Η 6η Μαρτίου 1933 βρήκε την Ελλάδα σε κατάσταση αναταραχής. «Η άτιμος πλαστηρική απόπειρα εσαρώθη χθες από την λαϊκήν θύελλαν», έγραφε η «Καθημερινή» στο πρωτοσέλιδό της την επόμενη ημέρα.
Τι είχε γίνει; Το πρωί της 6ης Μαρτίου, εκδηλώθηκε στρατιωτικό κίνημα υπό τον Ν. Πλαστήρα, το οποίο στόχευε να εμποδίσει τον Π. Τσαλδάρη να σχηματίσει κυβέρνηση. Είχαν προηγηθεί οι εκλογές της 5ης Μαρτίου, οι οποίες διεξήχθησαν βάσει του πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος. Έτσι, παρότι το Κόμμα Φιλελευθέρων του Βενιζέλου είχε εξασφαλίσει το 46,32% των ψήφων, μπόρεσε να συγκεντρώσει μόνο 110 έδρες. Αντιθέτως, η αντιβενιζελική Ηνωμένη Αντιπολίτευσις υπό τους Τσαλδάρη, Κονδύλη και Μεταξά, μπορεί να απέσπασε το 46,19% των ψήφων, κέρδισε όμως 136 έδρες.
Η ημέρα ξεκίνησε με εκλογικούς πανηγυρισμούς των νικητών, τα πράγματα όμως πήραν απότομα διαφορετική τροπή λίγο αργότερα: «Περί την 11ην [πρωινήν] πυκνοί πυροβολισμοί παρά την Ομόνοιαν προκαλούν πανικόν αλλ’ όχι και την διάλυσιν του πλήθους το οποίον συνεκεντρούτο διαρκώς. Μετ’ ολίγον τεθωρακισμένον αυτοκίνητον διέτρεξεν εν ταχύτητι τας οδούς Σταδίου, Πανεπιστημίου και την πλατείαν Ομονοίας. Το γεγονός εκρίθη ως αποτελούν απαρχήν της περιπλοκής της καταστάσεως». Λίγο μετά το μεσημέρι κυκλοφόρησε η πληροφορία κήρυξης δικτατορίας.
«Από της πρώτης στιγμής, καθ’ ην εξεδηλώθησαν τα δικτατορικά μέτρα, οι αξιωματικοί εδήλουν εις τας μεταξύ των συζητήσεις, ότι επιβάλλεται να αντιδράσουν κατά της νέας ταύτης εκδηλώσεως των ευαρίθμων παραγόντων, οίτινες διά να εξυπηρετήσουν προσωπικά των καθαρώς συμφέροντα εμφανίζονται ως δήθεν προστάται της πατρίδος. Προσέθετον ακόμη εις τας συζητήσεις των, ότι αυτοί είνε αποφασισμένοι να σεβασθούν την τόσον πανηγυρικώς θέλησιν διά των εκλογών». Οι προκηρύξεις του στρατού που εναντιώθηκε στο κίνημα του Πλαστήρα, ανέφεραν: «Λαέ, Ηνωμένη η υγιής μερίς της Αεροπορίας, του Στρατού και Στόλου, θα πατάξη τον επαναστάτην Πλαστήραν. Βοήθησέ την εις το έργον της κτυπώντας τους επαναστάτας όπου τους συναντήσης. Τα Σώματα Μακεδονίας, Θεσσαλίας και Πελοποννήσου ευρισκόμενα παρά το πλευρόν μας, βαδίζουν προς τας Αθήνας. Ζήτω η Πατρίς».
H «Καθημερινή» περιγράφει τις σκηνές που εκτυλίχθησαν στο κέντρο της Αθήνας: «Η εξόρμησις των τανκς από τας παρόδους της λεωφόρου Πανεπιστημίου απέκοπτε την υποχώρησιν του κόσμου προς την οδόν Πανεπιστημίου, αι δε στρατιωτικαί δυνάμεις απέκλειον τας έναντι παρόδους, ούτως ώστε το πλήθος ευρέθη εις αδιέξοδον επί της οδού Ακαδημίας. Ουδείς εφαντάζετο όμως ότι τα τανκς θα έβαλλον και οι πολίται προσεπάθουν να διανοίξουν δίοδον διά να μη καταπατηθούν από τα από ρυτήρος καταφθάνοντα αυτοκίνητα. Τα τανκς όμως μόλις έφθασαν εις το σημείον του πυκνοτέρου συνωστισμού ήνοιξαν αιφνιδίως πυρ διά των πολυβόλων των. […] Πολλοί διά να σωθούν έσπευδον προς τον περίβολον του Πολιτικού Νοσοκομείου και άλλοι προς τας παρόδους του Πανεπιστημίου, καταδιωκόμενοι κατά πόδας από τα βάλλοντα τανκς που έκαμνον τον γύρον της Εθικής Βιβλιοθήκης και του Πανεπιστημίου πυροβολούντα συνεχώς».
Τελικώς, το κίνημα του Πλαστήρα πατάχθηκε από τον στρατό, με τη συνεργασία του μέχρι πρότινος βενιζελικού Γ. Κονδύλη, προκαλώντας σοβαρό πλήγμα στη βενιζελική παράταξη. Ο Πλαστήρας διέφυγε στο εξωτερικό, ενώ ορκίστηκε μεταβατική κυβέρνηση υπό τον Α. Οθωναίο για την παράδοση της εξουσίας στον Π. Τσαλδάρη. Ο ιδρυτής και εκδότης της «Καθημερινής» Γεώργιος Α. Βλάχος θα γράψει σχετικά: «Εις την Κυβέρνησιν ταύτην ευχόμεθα τον βίον ήρεμον και βραχύν. Και εις την Ελλάδα ευχόμεθα όπως η χθεσινή ημέρα μαζί με τους οικτρούς της εργάτας υπάρξη το τελευταίον στίγμα της εθνικής της ζωής».
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη Ποιμενίδου, Θανάσης Συροπλάκης
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr