Δημήτρης Χρηστάκης
«Κρίμα που ό,τι φτιάξαμε ήταν με λεφτά που δεν είχαμε στην
πραγματικότητα»
Tης Αννας Γριμανη
EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Είναι νοοτροπία. Μεγάλωσα στην Αμερική – έφυγα από την Ελλάδα στα
πρώτα πέντε χρόνια της ζωής μου. Είχα τη δυνατότητα να ζήσω στο
εξωτερικό, αλλά βλέπω τα πράγματα ως Ελληνας.
Πώς φτάνει σε εσάς η κρίση της Ελλάδας;
Πολύ άσχημα, με διεθνή διάσταση και σαν μια άκρως σοβαρή υπόθεση
στην οποία το ελληνικό πολιτικό σύστημα φαίνεται ότι αδυνατεί να
δώσει λύσεις. Η κρίση για τον λαό είναι δυσβάσταχτη. Θυμάμαι από
τότε που ήμουν μικρός, όταν οικογενειακοί φίλοι έφευγαν για να
αναζητήσουν δουλειές στο εξωτερικό… έτσι και στην τωρινή κρίση,
πολλοί θα φύγουν και ανάμεσά τους σπουδασμένοι, που τους χρειάζεται
ο τόπος.
Ποιος φταίει;
Οποτε δημιουργούνται τέτοιες καταστροφές, πολλά φταίνε. Δεν βοηθάει
να αναλογιζόμαστε το γιατί, αλλά να σκεφτούμε τις διεξόδους. Οι
αιτίες δεν βαραίνουν μόνο την Ελλάδα, αλλά και την Ευρώπη, που
έκανε μια οικονομική ένωση χωρίς πολιτική ενωτική βάση.
Πώς θα εξελιχθεί το ζήτημα της Ευρωζώνης;
Κρίνω, παρότι δεν είμαι ειδικός, ότι η οικονομική κρίση θα κρατήσει
αρκετά χρόνια. Ως Ελληνες χάσαμε το μέτρο της ζωής? κυριάρχησε ο
υπερδανεισμός του κράτους και των πολιτών του.
Πώς φαντάζεστε τον Ελληνα της εποχής μετά την κρίση;
Οι Ελληνες θα πρέπει να επιστρέψουν στις αξίες που είχαν πριν από
40 χρόνια. Ανοίχτηκαν οικονομικά σε καταστάσεις που, εν τέλει, δεν
μπορούσαν να πληρώσουν και ξόδεψαν λεφτά που δεν είχαν. Ας
επανέλθουν σε μια λογική και μια σύνεση. Ο,τι αξίζει αληθινά δεν
είναι αυτό που αγοράζουν τα λεφτά. Οταν έφερα τα παιδιά μου από το
Σιάτλ για να τους δείξω το Πόρτο Ράφτη και το δρόμο με τα ποδήλατα
όπου πήγαινα νεότερος, μου είπαν: «Δεν είναι αυτό που μας
διηγήθηκες…». Και ήταν όντως κάτι άλλο… μια πόλη βουτηγμένη στον
υπερκαταναλωτισμό.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Εκείνα τα καλοκαίρια της Ελλάδας με την απλότητα της ζωής –
ερχόμουν από την Αμερική σε έναν αλλιώτικο, γνήσιο κόσμο.
Η υπέροχη εκδοχή των Ελλήνων.
Ζουν το σήμερα και δεν σκέφτονται το μέλλον (αυτό, βέβαια, έχει δύο
όψεις), αγαπώντας τη ζωή και τα μικρά της πράγματα με ενθουσιασμό,
όπως ο Ζορμπάς.
Ο,τι με απογοητεύει.
Το γεγονός ότι βρεθήκαμε σε μια κατάσταση χωρίς επιλογές και τα
επόμενα χρόνια θα είναι πολύ δύσκολα με ένα τώρα που κληροδοτεί το
απροσδιόριστο μέλλον της Ελλάδας. Κρίμα που ό,τι φτιάξαμε ήταν με
λεφτά που δεν είχαμε στην πραγματικότητα…
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Πριν από την κρίση, η ταυτότητά μας ήταν σύσταση σε όλο τον κόσμο,
όπου οι Ελληνες φοιτητές, καθηγητές και επιστήμονες διακρίνονται.
Τώρα η κατάσταση τραυμάτισε την ταυτότητά μας με λαθεμένες συχνά
πληροφορίες, που μας δείχνουν σαν έναν λαό τεμπέλη και αχάριστο,
ενώ δεν είναι έτσι.
Παράγει πολιτισμό ο σημερινός Ελληνας ή είναι προσκολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Εχουμε κουλτούρα, παράγουμε πάντοτε πολιτισμό.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Οι αρχαίοι Ελληνες φιλόσοφοι. Οταν μελέτησα τον Πλάτωνα και τον
Σωκράτη και όταν ξαναδιάβασα τον Ομηρο, ένιωσα πόσο διαχρονικά και
ταυτόχρονα σύγχρονα είναι τα έργα τους. Στις ιδέες αυτές, που
κανείς δεν μπορεί να μας τις πάρει, βάσισαν οι Ευρωπαίοι την
πολιτισμική ιστορία τους.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την. Μια
καινούργια Ελλάδα.
* Ο Δημήτρης Χρηστάκης είναι καθηγητής της Παιδιατρικής στο
Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον και διευθυντής στο Κέντρο Υγείας του
Παιδιού στο Παιδιατρικό Ερευνητικό Ινστιτούτο του Σιάτλ.