Δυσμενέστερη προβλέπεται ότι θα είναι η πορεία της αγοράς κατοικίας κατά τους επόμενους μήνες και πιθανώς και το 2016, οδεύοντας ολοταχώς προς τον όγδοο διαδοχικό χρόνο πτώσης των τιμών, παρότι από το τέλος του 2008 έως και το φετινό πρώτο εξάμηνο, οι αξίες έχουν υποχωρήσει συνολικά 40,5% κατά μέσο όρο. Αυτό προκύπτει τόσο από την ανάγνωση των σχετικών δεικτών, όσο και από τις εκτιμήσεις φορέων και στελεχών του κλάδου, μηδέ της Τράπεζας της Ελλάδος εξαιρουμένης.
Οπως ανέφερε η κ. Βασιλική Βλαχοστεργίου, οικονομολόγος της Τράπεζας της Ελλάδος, στο πρόσφατο συνέδριο Prodexpo 2015, στην αγορά κατοικίας καταγράφονται πλέον και νέες πτωτικές τάσεις, κάτι που σημαίνει ότι ο ρυθμός υποχώρησης των τιμών θα συνεχίσει να επιταχύνεται τόσο κατά το τρίτο τρίμηνο, όσο και στη συνέχεια, δείγμα της επιδείνωσης των συνθηκών που καταγράφεται τους τελευταίους μήνες, με την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων.
Νέος γύρος πιέσεων
Υπενθυμίζεται ότι μέχρι και το φετινό πρώτο τρίμηνο, είχε παγιωθεί μια τάση σταδιακής επιβράδυνσης του ρυθμού μείωσης των τιμών, κατά το διάστημα της τελευταίας διετίας, με αποτέλεσμα ορισμένοι φορείς της αγοράς να ανέμεναν μια σχετική σταθεροποίηση των τιμών από το τρέχον έτος και μετά. Πάντως, άλλοι αναλυτές του κλάδου εκτιμούν ότι μια περαιτέρω διόρθωση ίσως και να είναι απαραίτητη, καθώς, ταυτόχρονα με τις τιμές, έχει υποχωρήσει σημαντικά και η αγοραστική δύναμη των Ελλήνων. Σύμφωνα με τον κ. Φώτη Μουζάκη – Νεολή, ιδρυτή της Frynon Research, σήμερα, οι τιμές των κατοικιών έχουν υποχωρήσει σε επίπεδο χαμηλότερο από το αντίστοιχο του 2000. Ωστόσο, εξετάζοντας και την αναλογία τιμών/διαθέσιμου εισοδήματος, προκύπτει ότι ενδεχομένως να πρέπει να υπάρξουν περαιτέρω μειώσεις των τιμών, δείγμα του ότι πιθανώς οι αξίες παραμένουν υπερτιμημένες σε σχέση με την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.
Πάντως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν και περιπτώσεις πολύ σημαντικών μειώσεων τιμών, ιδίως στα ακριβότερα ακίνητα. Σύμφωνα με σχετικά στοιχεία της Ομοσπονδίας Μεσιτών Αστικών Συμβάσεων Ελλάδος (ΟΜΑΣΕ), σε περιπτώσεις πολυτελών μονοκατοικιών των βορείων προαστίων, επιφάνειας μεγαλύτερης των 400 τ.μ., η πτώση των τιμών από την αρχή της κρίσης και μέχρι σήμερα αγγίζει το 65%. Εκτός από τις μεγάλες μονοκατοικίες που έχουν υποστεί και τη μεγαλύτερη μείωση, σημαντική πτώση της τάξεως του 35%-40% έχουν καταγράψει και τα διαμερίσματα μεγάλης επιφάνειας (πάνω από 130 τ.μ.). Αντιθέτως, τα μικρότερα διαμερίσματα, που είναι και περισσότερο προσιτά οικονομικώς, αλλά και από πλευράς φορολογικής επιβάρυνσης, έχουν εμφανίσει μεγαλύτερες αντοχές, υποχωρώντας κατά 20%-25%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε σχετική δημοσκόπηση που πραγματοποίησε η εταιρεία Μarc καταγράφηκε, μεταξύ άλλων και η μεγάλη αναντιστοιχία μεταξύ της προσφοράς και της ζήτησης. Ειδικότερα, η μελλοντική προσφορά διαθέσιμων κατοικιών προς πώληση αναμένεται, βάσει των απαντήσεων των συμμετεχόντων στην έρευνα, να είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερη από τη ζήτηση που θα εκδηλωθεί. Αυτό προκύπτει από το ότι μόλις το 4,5% των ερωτηθέντων απάντησε ότι θα εξετάσει την απόκτηση κατοικίας τα επόμενα τρία χρόνια (το υπόλοιπο 95% ανέφερε ότι δεν προτίθεται να αγοράσει ακίνητο στο άμεσο μέλλον), τη στιγμή όμως που σχεδόν το 19% ανέφερε ότι εξετάζει την πώληση κάποιου ακινήτου κατά την προσεχή τριετία. Ανάλογη εικόνα είχε καταγραφεί και κατά την αντίστοιχη έρευνα του 2013, ενώ το 2006 η κατάσταση στην κτηματαγορά ήταν αντίστροφη, καθώς το 22,6% είχε δηλώσει ότι εξέταζε την απόκτηση ακινήτου, έναντι μόλις 12,3% που είχε σκοπό να προβεί σε πώληση ακινήτου. Ταυτόχρονα, το 50% όσων συμμετείχαν στη φετινή έρευνα πιστεύει πως οι τιμές των ακινήτων θα συρρικνωθούν περαιτέρω τα επόμενα δύο έως τρία χρόνια, ποσοστό που είναι, πάντως, χαμηλότερο έναντι του 2013, όταν το 65% είχε εκτιμήσει ότι οι τιμές θα υποχωρήσουν κι άλλο στο μέλλον. Επίσης, το 31% εκτιμά ότι οι τιμές πλέον θα σταθεροποιηθούν.
Η αρνητική αυτή εικόνα καταγράφεται και στην πορεία της οικοδομικής δραστηριότητας και ιδίως από τις ανεγέρσεις νέων κατοικιών. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, τον Μάιο κατασκευάστηκαν μόλις 868 νέες κατοικίες πανελλαδικά, έναντι 903 κατοικιών κατά τον αντίστοιχο μήνα του 2014. Μάλιστα, αν ληφθεί υπόψη ότι τον Ιούνιο κορυφώθηκε η κρίση χρέους της χώρας και τον Ιούλιο επιβλήθηκαν οι κεφαλαιακοί έλεγχοι, είναι πολύ πιθανό τα μεγέθη αυτά να υποχωρήσουν ακόμη περισσότερο.
«Καταρρέει» η οικοδομή
Σε σχετική ανάλυσή της, η Alpha Bank επισημαίνει ότι κατά το φετινό πρώτο πεντάμηνο (Ιανουάριος – Μάιος) κατασκευάστηκαν συνολικά 3.766 νέες κατοικίες σε όλη τη χώρα, έναντι 3.808 κατά το αντίστοιχο περυσινό διάστημα, σημειώνοντας νέα πτώση κατά 1,1%, έναντι υποχώρησης κατά 21,1% στο αντίστοιχο διάστημα του 2014. Η έλλειψη επενδυτικού ενδιαφέροντος στην οικοδομή αντανακλάται και στην πορεία της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας, η οποία τον Ιούνιο υποχώρησε κατά 15,1% σε ετήσια βάση, έναντι αύξησης κατά 52,7% που είχε σημειώσει τον Ιούνιο του 2014.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε δύο διαφορετικές έρευνες για την παγκόσμια αγορά κατοικίας, η ελληνική κτηματαγορά συγκαταλέγεται μεταξύ των αρνητικών πρωταγωνιστών.