του»
EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Και τα δύο. Την ελληνικότητα τη νιώθουμε, την πιστεύουμε και τη
μαθαίνουμε. Εμείς γεννηθήκαμε Ελληνες, αλλά πολλοί, και στην
παλαιότερη και στη νεότερη ιστορία μας, έγιναν τελικά Ελληνες.
Πώς φτάνει σε εσάς η κρίση της Ελλάδας;
Ποικιλοτρόπως, μέσω ίντερνετ και διεθνών ειδήσεων, αλλά, κυρίως,
από την οικογένειά μου, που ζει στην Ελλάδα. Επίσης πρόσφατα
υπηρέτησα στον ελληνικό στρατό και είχα κατ’ ιδίαν γνώση. Στην
περίοδο της θητείας μου, ωστόσο, με εντυπωσίασε το ότι πολλοί νέοι
που γνώρισα σκέφτονταν να ξεκινήσουν επαγγελματικά κάτι δικό τους
και όχι να επιδιώξουν το «σίγουρο» του ελληνικού Δημοσίου, όπως
συνηθιζόταν την εποχή που σπούδαζα εγώ. Η κρίση φτάνει σε εμάς,
επίσης, και από τα σχόλια των εδώ συναδέλφων, που είναι κυρίως
καλοπροαίρετα, εκτός εάν υπάρχει παρα-πληροφόρηση.
Ποιος φταίει;
Σίγουρα κάποιοι έχουν μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης από άλλους,
όμως όλοι μας έχουμε την ευθύνη, σε διαφορετικό βαθμό. Με την
απουσία της άμεσης δημοκρατίας και της αμερόληπτης συμμετοχής στα
κοινά, το πολιτικό μας σύστημα ενέτεινε την κατάσταση. Η λύση του
«βολέματος» αποδείχθηκε πολύ προσωρινή. Σήμερα, λόγω
παγκοσμιοποίησης και ανταγωνισμού, η ερώτηση που πρέπει να τεθεί
είναι τι μπορεί να κάνουμε σε ατομικό επίπεδο πρωταρχικά και μετά
σε συλλογικό ώστε να βγούμε από την κρίση.
Πώς φαντάζεστε τον Ελληνα της εποχής μετά την κρίση;
Ο Ελληνας πολίτης ή κάτοικος, την εποχή μετά την κρίση, είναι ο
επιτυχημένος επιστήμονας, γιατρός ή επιχειρηματίας που επιστρέφει
στην Ελλάδα για να εργαστεί μετά τις διακοπές ή τις σπουδές του στο
εξωτερικό. Τους τελευταίους δυο-τρεις αιώνες συμβαίνει ακριβώς το
αντίθετο. Το τέλος της απομάκρυνσης τόσων παραγωγικών ατόμων
(brain-drain) πιστεύω ότι θα σήμαινε και το τέλος της κρίσης που,
μάλλον, ξεκίνησε πολύ πιο πριν από ό,τι λένε οι αριθμοί.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Τη μυρωδιά του αέρα της Ελλάδας και το φως. Και τον γιο μου, που
όμως μεγαλώνει σιγά-σιγά στο ελβετικό περιβάλλον και δεν θα είναι
τόσο μικρός για πολύ.
Η υπέροχη εκδοχή των Ελλήνων.
Οι φιλόξενοι, καλλιεργημένοι και ευγενικοί φωνακλάδες, που είναι
παρόντες, οι κριτικοί, που θέλουν να μάθουν και να συμμετέχουν.
Ο,τι με απογοητεύει.
Η άποψη ότι τα πράγματα στην Ελλάδα δεν γίνονται τόσο καλά όσο
στο εξωτερικό. Αυτό είναι η μερική αλήθεια. Πολλές καταστάσεις δεν
είναι σωστές και εκτός συνόρων, όπως και πολλά που γίνονται εκεί
είναι σωστά. Ολοι οι λαοί είμαστε διαφορετικοί και με απογοητεύει
που δεν είμαστε τόσο περήφανοι για το παρόν μας.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Με την ταυτότητα της τεράστιας παράδοσης και ιστορίας τους, αλλά
και με την απογοήτευση και την ενοχή της σημερινής
πραγματικότητας.
Παράγει πολιτισμό ο σημερινός Ελληνας ή είναι προσκολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Σίγουρα παράγει πολιτισμό. Η ρητορική ελληνικότητα είναι,
βέβαια, παρούσα και ίσως μειώνει την παραγωγή ή τη μεταθέτει εκτός
συνόρων. Ο πολιτισμός του σύγχρονου Ελληνα είναι στη μουσική και
στο θέατρο, στη γνώση που παράγει και στην ανθρωπιά του, εντός και
εκτός συνόρων.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Οτι ζούμε στον τόπο όπως οι πρόγονοί μας, εδώ και πολλά χρόνια,
και παρά τις κατά καιρούς καθόλου ιδανικές συνθήκες.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Δημιουργία, διασπορά και νόστος.
* Ο Ανδρέας Βασδέκης είναι επιστημονικός ερευνητής στην
Ομοσπονδιακή Πολυτεχνική Σχολή της Λωζάννης (EPFL), στην
Ελβετία.