Σε «όαση» της αγοράς ακινήτων εξελίσσονται τα τελευταία χρόνια τα εμπορικά κέντρα, καθώς κατορθώνουν να συντηρούν το μερίδιο αγοράς τους και τις πωλήσεις σε υψηλό επίπεδο, τη στιγμή που η ζήτηση για νέες μισθώσεις από εμπορικές αλυσίδες παραμένει μεγάλη, δείγμα και της υψηλής πληρότητας που εμφανίζουν τα κέντρα, η οποία κινείται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 85% κατά μέσο όρο. Εν ολίγοις, τα εμπορικά κέντρα που αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια μοιάζουν να είναι «θωρακισμένα» απέναντι στην κρίση, ενισχύοντας διαρκώς το μερίδιό τους έναντι των παραδοσιακών εμπορικών αγορών.
Κατά τη διάρκεια του 2015, τα εμπορικά κέντρα της Lamda Development διατήρησαν τη θετική πορεία τους. Συγκεκριμένα, η λειτουργική κερδοφορία των τριών εμπορικών κέντρων του ομίλου (The Mall Athens, Golden Hall και Mediterranean Cosmos) αυξήθηκε κατά 6,1% και ανήλθε σε 39,8 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, αύξηση της τάξεως του 4,2% σημείωσε και ο κύκλος εργασιών των καταστημάτων, παρά την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων. Η δε συνολική επισκεψιμότητα των κέντρων παρέμεινε σταθερή έναντι του 2014, η μέση πληρότητα ξεπερνά το 98%, ενώ παράλληλα διατηρείται έντονο ενδιαφέρον για νέες μισθώσεις.
Αντίστοιχα, θετικές επιδόσεις κατέγραψε και το εμπορικό πάρκο Smart Park κατά το 2015, καθώς η REDS, θυγατρική του ομίλου Ελλάκτωρ και ιδιοκτήτρια του κέντρου, ανακοίνωσε ότι ο κύκλος εργασιών των καταστημάτων του πάρκου ενισχύθηκε κατά 5,2%, ενώ η μέση επισκεψιμότητά του αυξήθηκε κατά 6,7% σε σχέση με το 2014. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι επιδόσεις αυτές επιτεύχθηκαν σε μια από τις χειρότερες χρονιές για τη χώρα, καθώς το κλίμα πολιτικής και οικονομικής αστάθειας εντάθηκε, με αποκορύφωμα την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων καθ’ όλη τη διάρκεια του δεύτερου εξαμήνου του έτους. Εν μέσω αυτής της κατάστασης, τα συνολικά έσοδα από τη μίσθωση των καταστημάτων στο Smart Park αυξήθηκαν το 2015 κατά 12% και ανήλθαν σε 6,3 εκατ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι το κέντρο είναι μισθωμένο σε ποσοστό 100%.
Υψηλές επιδόσεις όμως καταγράφει και το River West του ομίλου Βιοχάλκο, το οποίο βρίσκεται επί της Λ. Κηφισού, δίπλα από το κατάστημα ΙΚΕΑ. Το κέντρο συμπληρώνει φέτος πέντε χρόνια λειτουργίας, έχοντας καταγράψει αύξηση της επισκεψιμότητας κατά 40% την τελευταία διετία, αύξηση του μέσου χρόνου παραμονής των καταναλωτών κατά 20% και αύξηση της πυκνότητας των πωλήσεων των καταστημάτων κατά 35% κατά το ίδιο διάστημα. Σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία, πλέον, το εμπορικό κέντρο υποδέχεται κατά μέσο όρο 17.000 καταναλωτές την Παρασκευή και το Σάββατο, ενώ τις καθημερινές το σχετικό μέγεθος διαμορφώνεται σε 8.000 καταναλωτές. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια του τελευταίου χρόνου, προστέθηκαν 10 νέα καταστήματα στο κέντρο (μεταξύ άλλων τα Mango, Pull & Bear, Stradivarious, Bershka, United Colors of Benetton, Women Secret), ενώ για το 2016 δρομολογούνται νέες επενδύσεις 1 εκατ. ευρώ για την περαιτέρω ενίσχυση των επιλογών των καταναλωτών.
Είναι λοιπόν προφανές ότι όταν η οικονομία, και συνεπώς και η κατανάλωση, ανακάμψει, τα εμπορικά κέντρα θα επωφεληθούν ακόμα περισσότερο. Ως εκ τούτου, όσοι επενδυτές προχωρήσουν σε τέτοιες αναπτύξεις θα είναι σε θέση να αποκομίσουν σημαντικές υπεραξίες, καθώς όχι μόνο οι επιδόσεις των κέντρων θα είναι υψηλές, αλλά και θα υπάρξει άνοδος των τιμών πώλησης των ίδιων των ακινήτων. Σε πρόσφατη παρουσίασή της, στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου του Ελληνικού Ινστιτούτου Εκτιμητικής, η κ. Δίκα Αγαπητίδου, επικεφαλής της Aθηναϊκής Οικονομικής – Jones LangLaSalle, ανέφερε ότι κατά την προσεχή διετία 2016-2017 δρομολογείται η ανάπτυξη συνολικά 111.500 τ.μ. νέων εμπορικών κέντρων στην Ελλάδα. Πρόκειται για μέγεθος που αντιστοιχεί στο 13% του σημερινού αποθέματος των εν λειτουργία εμπορικών κέντρων, σαφώς υψηλότερο του αντίστοιχου ευρωπαϊκού μέσου όρου, που δεν ξεπερνά το 8% του συνόλου της εκμισθώσιμης επιφάνειας των λειτουργούντων κέντρων. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα εκκινεί από πολύ χαμηλότερη αφετηρία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Αθηναϊκής Οικονομικής, σήμερα λειτουργούν στην Ελλάδα 40 εμπορικά κέντρα κάθε είδους, συνολικής επιφάνειας 859.877 τ.μ. Το 2015 προστέθηκαν μόλις δύο νέα κέντρα, το One Salonica (πρώην City Gate) στη Θεσσαλονίκη, με επιφάνεια 19.049 τ.μ., και το Mare West, το νέο κέντρο του ομίλου Βιοχάλκο στην περιοχή της Κορίνθου (επιφάνεια 16.000 τ.μ.). Συνολικά, στη χώρα αντιστοιχούν μόλις 79 τ.μ. εμπορικών κέντρων για κάθε 1.000 κατοίκους, μέγεθος που μας κατατάσσει πολύ χαμηλά στην πανευρωπαϊκή κατάταξη, πάνω μόνο από την Ουκρανία και τη Σερβία αντίστοιχα. Ο μέσος όρος σε 24 χώρες της Ε.Ε. διαμορφώνεται σήμερα σε 205 τ.μ. για κάθε 1.000 κατοίκους, με τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης να διαθέτουν αναλογία 264 τ.μ./1.000 κατοίκους και εκείνες της Ανατολικής Ευρώπης να αγγίζουν τα 142 τ.μ./1.000 κατοίκους.
Οπως ανέφερε η κ. Αγαπητίδου, ένας από τους λόγους των αντοχών των εμπορικών κέντρων στη μείωση της κατανάλωσης, κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών της οικονομικής κρίσης, είναι το γεγονός ότι υπερτερούν σε ευελιξία σε θέματα μισθώσεων, τη στιγμή που οι εταιρείες διαχείρισης διοργανώνουν εκδηλώσεις που διατηρούν την επισκεψιμότητα σε υψηλό επίπεδο, τονώνοντας έτσι και τον τζίρο των καταστημάτων που λειτουργούν στο κέντρο.