Μια λέξη σκέφτομαι συχνά αυτές τις μέρες που μένουμε στο σπίτι: «εγκαρτέρηση». Την είχα ξεχασμένη. Χρόνια δεν την είχα συναντήσει. Και να που τίποτα δεν πρέπει να καταχωνιάζεις στη λήθη. Γιατί όλα είναι κύκλος. Κάποια στιγμή θα έρθει να τα χρειαστείς.
Μετράμε τις μέρες μας με εγκαρτέρηση. Ξημερώνει, βραδιάζει, ξημερώνει ξανά… Μαγειρεύουμε, τρώμε, μαγειρεύουμε, τρώμε… Στο ανάμεσο, γυρνάμε τα κεφάλια μας προς κάθε εκκρεμότητα που μας περιμένει, σαν τα ηλιοτρόπια. Αυτό! Το τι μέρα είναι μετά την πρώτη εβδομάδα δεν έχει νόημα. Οι άνθρωποι μετράμε τις μέρες στην απελπισία. Όταν ελπίζουμε σε καλύτερες, δεν τις μετράμε. Απλώς τις περιμένουμε με αδιαμαρτύρητη υπομονή. Με εγκαρτέρηση!
Κι άλλη λέξη: «ήθος». Εν προκειμένω, το μαγειρικό ήθος. Αναφέρθηκε συχνά τα προηγούμενα χρόνια. Σπατάλη, υπερβολή, βία στην παραγωγή. Οι περιστάσεις όρισαν απρόβλεπτες διαδικασίες και συμπεριφορές.
Ποιος κάνει σήμερα μεγαλεπήβολα σχέδια, σκέψεις για ταξίδια; Ποιος επαγγελματίας μαγειρεύει όπως πρώτα; Μια ματιά στο διαδίκτυο (τι παράθυρο κι αυτό στη ζωή!) αναδεικνύει την τάση για υλικά που αποκτούν αυτούσια αξία. Το κάθε ζυμαρικό, το κρεατικό, το λαχανικό δεν είναι πάντα απαραίτητο να σηκώνει, σε τεχνικές και αρτύματα, την Άρτα με τα Γιάννενα μαζί. Απλά πιάτα και κατανοητά, τοπία που απαλύνουν την καραντίνα, με υλικά ενός συνήθους ντουλαπιού, μιας κανονικής οικογένειας με προμήθειες εβδομάδας.
Πλέον δεν είναι τίποτα πιο επιθυμητό από την επιστροφή στην κανονικότητα. Ελπίζουμε, όταν με το καλό τελειώσει όλο αυτό, πως «η μαγειρική των περιστάσεων θα γίνει η μαγειρική των συνετών ανθρώπων».**
Οι λιγοστές, πλην όμως στοχευμένες, κι ας υπερβαίνουν τις ανάγκες μας, προμήθειες σημαίνουν πως αχνά μέσα μας σπινθηρίζει το σπέρμα μιας νέας αρχής. Σε κάποιο αδιόρατο, πλην όχι άσωστο μάκρος. Σε έναν μήνα, σε δύο… το καλοκαίρι; Κάθε σούρουπο η ώρα έξι, ομνύουμε στου κ. Τσιόδρα τα μελαγχολικά ανακοινωθέντα. Πιστεύουμε έως και την τελευταία του λέξη. Η μία μετά την άλλη επισφραγίζονται με την πιο ρεαλιστική επιβεβαίωση στα δελτία των οκτώ, όπου ρουφάμε σιωπηλοί τα θλιβερά μαντάτα της Ιταλίας, της Ισπανίας, των λαών της οικουμένης…
Το κύμα περιορισμών-απαγορεύσεων-οδηγιών προφύλαξης μοιάζει οριστικό και αμετάκλητο βήμα πριν από «την των τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν». Το ζητούμενο σήμερα αφορά το αύριο. Η αλήθεια μάς αποκαλύπτεται γυμνή καθημερινά. Αξία πολύτιμη ακόμα και το πιο απλό συνήθειό μας: ένα ουζάκι στον Γιαλό, με ευφρόσυνη παρέα και λιτό μεζέ. Ένα φαγάκι στο ταβερνάκι της γειτονιάς. Μια αγκαλιά, ένα φιλί, ένα χάδι, ένα τσούγκρισμα του ποτηριού. Για τούτη τη γνώση σπάμε μυριάδες αυγά σε όλο τον κόσμο, και όμως η ομελέτα μας δεν έχει νοστιμιά. Ας ευχηθούμε ό,τι καλό προκύψει στο τέλος να άξιζε αυτή τη θυσία!
Είθε, μετά την πρωτόγνωρα συντεταγμένη θυσία των λαών της γης, να μπορούμε να πούμε για όλα τα λουλούδια που μελλοντικά θα φυτρώσουν πως βρήκαν λίπασμα τις ξεστρατισμένες μας συνήθειες. Δεν άνθησαν ματαίως. Είναι ο θρίαμβος της άνοιξης.
*Ανδρέα Εμπειρίκου, «Δεν άνθησαν ματαίως τόσα θαύματα», Ενδοχώρα, 1945
**Θέμου Ποταμιάνου, «Η μαγειρική των περιστάσεων», Βιβλιοπωλείον της Εστίας
Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στον Γαστρονόμο Απριλίου, τεύχος 168