Νένη Πανουργιά

2' 43" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Νένη Πανουργιά
Νένη Πανουργιά-1

EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη

Tης Αννας Γριμανη

H ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;

Ο Καντ θα έλεγε αίσθημα, ο Νίτσε συνείδηση. Εγώ διαπιστώνω ότι,

ενώ θα έπρεπε να είναι συνείδηση, δυστυχώς τις περισσότερες φορές

είναι αίσθημα.

Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.

Τον αδύνατο τύπο στη Γενική του πρώτου προσώπου της προσωπικής

αντωνυμίας (έλα μου, μη μου σπας τα νεύρα, μου έκοψε η μαγιονέζα,

μου σπάσανε τον μπαγλαμά, τον καρκίνο θα μου βγάλεις).

Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.

Ο δημόσιος υπάλληλος που χαιρετά με χειραψία, λέγοντας «στη

διάθεσή σας για ό,τι άλλο χρειαστείτε». Η σιωπηλή διαδήλωση του

2007. Τα παιδιά που θρήνησαν τον Αλέξη Γρηγορόπουλο χωρίς να

ζητήσουν τίποτα λιγότερο από… όλα.

Αυτό που με χαλάει.

Πόσο εύκολα οι Eλληνες, μαζί με τη φτώχεια, ξέχασαν και το μέτρο

και έχουν αναγάγει την έπαρση σε αξία ζωής. Και το μίσος τους για

το πράσινο και τη φύση – όταν βέβαια δεν αγγίζονται τα όρια του

χωριού τους.

Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;

Προσόν εσωτερικόν, όταν στα δύσκολα μου έρχεται στο νου ο λόγος

του Σοφοκλή, του Κορνάρου, της Λαϊνά, του Χειμωνά, το τραγούδι των

φίλων μου, τα λόγια των παιδιών μου, αλλά μειονέκτημα εξωτερικόν,

όταν επαίρομαι ότι φτιάξαμε Παρθενώνες και δώσαμε τα φώτα μας στην

Εσπερία.

Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει

προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;

Και τα δύο, γιατί ο πολιτισμός δεν ορίζεται από την

ελληνικότητα. Η προσκόλληση στη ρητορική ελληνικότητα του είδους

«τι τον χρειαζόμαστε τον Ρολάν Μπαρτ αφού ο Σεφέρης μάς τα έχει ήδη

πει όλα» δεν παράγει πολιτισμό. Οταν όμως γράφουν ποίηση ο Γκανάς,

ο Χιόνης, πεζά ο Δημητρίου, θέατρο ο Ποντίκας, μουσική ο Θανάσης

Παπακωνσταντίνου, οι Active Member, η Φριντζήλα και αυτοσχεδιάζουν

η Ελένη και ο Δημήτρης Καλοκύρης, ο Βέλτσος, ο Μπαλτάς, η Αθηνά

Αθανασίου, ο Λιάκος, δημιουργούνται η «Στρέλλα» και ο «Κυνόδοντας».

Οταν υπάρχουν δάσκαλοι που επιμένουν σε σχολεία και πανεπιστήμια

χωρίς κιμωλίες, θέρμανση, βιβλιοθήκες, και με ένα εκπαιδευτικό

σύστημα που απαξιώνει τους διδασκομένους και τη γνώση την ίδια,

τότε όντως δημιουργείται πολιτισμός, όπως της Πράτσικα, της

Παξινού, της Ζουζούς Νικολούδη, του Αττίκ, του Χρήστου, του Ξενάκη,

του Πουλαντζά και του Καστοριάδη, του Καβάφη και του Αναγνωστάκη,

του Ροΐδη και του Βιζυηνού, της Βακαλό, του Ροντήρη.

Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο

κόσμο;

Με εκείνη της κρίσης.

Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.

«Γιατί» τέτοιο μίσος και αλληλοσπαραγμός; Ετσι, πέταξα όλα τα

«πρέπει» και κράτησα μόνο ένα: άνθρωπος, όπως ο Οιδίποδας.

Ο Ελληνας ποιητής μου.

Η Σαπφώ.

Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.

Ο κύκλος έρωτα, αγάπης και φιλίας, που μέσα του κλείνει τον

κόσμο μου.

Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.

Οι Ελληνες της Αμερικής έχουν αναπτύξει μια θεωρία (όχι παντελώς

αβάσιμη) ότι ο Χριστόφορος Κολόμβος ήταν Ελληνας. Παρόμοιος Ελληνας

ήταν ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος. Θα μείνω όμως στους δύο Ελληνες που

συνάντησε ο Νίκος Οικονομάκος στα βάθη της ζούγκλας της

Βενεζουέλας: ο ένας είχε παντρευτεί την κόρη του αρχηγού και είχε

γίνει ο σαμάνος του χωριού. Ο άλλος ήταν αδαμαντωρύχος στο

Ελντοράντο, τον οποίο έσωσε από βέβαιο, αργό θάνατο ο Ινδιάνος που

είχε μαζί του.

* Η Νένη Πανουργιά είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Ανθρωπολογίας

στο Columbia University και πρόεδρος του τομέα Ανθρωπολογίας της

Ακαδημίας Επιστημών της Νέας Υόρκης.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή