Αρνητική θα παραμείνει η εικόνα της αγοράς ακινήτων κατά τη διάρκεια των επόμενων έξι μηνών, καθώς το 79,3% των ειδικών προβλέπει ότι οι τιμές πώλησης των κατοικιών θα μειωθούν, ενώ το 63% αυτών εκτιμά ότι η κρίση στην κτηματαγορά θα διαρκέσει τουλάχιστον άλλα δύο-τρία χρόνια. Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν, μεταξύ άλλων, από την τελευταία έρευνα συγκυρίας στην αγορά ακινήτων, η οποία καλύπτει το διάστημα Ιουλίου – Δεκεμβρίου 2014 και καταγράφει τις προσδοκίες των επαγγελματιών του κλάδου των ακινήτων για τους επόμενους έξι μήνες. Η έρευνα του Τμήματος Στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, την οποία επιμελείται ο τέως καθηγητής του Τμήματος, κ. Επαμεινώνδας Πανάς, αναφέρει επίσης ότι το 93% των ειδικών εκτιμά ότι οι τιμές πώλησης των κατοικιών έχουν μειωθεί σήμερα, σε σχέση με πριν από έξι μήνες, ενώ πάνω από επτά στους δέκα ειδικούς εκτιμούν ότι οι πωλήσεις κατοικιών είναι χαμηλότερες σήμερα, συγκριτικά με το προηγούμενο εξάμηνο.
Επίσης, το 51% προβλέπει χαμηλότερη ζήτηση για την αγορά κατοικιών το επόμενο εξάμηνο, ενώ η συντριπτική πλειονότητα των ειδικών και συγκεκριμένα το 98,1% κάνει λόγο για φαινόμενα υπερπροσφοράς στην αγορά κατοικίας.
Συνολικά πάντως, ο δείκτης προσδοκιών στην αγορά κατοικίας κατέγραψε μια, έστω αμυδρή, βελτίωση σε σχέση με το προηγούμενο εξάμηνο, καθώς φαίνεται ότι επικρατεί λίγο μεγαλύτερη αισιοδοξία μεταξύ των ειδικών, για τις προοπτικές της αγοράς κατοικίας έως το τέλος του έτους. Συγκεκριμένα, ο σχετικός δείκτης εμπιστοσύνης στην αγορά κατοικίας διαμορφώθηκε σε 30 μονάδες, έναντι των 29,5 μονάδων που βρισκόταν στο αμέσως προηγούμενο εξάμηνο. Σε αυτήν την εξέλιξη, συνέβαλε, μεταξύ άλλων, η άνοδος του ποσοστού των ειδικών που εκτιμά ότι η μελλοντική πορεία της αγοράς κατοικίας θα είναι καλύτερη κατά το επόμενο εξάμηνο και συγκεκριμένα από 10,4% σε 13,2%. Ασφαλώς, η υποχώρηση του σχετικού δείκτη σε σχέση με την περίοδο πριν από την κρίση είναι κατακόρυφη, καθώς κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2009, είχε διαμορφωθεί σε 48,6 μονάδες, από 30 που είναι σήμερα.
Ταυτόχρονα, επιδεινώθηκαν οι προσδοκίες των ειδικών, όσον αφορά την αγορά των επαγγελματικών ακινήτων, με τον σχετικό δείκτη εμπιστοσύνης να υποχωρεί σε μόλις 28,3 μονάδες. Ειδικότερα, το 69,8% των ειδικών κάνει λόγο για περαιτέρω μείωση των τιμών των επαγγελματικών ακινήτων κατά το επόμενο εξάμηνο, έναντι μόλις 14% που εκτιμά ότι οι τιμές θα παραμείνουν σταθερές. Αντίστοιχα, το 69,4% εκτιμά ότι οι τιμές ήδη έχουν μειωθεί σήμερα σε σύγκριση με το προηγούμενο εξάμηνο, ενώ το 23% συμφωνεί ότι οι τιμές των συγκεκριμένων ακινήτων είναι η επόμενη «φούσκα». Επιπλέον, το 95,2% κάνει λόγο για υπερπροσφορά στα επαγγελματικά ακίνητα, συγκριτικά με τη ζήτηση, ενώ το 42,1% θεωρεί ότι η ζήτηση θα παραμείνει στο ίδιο επίπεδο με σήμερα κατά το υπόλοιπο του έτους.
Ως εκ τούτου, ο δείκτης εμπιστοσύνης στην κτηματαγορά (ο οποίος αποτελεί συγκερασμό των δεικτών κατοικίας κι επαγγελματικών ακινήτων) συνέχισε να υποχωρεί και κατά την παρούσα έρευνα συγκυρίας, καθώς περιορίστηκε σε μόλις 29,1 μονάδες, έναντι 29,6 μονάδων, κατά το προηγούμενο εξάμηνο. Σύμφωνα με την ανάλυση της έρευνας, από τα παραπάνω, το επόμενο εξάμηνο αναμένεται να χαρακτηριστεί από σημαντική ύφεση στην κτηματαγορά, συνεχιζόμενη πτώση των τιμών των ακινήτων και μάλιστα σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι στο πρόσφατο παρελθόν, ενώ συνολικά η απαισιοδοξία θα παραμείνει κυρίαρχη, αναφορικά με τη μελλοντική πορεία της κτηματαγοράς.
Καθίζηση
Στην ανάλυσή του, ο κ. Πανάς, κάνει λόγο για τη χειρότερη κρίση, διαχρονικά, της αγοράς ακινήτων, παρουσιάζοντας «καθίζηση». Η ασθενής αγοραστική δύναμη των πολιτών, η υπερπροσφορά κατοικιών προς πώληση (υπολογίζεται ότι κινείται μεταξύ 200.000 και 270.000 ακινήτων πανελλαδικά), τα αρνητικά δημογραφικά δεδομένα, η μη συμμετοχή των τραπεζών στη χρηματοδότηση των αγοραπωλησιών, η υψηλή ανεργία και η γενικότερη αρνητική ψυχολογία, συνθέτουν το σημερινό «μείγμα» παραγόντων που επηρεάζουν αρνητικά την αγορά ακινήτων. Κατά τον ίδιο, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι το υψηλό απόθεμα των απούλητων κατοικιών, σε συνδυασμό με τον πολύ χαμηλό ρυθμό απορρόφησής του. «Ο μεγάλος αριθμός αδιάθετων κατοικιών συνέβαλε καθοριστικά στην κρίση και φαίνεται ότι εμποδίζει την έξοδο από αυτήν, παρά το γεγονός ότι έχει μειωθεί ήδη η οικοδομική δραστηριότητα», τονίζει χαρακτηριστικά ο κ. Πανάς.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η πτώση της οικοδομής είναι τέτοια, ώστε με βάση τον όγκο, θα πρέπει να σημειωθεί αύξηση κατά 638,6% της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας, προκειμένου να επιστρέψει στο επίπεδο που βρισκόταν το 2005, εξέλιξη που θα απαιτήσει πάνω από οκτώ χρόνια και μάλιστα αν η οικοδομική δραστηριότητα ξεκινούσε να ανακάμπτει άμεσα. Ωστόσο, κάτι τέτοιο είναι δύσκολο να συμβεί, τουλάχιστον με βάση τα σημερινά δεδομένα υπερφορολόγησης που έχουν διαμορφωθεί στην αγορά κατοικίας. Κατά τον κ.Πανά, η υψηλή φορολογία αποτελεί πλέον το βασικότερο εμπόδιο για την τόνωση των αγοραπωλησιών και συνεπώς για την ανάκαμψη της κτηματαγοράς. Μάλιστα, είναι εξαιρετικά αμφίβολο το κατά πόσο θα μπορέσει η χώρα να προσελκύσει τουλάχιστον αγοραστές εξοχικών κατοικιών από το εξωτερικό, τη στιγμή που αυτοί θα κληθούν να καταβάλουν στο Δημόσιο, τουλάχιστον δύο ενοίκια ετησίως, μέσω των φόρων που έχουν επιβληθεί στην περιουσία.