Σπύρος Κόλλιας
«Αγανακτώ όταν υποτιμούν τον πολιτισμό μας»
Tης Αννας Γριμανη
EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Είναι συνείδηση που πηγάζει από την παιδεία, τη γνώση της ιστορίας
μας και του ελληνικού πολιτισμού. Είναι περηφάνια για την
ιδιαιτερότητα της καταγωγής μας και την πορεία της ελληνικής φυλής
ανάμεσα στους άλλους αρχαίους πολιτισμούς.
Πώς φτάνει σ’ εσάς η κρίση της Ελλάδας;
Εμμεσα από τα ελληνικά και διεθνή μέσα πληροφόρησης – δεν ξέρω ποια
από τα δύο κάνουν τη χειρότερη δουλειά στο να απαξιώνουν τους
Ελληνες! Αισθάνομαι μόνο ντροπή και αγανάκτηση όταν υποτιμούν τον
πολιτισμό μας. Επίσης, φτάνει άμεσα από τους νέους και
αξιολογότατους επιστήμονες που ζητούν εναγωνίως θέσεις εργασίας στο
εξωτερικό.
Ποιος φταίει;
Είναι δύσκολο να απαντήσεις στην ερώτηση και να επιρρίψεις ευθύνες
όταν δεν ξέρεις όλα τα δεδομένα. Είναι τα λάθη τόσο από τη μεριά
ανάξιων Ελλήνων πολιτικών αλλά και «συνεταίρων» του εξωτερικού και
διεθνών οργανισμών. Αυτό βέβαια δεν απομακρύνει τις ευθύνες από τον
ελληνικό λαό, ο οποίος επανειλημμένως πέφτει θύμα ενός φθηνού
λαϊκισμού και ανέχεται την απαξίωση της νοημοσύνης του από τους
πολιτικά και κοινωνικά «ιθύνοντες».
Πώς φαντάζεστε τον Ελληνα της εποχής μετά την κρίση;
Πιο ώριμο και υπεύθυνο, να καθορίζει το μέλλον του συστηματικά.
Ελπίζω ότι οι άσχημες εμπειρίες της πρόσφατης κρίσης θα βοηθήσουν
στη δημιουργία ενός πιο κριτικού πνεύματος σχετικά με τις
πληροφορίες που του παρέχονται και θα οδηγήσουν σε μια
συλλογικότερη αντίληψη των ευθυνών και των δράσεών του.
Μακροπρόθεσμα, σ’ έναν κόσμο που συνεχώς διεθνοποιείται και
ομογενοποιείται, τον φαντάζομαι καθοριστικό παράγοντα για τη
διατήρηση της ατομικότητας, της πολιτισμικής ιδιαιτερότητας και το
σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Τι πιο μικρό αγάπησα;
Το προφίλ ενός εφήβου κοιτάζοντας το ηλιοβασίλεμα στη Σέριφο, το
αντικαθρέφτισμα των άσπρων σπιτιών στα μάτια μιας κοπέλας στη
Σαντορίνη, μερικά βότσαλα της Μήλου, ένα κομπολόι που μου χάρισε η
αδελφή μου…
Η υπέροχη εκδοχή των Ελλήνων.
Ο Ελληνας της αμφισβήτησης και της συνεχούς αναζήτησης. Ο Ελληνας
της διαλεκτικής αλλά και του (φαινομενικά) παραλόγου. Ο Ελληνας του
ηθικού και του άξιου, του ουμανισμού και του διεθνισμού. Ο Ελληνας
της αντι-Ιθάκης.
Ο,τι με απογοητεύει.
Η έλλειψη υπευθυνότητας και αξιοκρατίας, ο λαϊκισμός και το ψέμα.
Φριχτή απογοήτευση και παράδειγμα προς αποφυγήν για τους νέους,
οι… «συζητήσεις» -φθηνοί, θορυβώδεις διαξιφισμοί- ορισμένων
πολιτικών στην ελληνική τηλεόραση.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Οι Ελληνες θα κουβαλάνε πάντα τα γονίδια του Οδυσσέα. Ανοίγοντας
νέους δρόμους, ψάχνοντας για νέες εμπειρίες και ονειρευόμενοι μια
Ιθάκη που ενδόμυχα εύχονται να αργήσει να φανεί στον ορίζοντα. Αν
και λίγοι στον αριθμό, η παρουσία τους στις τέχνες, τις επιστήμες,
το εμπόριο και άλλους τομείς εξακολουθεί να είναι αισθητή και
αξιοθαύμαστη στον σύγχρονο κόσμο.
Παράγει πολιτισμό ο σημερινός Ελληνας ή είναι προσκολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Βεβαίως και παράγει – δύο σύγχρονα Νομπέλ λογοτεχνίας και αμέτρητες
διακρίσεις στις τέχνες και τις επιστήμες. Δυστυχώς, στην Ελλάδα
προβάλλονται περισσότερο τα λαϊκιστικά πρότυπα μιας υποκουλτούρας
που δεν έχει τίποτα να κάνει με το ωραίο και το αγαθό της ελληνικής
φυλής – και τα Μέσα Ενημέρωσης φέρουν τεράστια ευθύνη γι’ αυτό.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Νομίζω ότι η πιο επίκαιρη είναι «…και ξανά προς τη δόξα τραβά».
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Μια τεθλασμένη που τελικά βρίσκει το στόχο της, οδηγώντας σε νέες
ανακαλύψεις, νέα ρεκόρ, νέες αντιλήψεις. Η γενιά αξιόλογων νέων,
που, συνειδητά και λόγω της κρίσης, εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο,
θα είναι η καλύτερη απάντηση της Ελλάδας στους ατυχείς
χαρακτηρισμούς των επικριτών της.
* Ο καθηγητής Σπύρος Κόλλιας είναι διευθυντής του τμήματος MRI του
Ινστιτούτου Νευροβιολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της
Ζυρίχης στην Ελβετία.