Σε υψόμετρο 1.400 μ., στις πλαγιές της Πίνδου, καλλιεργείται η πατάτα Χρυσοβίτσας, ένα άγνωστο στην Αθήνα, αλλά εκλεκτό προϊόν της ηπειρώτικης γης.
Ήταν Απρίλιος του 1941 όταν οι γερμανικές δυνάμεις προήλαυναν από βορρά σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα. Οι κάτοικοι του χωριού Χρυσοβίτσα, λίγα χιλιόμετρα δυτικά του Μετσόβου, έφυγαν από τα σπίτια τους και ανέβηκαν πιο ψηλά, στο οροπέδιο Πολιτσές, για να κρυφτούν. Το οροπέδιο ήταν σπαρμένο με σίκαλη, αλλά ο γεωργός Χρήστος Γαλάνης σκέφτηκε ότι ίσως εδώ, σε υψόμετρο περίπου 1.400 μ., θα μπορούσαν να καλλιεργηθούν πατάτες για να θρέψουν τους κυνηγημένους κατοίκους. Μέχρι τότε, οι κάτοικοι καλλιεργούσαν πατάτες μόνο σε μικρές ποσότητες, σε κήπους και χωράφια κοντά στο χωριό.
Μέχρι το 1944, η καλλιέργεια της πατάτας στο οροπέδιο είχε διαδοθεί. Από τότε και μέχρι σήμερα, οι περισσότεροι κάτοικοι του μικρού ορεινού χωριού ασχολούνται με την πατατοκαλλιέργεια. Τη δεκαετία του 1980 και μέχρι το 1995 λειτούργησαν και πατατασπορείο και συνεταιρισμός, αλλά η καλλιέργεια και η διακίνηση της πατάτας δεν ήταν κάτι εύκολο σε ένα τόσο απομακρυσμένο μέρος. Σήμερα, υπάρχουν δεκάδες παραγωγοί στο οροπέδιο Πολιτσές. Οι δυσκολίες παραμένουν: η μεταφορά, ο ανταγωνισμός με τις χαμηλές τιμές των εισαγόμενων, η προώθηση σε όλη τη χώρα. «Φέτος έσπειρα σε χωράφια που είχαν να καλλιεργηθούν 30 χρόνια, γιατί με έργα της Περιφέρειας μπορούμε να ποτίζουμε περισσότερες εκτάσεις. Έχουμε 35 οικογένειες που ζουν αποκλειστικά από την πατάτα και κάθε χρόνο παράγονται περίπου 6-7 χιλιάδες τόνοι», μας είπε ο Περικλής Παλαιοπάνος, δείχνοντάς μας τον τρόπο συγκομιδής.
Εδώ, η πατάτα σπέρνεται τον Μάιο και συγκομίζεται περίπου αρχές Οκτώβρη. Τον υπόλοιπο καιρό οι εκτάσεις βρίσκονται σε αγρανάπαυση και αυτό είναι σημαντικό γιατί, όπως αναφέρεται σε εργασία που περιλαμβάνεται στην έκδοση «Η συμβολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στην Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη του Δήμου Μετσόβου» (2011), «αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη χρήση πολύ λιγότερων φυτοφαρμάκων κατά την καλλιέργεια σε σχέση με κάποια άλλη πατάτα που καλλιεργείται σε πεδινή περιοχή. Σε ελέγχους που πραγματοποιήθηκαν για το ποσοστό των φυτοφαρμάκων, το προϊόν βρέθηκε να περιέχει 40% κάτω από το επιτρεπτό όριο».
Η εμπειρία των καλλιεργητών, το υψόμετρο, οι ιδανικές θερμοκρασίες, η καλή αποστράγγιση λόγω των επικλινών χωραφιών, τα ξεκούραστα εδάφη, το νερό από την τεχνητή λίμνη πηγών Αώου είναι μόνο μερικοί από τους λόγους που κάνουν την πατάτα Χρυσοβίτσας πεντανόστιμη και κατάλληλη για όλες τις χρήσεις – τηγάνι, φούρνο και κατσαρόλα. Αυτό που κάνει επίσης την πατάτα Χρυσοβίτσας να ξεχωρίζει είναι η ανθεκτικότητα και η αντοχή της στον χρόνο. «Είμαστε οι μόνοι που έχουμε πατάτα μετά το Πάσχα, και αυτό γιατί εμείς μαζεύουμε την πατάτα μετά από 124 μέρες στο χωράφι, και έχει έτσι τη δυνατότητα να αναπτυχθεί πλήρως και να αποκτήσει σκληρή και ανθεκτική φλούδα, που την προστατεύει», εξηγεί ο κ. Παλαιοπάνος.
Δυστυχώς, η πατάτα Χρυσοβίτσας ούτε έχει καταχωρισθεί ως προϊόν Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης ούτε φτάνει στην υπόλοιπη χώρα εκτός Ηπείρου.
Προς το παρόν, μπορείτε να παραγγείλετε κατευθείαν από τους παραγωγούς. Περικλής Παλαιοπάνος: Τ/6939-513.756