Πολύτιμα μαθήματα προσφέρει στην Ελλάδα το παράδειγμα της κυπριακής αγοράς ακινήτων και το πώς αυτή έχει αρχίσει πλέον να ανακάμπτει, μετά την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων πριν από δύο χρόνια (που μόλις τον φετινό Απρίλιο καταργήθηκαν πλήρως) και την είσοδο της χώρας σε μνημόνιο. Σύμφωνα με στοιχεία που επικαλείται σε άρθρο του, εντός της εβδομάδας, ο κ. Πάνος Δανός, επικεφαλής της Δανός & Συνεργάτες BNP Paribas Real Estate και τα οποία προκύπτουν από το υπ. Εσωτερικών της χώρας, η αγορά ακινήτων της Κύπρου προσείλκυσε επενδύσεις πάνω από 2 δισ. ευρώ. Ταυτόχρονα, ο κλάδος του τουρισμού προσείλκυσε επίσης σημαντικά επενδυτικά κεφάλαια, ιδίως τα ξενοδοχειακά ακίνητα, που αναμένεται να συμβάλουν στην περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου τα επόμενα χρόνια.
Τέλος, δύο από τις συστημικές τράπεζες της Κύπρου ανακεφαλαιοποιήθηκαν σημαντικά, κυρίως με ξένα κεφάλαια από επενδυτές, όπως τα αμερικανικά επενδυτικά κεφάλαια της Third Point, της Wilbur Ross και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανάπτυξης και Ανασυγκρότησης.
Πρόκειται για κομβικές εξελίξεις που αποκατέστησαν την εμπιστοσύνη στην αγορά ακινήτων και τις προοπτικές της και οι οποίες έχουν αρχίσει να αντανακλώνται ήδη και στην πορεία της κτηματαγοράς, η οποία έχει αρχίσει να καταγράφει θετικά δείγματα για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια, καθώς η οικονομία της Κύπρου έχει αρχίσει να επιστρέφει σε θετικό πρόσημο. Σύμφωνα με σχετική έρευνα της Δανός & Συνεργάτες/BNP Paribas Real Estate, με το πέρας και του πρώτου φετινού εξαμήνου, οι τιμές στην αγορά κατοικίας συνεχίζουν να μειώνονται, ωστόσο επισημαίνεται ότι ήταν και η μικρότερη αλλαγή μετά τρία χρόνια επιταχυνόμενων μειώσεων.
Υπενθυμίζεται, πάντως, ότι οι τιμές πώλησης των διαμερισμάτων έχουν υποχωρήσει κατά τουλάχιστον 44% από τα μέσα του 2008 μέχρι σήμερα, όπως προκύπτει από τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία.
Με βάση τους δείκτες τιμών ακινήτων του RICS, κατά το τρέχον έτος έχουν καταγραφεί σημαντικές πτωτικές πιέσεις στις αξίες των ακινήτων στη Λευκωσία. Η τελευταία επηρεάζεται σαφώς από τον αντίκτυπο στον δημόσιο και τραπεζικό τομέα (οι δύο τομείς που κυριαρχούν στην τοπική αγορά εργασίας), ενώ στις υπόλοιπες μεγάλες πόλεις, οι αξίες των κατοικιών διατηρούν τις τιμές τους, καταγράφοντας σταθεροποιητικές τάσεις. Συνολικά στην αγορά, η πορεία των τιμών είναι μεικτή, με τις τιμές των διαμερισμάτων να υποχωρούν κατά 0,4% σε ετήσια βάση, με τη μεγαλύτερη πτώση πάντως να εντοπίζεται στη Λεμεσό, όπου οι αξίες των διαμερισμάτων υποχώρησαν κατά 1%. Οσον αφορά το ύψος των τιμών, στη Λεμεσό το κόστος πώλησης των διαμερισμάτων ξεκινά από τα 1.000 ευρώ/τ.μ. και μπορεί να αγγίξει ακόμα και τα 8.000 ευρώ/τ.μ., στη Λευκωσία οι τιμές εκκινούν επίσης από τα 1.000 ευρώ/τ.μ. και ανέρχονται έως τα 3.000 ευρώ/τ.μ., ενώ σε Πάφο, Λάρνακα και Αμμόχωστο, το κόστος διαμορφώνεται μεταξύ 900 ευρώ/τ.μ. και 3.000 ευρώ/τ.μ.
Αναφορικά με την πορεία της επενδυτικής δραστηριότητας, η έκθεση της Δανός & Συνεργάτες κάνει λόγο για ύπαρξη εξαιρετικών επενδυτικών ευκαιριών στην αγορά κατοικίας και επαγγελματικών ακινήτων, ακριβώς λόγω της σημαντικής μείωσης των τιμών που έχει καταγραφεί. Σημειωτέον ότι, με βάση τα στοιχεία του 2014, οι επενδύσεις σε κατοικίες αφορούν το 60% της συνολικής επενδυτικής δραστηριότητας, το 25% αφορά επαγγελματικά ακίνητα και ένα επιπλέον 10% οικόπεδα-αγροτεμάχια. Κατά τη Δανός, η κυπριακή αγορά ακινήτων διαχρονικά έχει επιμεριστεί κατά κύριο λόγο στα μεγάλα αστικά κέντρα της Λευκωσίας, της Λεμεσού και της Λάρνακας, που εξαρτώνται κυρίως από την εγχώρια ζήτηση, ενώ στα παραθαλάσσια θέρετρα της Πάφου και της Αμμοχώστου η ζήτηση τροφοδοτείται κυρίως από ξένους αγοραστές.
Οσον αφορά την αγορά γραφείων, κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2015 παρουσίασε σημάδια σταθεροποίησης συγκριτικά με το προηγούμενο εξάμηνο, με τις πόλεις της Λευκωσίας και της Λεμεσού να ξεχωρίζουν. Οι ξένοι επενδυτές έχουν δείξει ενδιαφέρον για ακίνητα που παράγουν εισόδημα με συντελεστή απόδοσης μεταξύ 5,5 και 7%. Με βάση την έρευνα αγοράς που πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία Δανός, τα παραθαλάσσια γραφεία στη Λεμεσό κυμαίνονται μεταξύ 8.000 και 10.000 ευρώ/τ.μ. και οι τιμές ενοικίασης μεταξύ 25 και 30 ευρώ/τ.μ.
Επιστροφή στην ανάπτυξη
Το σημαντικότερο στοιχείο, πάντως, για τη βελτιωμένη εικόνα της κτηματαγοράς, είναι η σταδιακή έξοδος της οικονομίας της Κύπρου από την κρίση και η επιστροφή στην ανάπτυξη, παρότι αυτή επί του παρόντος είναι εξαιρετικά ευάλωτη, όπως τονίζει ο κ. Δανός. Η ύφεση το 2014 ήταν ηπιότερη από ό,τι αναμενόταν και η αύξηση του ΑΕΠ ήταν θετική κατά το πρώτο τρίμηνο του 2015, για πρώτη φορά μέσα σε σχεδόν τέσσερα χρόνια. Σημαντικό ρόλο στο να καταστεί βιώσιμη αυτή η ανάπτυξη, είναι η υλοποίηση των νέων επενδύσεων που έχουν δρομολογηθεί. Μία από αυτές είναι μια νέα μαρίνα 600 θέσεων στην Αγία Νάπα, που θα χρηματοδοτηθεί από ξένα ιδιωτικά κεφάλαια, ένα νέο έργο τουρισμού υγείας, δύο έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενώ ακόμα σημαντικότερες άμεσες ξένες επενδύσεις αναμένονται στη χώρα μέσω του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων που υλοποιείται, αλλά και της δημιουργίας ενός θερέτρου καζίνο και ενός Πάρκου Τεχνολογίας και Επιστημών, που σχεδιάζονται αυτή την περίοδο. Οι εν λόγω επενδύσεις ενισχύουν το ΑΕΠ και μειώνουν την ανεργία, τονώνοντας συνολικά την οικονομία.