Ο θρύλος θέλει τον John Montagu, 4ο κόμη του Sandwich, στα τέλη του 18ου αιώνα, εν μέσω χαρτοπαιγνίου που «κατέτρωγε» αυτόν και τους εκλεκτούς φίλους του, να ζητάει από την κουζίνα να γευματίσει προχείρως, να, ας πούμε, λίγες φέτες κρύου μοσχαριού ανάμεσα σε δύο φέτες ψωμιού. Το αμφίψωμον είχε γεννηθεί! Την πρώτη γραπτή μαρτυρία για το σάντουιτς μάς δίνει το 1762 ο ιστορικός Edward Gibbon, ο οποίος το χαρακτηρίζει «αυθεντικό αγγλικό» έδεσμα που σέρβιραν πολλά «φαγεία» της εποχής. Μήπως, λοιπόν, δεν είχε πρώτος την ιδέα ο κόμης Sandwich;
Όπως και να ’χει το πράγμα, γρήγορα εξαπλώθηκε στους πολυσύχναστους χώρους εστίασης (λέσχες, pubs, πανδοχεία). Ηδη το 1850, όπως γράφει ο πολύς Henry Mayhew, δημοσιογράφος, ερευνητής και κοινωνικός αναλυτής της εποχής, υπήρχαν στο Λονδίνο 70 στριτφουντάδικα που πωλούσαν ham sandwiches. Σκέψου, το 1850!
Από τότε το είδος απέκτησε αμέτρητα υπο-είδη και πατρίδες που ερίζουν για την καταγωγή τους. Ας πούμε, δεν υπάρχει πολιτεία στην Αμερική που να μην περηφανεύεται για ένα δικό της, ολόδικό της (!) σάντουιτς (θα επανέλθω). Σημασία, επίσης, έχει η κυριαρχία του στον κόσμο του fast και του street food (έννοιες που μάλλον ταυτίζονται, αλλά όχι ακριβώς). Εχει υπολογιστεί ότι μόνο στη Μεγάλη Βρετανία, το 38% των χρημάτων που δίνονται για fast food αφορά τα σάντουιτς. Είπες τίποτα;
Θα πούμε και άλλα για τα σάντουιτς εν ευθέτω χρόνω. Μέχρι τότε, φτιάξε τις δικές σου εκδοχές. Ακολουθούν μερικές ιδέες, φθινοπωρινές και της καθεμέρας. Κι εδώ να πούμε ένα βασικό μυστικό του καλού σάντουιτς: το καλό ψωμί. Αν είναι προζυμένιο (μακάρι να είναι προζυμένιο), φρόντισε οι φέτες να είναι λεπτές, για να επιτευχθεί γευστική ισορροπία (έχει δυνατή γεύση που ενδέχεται να ανταγωνίζεται τα υπόλοιπα υλικά). Αν είναι το τυπικό «χωριάτικο» του φούρνου, ας είναι από αξιοπρεπή φούρνο που φτιάχνει ψωμί με ποιοτικό ελληνικό αλεύρι. Από αυτό πρέπει να αφαιρέσετε τη λαστιχένια ψίχα που κάνει μπουχτιστικό το όλον. Αν είναι μπριοσέ, να είναι καλοφτιαγμένο και όχι ετοιματζίδικο.
Το δεύτερο μυστικό είναι να μην το παραγεμίσεις και χυθεί το περιεχόμενο. Άλλο μυστικό δεν υπάρχει. Απόλαυσε ανεύθυνα.
8 σάντουιτς, χωρίς συνταγή
1. Hot dog α λα γκρέκα: Ψωμί-μουστάρδα-πιπεριές Φλωρίνης από βάζο-βασιλικός-λουκάνικο (ανοιγμένο στη μέση και ψημένο)-πελτές-ψωμί.
2. Το πικάντικο: ψωμί-μουστάρδα-ρόκα-κασέρι-ψωμί.
3. Το λευκαδίτικο: Ψωμί-πελτές-ρίγανη-σαλάμι Λευκάδας-κατίκι-ψωμί. Επιθυμητοί οι κόκκοι πιπεριού στο σαλάμι.
4. Το «τυροκαυτερό»: Ψωμί-τυροκαυτερή-τριμμένο καρότο-λάδι-δυόσμος-ψωμί.
5. Το κυκλαδίτικο: Ψωμί-πέστο βασιλικού-λούζα-αρσενικό Νάξου-ψωμί.
6. Το γκουρμεδιάρικο: Ψωμί-μαρμελάδα βερίκοκο-μαυροκούκι-γραβιέρα πικάντικη-νεροκάρδαμο ή ρόκα-ψωμί.
7. Το κρητικό: Ψωμί-λάχανο τριμμένο και ανακατεμένο με γιαούρτι-μαΐντανός-απάκι-ψωμί.
8. Το πολίτικο: ψωμί-πελτές-μπούκοβο-μαϊντανός-κασέρι-παστουρμάς-ψωμί.