EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Της Αννας Γριμανη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Πώς να είναι οτιδήποτε άλλο από αίσθημα και πάθος. Είναι όμως
και μια δέσμη κανονισμών και αρχών που διέπουν τον τρόπο σκέψης
μας, ειδικά σ’ εμάς, τους Ελληνες της διασποράς, που αναπνέουμε
ελληνικότητα και που εμπνεόμαστε από αυτήν.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Τα ευχολούλουδα του Πηλίου. Α, και το γαύρο στις ταβερνούλες,
στο Λεφοκάστρο της Αργαλαστής.
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Οταν βγάζει πατέντες. Οι Ελληνες είναι υπέροχοι μηχανικοί. Οταν
έφερα την οικογένειά μου στην Ελλάδα, το 2006, με ένα χρόνο
εκπαιδευτικής άδειας, έμεινα έκθαμβος με τις άμεσες λύσεις που από
το πουθενά πολλοί έβρισκαν για διάφορα προβλήματα. Μακάρι να
μπορούσα να διδάξω αυτόν τον τρόπο σκέψης στους φοιτητές και
ερευνητές της ομάδας μου!
Αυτό που με «χαλάει».
Αχ, αυτή η κουτοπονηριά και η μπαγαποντιά όταν ορισμένοι
ασχολούνται με κάποιον που «δεν είναι από δω». Χρέωσέ τον 1 – 2
ευρώ παραπάνω, γιατί, αφού δεν είναι από δω, θα είναι αφελής. Για
ένα μικρό, πρόσκαιρο και άδικο κέρδος, καταστρέφουν την εικόνα της
Ελλάδας και διαιωνίζουν μια παράδοση κακοπιστίας.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Οταν ζεις στην Αμερική, το να είσαι Ελληνας είναι μεγάλο προσόν,
γιατί η ελληνικότητά σου σε προωθεί, σου δίνει φτερά. Το «αιέν
αριστεύειν» είναι υποχρέωση και σκοπός.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει
προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Οι Ελληνες σε όλο τον κόσμο, ανάλογα με τον αριθμό τους, σαφώς
παράγουν πολιτισμό. Δεν ξέρω για την Ελλάδα, αλλά οι Ελληνες της
Αμερικής, είτε μιλούν ελληνικά είτε όχι, αισθάνονται ως κινητήριο
δύναμη την ελληνικότητά τους, η οποία καλά κρατεί και παράγει όχι
μόνο πολιτισμό, αλλά και γνώση, και επιστήμες, και προϊόντα, και
ηγέτες.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Εχω συναντήσει Ελληνες σε διάφορες χώρες, ώς τις πιο μικρές.
Σχεδόν όλοι, ανεξαιρέτως, έχουν μια ξεχωριστή ταυτότητα γιατί
προχωρούν με ένα βήμα ταχύτερο, έχουν προσδοκία για το μέλλον και
πιστεύουν ότι πρέπει να φτάσουν ψηλότερα. Και δεν μιλώ μόνο για
τους κορυφαίους επιστήμονες, αλλά για τον ιδιοκτήτη του
ατμοκαθαριστηρίου στην Bogota της Κολομβίας, τον εργοστασιάρχη στο
Monterrey του Μεξικού, τον εστιάτορα στη Νότια Καρολίνα, ως επίσης
και για τον λαμπρό φοιτητή στο Πανεπιστήμιο Stanford που, πριν καν
τελειώσει το διδακτορικό του, έχει ιδρύσει μία από τις πιο
αξιόλογες νέες επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας.
Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.
Γιατί, όπως λέει και ο 13χρονος γιος μου Θάσος, το να ‘σαι
Ελληνας σου δίνει εισιτήριο να καταλαβαίνεις τον κόσμο, τις
επιστήμες, τη φιλοσοφία, τις γλώσσες, τα γράμματα… τα δώρα του
κόσμου. Οπως, όμως, λέει ο 14χρονος γιος μου Αριστος, οφείλεις να
αριστεύεις σε όλα, γιατί είναι μεγάλο το φορτίο τού να ‘σαι
Ελληνας. Το τι πέταξα έχει να κάνει με τον κομφορμισμό – δεν
πιστεύω ότι πρέπει να συμμορφώνομαι και να δέχομαι κάτι επειδή έτσι
λέει το βιβλίο.
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Οχι ένας, αλλά πολλοί: οι εμπνευσμένοι Ελληνες της Αμερικής που
δημιουργούν και γράφουν και ερευνούν και πιστεύουν. Αυτοί κι αν
είναι ποιητές! Και ο Δημήτρης Λιπέρτης που, γράφοντας στην
τοπολαλιά του, εξύμνησε την κυπριακή ύπαιθρο και τους γνήσιους
ανθρώπους της. Αλλά και ο Ομηρος, λέγοντας «άνδρα μοι έννεπε,
Μούσα, πολύτροπον ος μάλα πολλά πλάγχθη…»
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Τα πάθη του πρόσφυγα και της χαμένης πατρίδας.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Εκτός καλά πάμε. Εντός είναι το πρόβλημα. Χρειαζόμαστε την
«επιστροφή» της αισιοδοξίας στη χώρα και τη σταθερότητα που λείπει
για αιώνες. Η Ελλάδα μετράει στη σύγχρονη ιστορία της βάσανα,
φτώχεια και καταστροφές. Χρειάζεται έμπνευση. Προσωπικά, θαυμάζω
τις αναλαμπές, αλλά χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμη, ώστε η επιθυμία
του Ελλαδίτη για πρόοδο να μη σκεπάζεται από τον κυνισμό. Δώστε του
θάρρος, εφόδια για σύγχρονη και άνετη ζωή, σταθερότητα και ελπίδα
και δείτε τον… που μπορεί να φτάσει τα ουράνια!
* Ο Κυριάκος Α. Αθανασίου είναι Distinguished Professor και
πρόεδρος του τμήματος Βιοϊατρικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο
Ντέιβις της Καλιφόρνιας. Εχει γράψει τέσσερα βιβλία και κατέχει 30
διπλώματα ευρεσιτεχνίας, εκ των οποίων τα 15 έχουν μεταφραστεί σε
ιατρικά προϊόντα εγκεκριμένα από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων
των ΗΠΑ (Food and Drug Administration – FDA). Επίσης, έχει συστήσει
πέντε διαφορετικές εταιρείες συνδεδεμένες με το Rice University και
το Πανεπιστήμιο του Τέξας. Το 2003 ήταν πρόεδρος του Παγκόσμιου
Επιστημονικού Οργανισμού Biomedical Engineering Society.