπεραξίας, τα φορολογικά έσοδα από τη μεταβίβαση ακινήτων δύσκολα θα ξεπεράσουν τα περίπου 200 εκατ. ευρώ του 2013. Ο φόρος υπεραξίας επιβαρύνει τον πωλητή και υπολογίζεται επί της διαφοράς ανάμεσα στην αξία κτήσης ενός ακινήτου και την αξία της πώλησης. Ετσι, αν κάποιος απέκτησε ένα ακίνητο το 1998 αντί 70.000 ευρώ και σήμερα το μεταπωλεί αντί 120.000 ευρώ, ο φόρος θα υπολογιστεί επί της διαφοράς των 50.000 ευρώ, δηλαδή επί του κέρδους του ιδιοκτήτη. Ακίνητα που αποκτήθηκαν πριν από το 1995 εξαιρούνται του φόρου υπεραξίας.
Η τιμή πώλησης είναι αυτή που θα δηλωθεί από τους συμβαλλομένους στο πωλητήριο συμβόλαιο. Η τιμή κτήσης είναι η αναγραφόμενη στο συμβόλαιο απόκτησης του ακινήτου, ενώ επί κληρονομιών, δωρεών κ.τ.λ. η τιμή κτήσης είναι η αξία πάνω στην οποία υπολογίστηκε ο σχετικός φόρος.