Σε τροχιά επιστροφής στην «κανονικότητα» που βιώνει η ευρωπαϊκή αγορά κατοικίας στο σύνολό της, αναμένεται να βρεθεί, εκτός απροόπτου, το προσεχές διάστημα και η ελληνική κτηματαγορά. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία που ανακοίνωσε χθες η Eurostat για το τέταρτο τρίμηνο του 2017, οι μόνες χώρες όπου συνεχίζουν να υποχωρούν οι τιμές των κατοικιών ήταν η Ελλάδα και η Ιταλία. Ωστόσο, πλέον, το ποσοστό της ετήσιας μεταβολής των τιμών έχει περιοριστεί σε μόλις 0,3%, όσο δηλαδή και της Ιταλίας.
Μάλιστα, σε σύγκριση με τους προηγούμενους τρεις μήνες, καταγράφονται και οι πρώτες ενδείξεις ανοδικής πορείας, έστω και οριακά. Ειδικότερα, σύμφωνα με τον δείκτη τιμών που επιμελείται η Global Property Guide, κατά το τέταρτο τρίμηνο οι τιμές των κατοικιών στην Ελλάδα ενισχύθηκαν κατά 0,2% σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο, ενώ σύμφωνα με την εταιρεία παροχής υπηρεσιών ακινήτων Knight Frank, η άνοδος κατά το ίδιο διάστημα ήταν της τάξεως του 0,5%. Σε κάθε περίπτωση, η εν λόγω τάση καταγράφεται για πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία, δείγμα της αντιστροφής των δεδομένων.
Είναι λοιπόν προφανές ότι τα στοιχεία αυτά έρχονται να επιβεβαιώσουν τις εκτιμήσεις ότι το 2018 θα σηματοδοτήσει την ολοκλήρωση του καθοδικού κύκλου των τιμών των κατοικιών, οι οποίες έχουν καταγράψει συνολική πτώση της τάξεως του 42% από το 2008 μέχρι και το 2017. Από την αρχή της κρίσης, τη μεγαλύτερη πτώση έχουν καταγράψει οι τιμές των κατοικιών στη Θεσσαλονίκη με 46,3%, ενώ ακολουθεί η Αθήνα με 44,2%. Τη μικρότερη κάμψη αξιών έχουν σημειώσει οι περιοχές υψηλού τουριστικού ενδιαφέροντος με 38%.
Τα πρώτα ορατά και ως φαίνεται διατηρήσιμα σημάδια ανάκαμψης κατέγραψε η αγορά κατοικίας το 2017 και σύμφωνα με την τελευταία ετήσια έρευνα του δικτύου μεσιτικών γραφείων RE/MAX Eλλάς. Σε αυτήν επισημαίνεται ότι οι τιμές πώλησης ενισχύθηκαν κατά 1% σε σχέση με το 2016.
Από την άλλη πλευρά, σε αστάθμητο παράγοντα για τη μελλοντική πορεία των τιμών των κατοικιών ενδέχεται να εξελιχθούν οι πλειστηριασμοί κατοικιών, ιδίως κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2018, οπότε αναμένεται ακόμα μεγαλύτερη αύξηση λόγω και της ενεργότερης εμπλοκής και του Δημοσίου. Υπενθυμίζεται ότι από την 1η Μαΐου, ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς στην εμπορική αξία θα διενεργούν πλέον και οι φορείς του Δημοσίου, κυρίως δηλαδή οι εφορίες και τα ασφαλιστικά ταμεία. Σύμφωνα με φορείς της αγοράς ακινήτων, δεδομένου ότι η ζήτηση παραμένει σχετικά χαμηλή, φαντάζει εξαιρετικά πιθανό ένα σημαντικό μέρος αυτής να ικανοποιείται μέσω των πλειστηριασμών, με αποτέλεσμα να περιοριστεί εκ νέου το αγοραστικό ενδιαφέρον για τα υπόλοιπα πωλούμενα ακίνητα.
Σε ένα τέτοιο σενάριο, είναι σαφές ότι οι πωλητές θα χρειαστεί να αναπροσαρμόσουν τις απαιτήσεις τους προς τα κάτω και να συναινέσουν σε μεγαλύτερες εκπτώσεις, προκειμένου να εξασφαλίσουν αγοραστή για το ακίνητό τους. Το ζήτημα αυτό έχει θέσει και η Τράπεζα της Ελλάδος στην ετήσια έκθεσή της, όπου προειδοποίησε ότι ο ρυθμός σταθεροποίησης των τιμών φέτος ενδέχεται να επηρεαστεί από τη δυνητική μαζική πώληση ακινήτων προς ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια (funds) και την εντατικοποίηση των πλειστηριασμών ακινήτων.