EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Tης Αννας Γριμανη
H ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Είναι τόσο αίσθημα όσο και συνείδηση. Η μακρά ιστορία μας και η
αίσθηση που έχουμε για τον πολιτισμό μας είναι βαθιά ριζωμένες μέσα
μας.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Μια στιγμή απλής ζωής σε ένα ελληνικό χωριό.
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Ενας άντρας ή μια γυναίκα σε όλες τις εποχές και τους τόπους,
που δεν φοβάται να επιδιώξει την επιτυχία με επιμονή και
ακεραιότητα.
Αυτό που με χαλάει.
Η άλλη πλευρά των Ελλήνων – η έλλειψη σεβασμού για τους άλλους,
η διαφθορά, η σταθερή δυσαρέσκεια ότι τα πράγματα «δεν πάνε με τον
τρόπο που θέλουν». Η ανικανότητα πολλών ανθρώπων σε σημαντικές
δημόσιες θέσεις, με συνέπεια να βαλτώνει σε κάθε επίπεδο η ανάπτυξη
της Ελλάδας.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Δεν νομίζω ότι η εθνικότητα είναι προσόν ή μειονέκτημα.
Συνάντησα πολλούς ανθρώπους με διαφορετική καταγωγή και όλοι ήταν
υπερήφανοι για τη χώρα τους. Το θέμα είναι πώς βλέπουμε εμείς, ως
Ελληνες, τον εαυτό μας κι αν θέλουμε ν’ αγγίξουμε σε μια συνέχεια
τη δόξα του παρελθόντος με σκληρή δουλειά και αξιοπρέπεια ή αν
θέλουμε να ζήσουμε ιδεατά στο παρελθόν, γιατί έτσι αισθανόμαστε
άνετοι και σημαντικοί.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει
προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Υπάρχουν Ελληνες που «απαντούν» και στις δύο πτυχές της
ερώτησης: μεγάλoι συγγραφείς, καλλιτέχνες κι επιστήμονες της
σύγχρονης εποχής, ενώ, από την άλλη, μέτριοι κυρίως πολιτικοί
δημαγωγοί, που βολεύονται με τη ρητορική ελληνικότητα.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Ταξίδεψα ανά τον κόσμο και έζησα σε τρεις ηπείρους. Ελληνες
βρίσκονται παντού και περιέρχονται το σύγχρονο γίγνεσθαι με τα
ελληνικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους. Στην πλειονότητά
τους τυγχάνουν μεγάλης εκτίμησης από τους ανθρώπους άλλων χωρών, οι
οποίοι σέβονται, αλλά και ζηλεύουν, την κληρονομιά μας.
Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.
Γιατί να φταίνε πάντοτε οι άλλοι για ό,τι συμβαίνει; Πέταξα τη
λογική του ότι πρέπει να είμαστε συνεχώς οι πρώτοι και οι καλύτεροι
και την επιταγή του ότι πρέπει να ξεπερνάμε τον εαυτό μας.
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Εκείνοι που ανακάλυψα μόνος μου: ο Ελύτης, ο Σεφέρης και ο
συγγραφέας Καζαντζάκης. Λέγοντας «ανακάλυψα», εννοώ ότι η γενιά μου
στο ελληνικό σχολείο δεν διδάχτηκε οποιοδήποτε έργο τους. Θυμάμαι
ότι, όταν ο Ελύτης έλαβε το βραβείο Νομπέλ, το 1979, και μου πήραν
συνέντευξη από το Εθνικό Δίκτυο Τηλεόρασης της Ιαπωνίας (γιατί εκεί
ζούσα τότε), τηλεφώνησα στους φίλους μου, στην Ελλάδα, ώστε να μ’
ενημερώσουν για τα ποιήματά του.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Η ρήση του Αρχιμήδη «Δος μοι πά στώ καί ταν γάν κινάσω».
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Ενας δρόμος με μυθικές αναλογίες. Ορίζεται από τον Ομηρο, τον
Αριστοτέλη, τον Πλάτωνα. Η «Ιλιάδα» σήμερα διαβάζεται και
διδάσκεται σε όλο τον κόσμο, γιατί ασχολείται με τις πραγματικές
περιπέτειες και αναζητήσεις του ανθρώπου. Ο Αριστοτέλης όρισε την
επιστήμη και τη φιλοσοφία. Οι ιδέες του Πλάτωνα επηρέασαν το
μεγαλύτερο μέρος των φιλοσόφων έπειτα από αυτόν. Είναι καθήκον μας
να διατηρήσουμε ορατή αυτή την οδό για πάντα.
* Ο δρ Παναγιώτης A. Tσώνης είναι καθηγητής Βιολογίας του
Πανεπιστημίου του Dayton, στο Οχάιο, και διευθυντής του Κέντρου για
την Αναγέννηση και Παρασκευή Ιστών στο Dayton. Eίναι ο πρώτος
Ελληνας επιστήμονας με διδακτορικό από ιαπωνικό πανεπιστήμιο
(1983), το Nagoya University.