EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Tης Αννας Γριμανη
H ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Eίναι βαθιά ριζωμένη στο υποσυνείδητό μας, συνυφασμένη με
παιδικές εικόνες, ήχους, αρώματα, ματιές και αγγίγματα των
ελληνικών βιωμάτων μας. Είναι μια αίσθηση μαγική, που σε «πηγαίνει»
πίσω… στο βασικό ένστικτό σου, ασχέτως τόπου και σημερινών
συνθηκών.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Την άμιλλα, όπως αυτή εκφραζόταν στα σχολικά μου χρόνια στο
Πειραματικό Σχολείο της Θεσσαλονίκης. Την ανεμελιά των καλοκαιριών
στην κατασκήνωση της ΧΑΝ στο Πήλιο και τον ύμνο του Αρη στο
«Χαριλάου».
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Η ικανότητά του για επιβίωση στις πιο αντίξοες συνθήκες:
πόλεμος, φτώχεια, σκλαβιά, προσφυγιά, ξενιτιά ή διχασμός, ποτέ δεν
τον λύγισαν. Η γλώσσα, η θρησκεία, οι κοινές ιδέες και η ιστορία
τον κράτησαν επί αιώνες με μια αληθινή ταυτότητα, που όμοια δεν
έχει σε άλλο έθνος.
Αυτό που με χαλάει.
Ο συντηρητισμός. Η άρνηση του συστήματος ν’ αφήσει την ελεύθερη
ανάπτυξη με ευκαιρίες για τους νέους. Το σκότωμα της ελπίδας και η
διάδοση του κυνισμού. Η έλλειψη ενός «πολύπτυχου χάρτη», ώστε να
γυρίσει κανείς σελίδα σε άλλη κοινωνική τάξη. Το γκρέμισμα των
ινδαλμάτων, η απουσία εκείνων που σε πείθουν να επαναστατήσεις, να
θυσιαστείς, να συνεισφέρεις και να υπηρετήσεις τα κοινά με
ανιδιοτέλεια.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Μειονέκτημα για όσους κολλάνε στο σήμερα, προσόν για εκείνους
που σκέφτονται το πριν και οραματίζονται το μετά.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει
προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Ο σύγχρονος ελληνικός πολιτισμός απειλείται από την περιορισμένη
χρήση της γλώσσας μας στην παγκόσμια αρένα. Σε όλα τα ξένα
πανεπιστήμια διδάσκονται αρχαία ελληνικά, αλλά πολλά πολιτιστικά
διαμάντια χάνονται γιατί λίγοι διδάσκονται νέα ελληνικά. Ας
διδάξουμε στον κόσμο τη γλώσσα μας!
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Κουβαλώντας μια βαριά ιστορική κληρονομιά, αντιπροσωπευόμενοι
από λίγους και απολογούμενοι για πολλούς.
Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.
«Γιατί» δεν δείχνουμε σεβασμό στον δάσκαλο που μας καθοδήγησε,
αφοσίωση στο σχολείο που μας μόρφωσε κι ευγνωμοσύνη για τα βιβλία
που μας χάρισαν; Πέταξα το «πρέπει να κρύψεις την αλήθεια» για να
μη δυσαρεστήσεις τους φίλους σου.
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Ο Ησίοδος με γεμίζει απογοήτευση γιατί η «Θεογονία» μας δεν
είναι ζωντανή θρησκεία, μα και περηφάνια, γιατί η «Ασπίδα του
Ηρακλή» είναι πιο ισχυρή από ποτέ!
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
«Ποταμώ γαρ ουκ έστιν εμβήναι δις αυτώ καθ’ Ηράκλειτον ουδέ
θνητής ουσίας δις άψασθαι κατά έξιν» (δεν μπορούμε να μπούμε δύο
φορές στο ίδιο ποτάμι, κατά τον Ηράκλειτο, ούτε να αγγίξουμε δύο
φορές μια ουσία θνητή).
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Στην αναζήτηση περιούσιων λαών, οι Ελληνες πάντοτε έδειχναν
ταπεινοφροσύνη. Ο κόσμος κυβερνάται από λαούς με εύκαμπτες
φιλοσοφίες και θρησκείες που ευλογούν την απληστία και τη
μισανθρωπία. Σε αυτόν το δρόμο συνωστίζονται όσοι έχουν παράδοση
στον εύκολο πλουτισμό. Για τους Ελληνες η αρετή είναι μονόδρομος. Η
οδός των Ελλήνων ήταν ανέκαθεν πρωτοπορία στην παιδεία, στις τέχνες
και τις επιστήμες.
* Ο Νίκος Κατωπόδης είναι καθηγητής της Μηχανικής Ρευστών στην
Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Μίσιγκαν των ΗΠΑ.