EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Tης Αννας Γριμανη
H ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Η ελληνικότητα είναι συνδυασμός και των δύο εκφάνσεων.
Χαρακτηρίζεται επιφανειακά από μια συνείδηση κοινής γλώσσας,
καταγωγής και ριζών, βαθύτερα όμως είναι ένα αίσθημα και μια λυρική
προσέγγιση της πραγματικότητας. Ωστόσο, η επίγνωση της
ελληνικότητας απαιτεί καλλιέργεια – Ελληνας δεν γεννιέσαι,
γίνεσαι.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Το λυρισμό της κουλτούρας μας όταν διαπερνά την ποίηση, τη
μουσική και τα τραγούδια μας. Τη φιλοξενία και την εξωστρέφεια που
μας χαρακτηρίζει.
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Εκείνος που ξεπερνάει τα όριά του και αυτοκαθορίζει την τύχη
του. Υπερήφανος και συνάμα σεμνός, μακριά από την εκδοχή των
υπερφίαλων νεοελλήνων.
Αυτό που με χαλάει.
Η πολιτισμική παρακμή του σύγχρονου Ελληνα – με λύπη την
παρακολουθώ. Τα αίτια είναι πολλά: η οικογενειοκρατία και οι
διασυνδέσεις που αντικαθιστούν την αξιοκρατία, το βόλεμα που
καθιερώνεται ως το υπέρτατο ιδανικό, ο εξυπνακισμός αντί της
ευφυΐας, ο οχαδερφισμός που περνάει για μαγκιά! Η έχθρα για την
αξιολόγηση της παραγωγικότητας και του έργου, με συνέπεια τη γνωστή
ρήση του Τσαρούχη «ό,τι δηλώσεις είσαι». Η επικράτηση μιας
βυζαντινής θρησκοληψίας και τελικά το γεγονός ότι χάνονται από το
λεξιλόγιό μας η αρετή και η φιλοτιμία.
Με θυμώνουν οι μετριότητες που διοικούν τη χώρα και κατάντησαν
τον λαό μας σε αγώνα επιβίωσης. Ντρέπομαι και αγανακτώ για τη
μηδαμινή στήριξη της παιδείας και της επιστημονικής έρευνας στην
πατρίδα μου.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Δεν είναι ούτε προσόν ούτε μειονέκτημα. Σαν Ελληνας μπορεί να
αντλήσεις δυνάμεις και εμψύχωση από τις ρίζες και την ιστορία σου,
όμως κανείς στην καριέρα του δεν κρίνεται με βάση την καταγωγή του.
Θεωρώ αυτές τις απόψεις ξεπερασμένα στερεότυπα, ενώ η πορεία
καθενός μας καθορίζεται από τις πράξεις και το έργο του.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει
προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Είναι πολλοί εκείνοι που επαναπαύονται σε μια στείρα ρητορική
της ελληνικότητας, νομίζοντας ότι αυτό τους κάνει, μαγικά, να
ξεχωρίζουν από άλλους λαούς. Ομως, στο παγκόσμιο πολιτισμικό
γίγνεσθαι, πιστεύω ότι η συμμετοχή της σύγχρονης Ελλάδας είναι
ελάχιστη, με εξαίρεση φυσικά ορισμένους δημιουργούς και επιστήμονες
που παράγουν τέχνη και επιστήμη σε υψηλό επίπεδο.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Με ταυτότητα τη γλώσσα και την ιστορία τους. Οταν η γλώσσα
χάνεται, η ταυτότητα ξεθωριάζει.
Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.
Το «γιατί μας κατατρέχουν»; Πέταξα το «πρέπει να τύχω ειδικής
μεταχείρισης, διότι μας χρωστάνε όλοι οι άλλοι».
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Ο Ελύτης, γιατί φώτισε ποιητικά τον έρωτα και τη φύση με τον
Ηλιο της Ελλάδας.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
«Τη γλώσσα μού έδωσαν ελληνική. Το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές
του Ομήρου».
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Ηταν κάποτε η κεντρική λεωφόρος της ανθρωπότητας, πέρα από
δεισιδαιμονίες και μεταφυσικές θεωρήσεις. Η σημερινή οδός των
Ελλήνων είναι ένα σκοτεινό σοκάκι, το οποίο λίγοι από τα
δισεκατομμύρια του πλανήτη γνωρίζουν και «για να γυρίσει ο Ηλιος,
θέλει δουλειά πολλή».
* Ο Πάνος Κατσίκης είναι τακτικός καθηγητής Μικροβιολογίας και
Ανοσολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Drexel στη
Φιλαδέλφεια της Πενσιλβάνια των ΗΠΑ, διευθυντής του Κέντρου
Εμβολίων και Ανοσολογίας και διευθυντής της Κυτταρομετρίας Ροής του
πανεπιστημίου. Επίσης, είναι section editor του επίσημου
επιστημονικού περιοδικού της Εταιρείας Ανοσολογίας της Αμερικής
«Journal of Immunology».