Στο νέο τεύχος του Γαστρονόμου που κυκλοφορεί στις 13 Νοεμβρίου με την «Καθημερινή της Κυριακής» ταξιδεύουμε ανά την Ελλάδα, σε μέρη όπου ρίζωσαν οι Μικρασιάτες μετά τη μεγάλη καταστροφή, και αναμοχλεύουμε την Ιστορία μέσα στις κατσαρόλες τους.
Εκατό χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ο «Γαστρονόμος» αναζητά τα χνάρια των προσφύγων σε διάφορα μέρη της Ελλάδας με σκοπό να καταγράψει τις μνήμες, τις οικογενειακές τους ιστορίες και φυσικά τις συνταγές τους, που συνιστούν την σπουδαία κουζίνα της Μικράς Ασίας. Μια σπάνια καταγραφή με 80 μοναδικές συνταγές τουλάχιστον 5 γενεών, από τη Σμύρνη, την Πέργαμο, τον Μαρμαρά, τον Τσεσμέ, το Αϊβαλί, τη Φώκαια, την Κύζικο και την Καππαδοκία.
Για το τεύχος αυτό, ταξιδέψαμε σε οχτώ περιοχές της Ελλάδας που δέχτηκαν πολλούς Μικρασιάτες μετά τον ξεριζωμό -τη Χίο, τις Οινούσσες, τη Λέσβο, τη Σύρο, την Κρήτη, τον Βαθύλακκο Κοζάνης, τη Νέα Αρτάκη Εύβοιας και την Αθήνα-, και συναντήσαμε 70 απογόνους των πρώτων εκείνων προσφύγων. Μικρασιάτες δεύτερης, τρίτης, τέταρτης και πέμπτης γενιάς που όλοι, από τον μεγαλύτερο μέχρι τον μικρότερο, διατηρούν άσβεστο το κερί της μνήμης και τιμούν στην καθημερινότητά τους τις συνήθειές των προγόνων τους, τις μαγειρικές τους, ακόμα και την ντοπιολαλιά και τη διάλεκτο που χρησιμοποιούσαν οι παππούδες και οι προπαππούδες τους στις ιδιαίτερες πατρίδες τους. Και μία τεράστια έκπληξη: ανάμεσα στους ανθρώπους που συναντήσαμε ήταν και η κ. Μελπομένη Κανταρτζή, 101 ετών, η μόνη εν ζωή πρόσφυγας από τη Μικρασία, σύμφωνα με τους δικούς της. Ενός έτους βρέφος ήταν όταν ήρθαν οι δικοί της στην Ελλάδα, κρυμμένοι σε μια βάρκα, από τα Φάρασα της Καππαδοκίας.
Οι οικογενειακές τους ιστορίες είναι πικρές και βίαιες, γεμάτες πόνο και αδικία. Αλλά και γεμάτες δύναμη και ελπίδα, καθώς γενιά με τη γενιά βελτίωναν τη μοίρα τους. Η κληρονομιά τους, πέρα από μερικά κειμήλια και κάτι παλιές φωτογραφίες, είναι ως επί το πλείστον άυλη: ένας τεράστιος ανεκτίμητος πλούτος από συνήθειες και τρόπους που άλλαξαν την ίδια την Ελλάδα. Τα γλέντια τους, οι μουσικές και τα τραγούδια τους, ο κοσμοπολιτισμός τους, η ευγένεια και η εξυπνάδα τους στάλαξαν στην ελληνική κοινωνία τους γόνιμους χυμούς τους. Όσο για τη νοστιμιά των φαγητών τους, μπόλιασε την ελληνική κουζίνα σε τόσο μεγάλο βαθμό που πλέον οι συνταγές τους είναι κτήμα κάθε Έλληνα, ασχέτως καταγωγής. Πού θα ήταν η ελληνική κουζίνα σήμερα χωρίς τα ντολμαδάκια και τα σουτζουκάκια, τα απαράμιλλα πιλάφια, τα μπουρέκια και τα μαντί;
Μην χάσετε αυτό το τεύχος. Είναι ένα μοναδικό ντοκουμέντο με ζωντανές μαρτυρίες, γλαφυρές και συγκινητικές αφηγήσεις που ζωντανεύουν την ίδια την ιστορία του ελληνισμού. Και οι συνταγές, σπαρταριστά δείγματα μιας κουζίνας που πρώτα από όλα έβαζε τη φιλοξενία και τη γενναιοδωρία, τη γιορτή και το γλέντι. Σοφή και οικονομημένη μεν, αλλά γλεντζέδικη και με πρόσημο γιορτινό. Η κουζίνα της Μικράς Ασίας είναι μια κουζίνα ανοιχτόκαρδη και γενναιόδωρη, όπως οι άνθρωποι που συναντήσαμε.
Στον «Γαστρονόμο» που κυκλοφορεί την Κυριακή 13/11 με την «Καθημερινή»