«Και μεις τώρα, μήνα Τρυγητή, λέμε αμήν και πότε να βράσει ο μούστος και να βγουν τα πρώτα φρέσκα κρασιά, να ευφρανθεί η καρδία μας.»
Λέει ο Παλαμάς: «Στα τραχιά κλήματα βαριά τα ζουμερά σταφύλια / της φτώχειας είναι ο θησαυρός, της ομορφιάς η ζήλια». Δεν θα συμφωνούσε όμως ο άγνωστος συγγραφέας του βυζαντινού λαϊκού αφηγήματος του 12ου-13ου αιώνα που φέρει τον τίτλο «Πωρικολόγος», δηλαδή αυτός που μιλάει για τις οπώρες. Σ’ αυτό το άτεχνο πεζό, με τις πολλές σωζόμενες παραλλαγές, προσωποποιημένη η Στάφυλος καταδικάζεται να είναι η γενεσιουργός όλων των κακών της οινοποσίας.
Η δίκη της διεξάγεται «βασιλεύοντος του πανενδοξοτάτου Κυδωνίου», ο οποίος είναι και πρόεδρος του δικαστηρίου, «και ηγεμονεύοντος του περιβλέπτου Κίτρου». Δικαστές της ο Ρόδιος, ο Απίδιος, ο Μήλος, ο Νεράντσιος, ο Μοσχοκαρύδιος· όλοι τους αξιωματούχοι του Παλατίου. Γραμματείς του δικαστηρίου ο Σύκος, ο Βατσίνος (βατόμουρο), ο Τζίτζιφος και ο Κεράσιος.
Η Στάφυλος ισχυρίζεται ενώπιον του βασιλιά-προέδρου ότι οι άρχοντες Πιπέριος, Θρίμπος (θρούμπι) και Καναβούριος καταφρονούν τα προστάγματά του. Ο βασιλιάς τη ρωτάει αν έχει μάρτυρες και η Στάφυλος του απαντά: «Ναι, δέσποτα βασιλεύ Κυδώνιε, έχω Ελαίαν την κυράν ηγουμένην, Φακήν την κυρά οικονόμισσα, Φάσουλον τον μαυρόματον». Πετιέται όμως εκείνη τη στιγμή «ο κύρις Κρουμμύδιας μετά κόκκινης στολής» διπλοντυμένος, τριπλοντυμένος, με το γένι του να σέρνεται κάτω, και όλος χολή λέει στον βασιλέα: «Ω δέσποτα βασιλεύ Κυδώνιε, ορκίζομαι στον αδελφό μου τον Σκόρδο και τον εξάδελφό μου τον Σινάπη και τον ανηψιό μου τον Ρεπάνη, τον συμπέθερό μου τον Πράσο τον μακρυγένη και τον θείο μου τον Κάρδαμο ότι ψέμματα σου λέει η Σταφυλή».
Ο βασιλέας Κυδώνιος απευθύνεται τότε στους παρισταμένους Μαρούλιο, Αντίδιο και άλλους και τους ζητά να κρίνουν τα όσα είπε ο Κρομμύδιος. Γίνεται συμβούλιο όλων των αρχόντων και κρίνουν ψεύτρα τη Στάφυλο. Τότε ο βασιλέας Κυδώνιος στρέφεται στη Στάφυλο και την καταδικάζει λέγοντας: «Στάφυλε ψεύτρια […] από στραβού ξύλου να κρεμασθείς, υπό μαχαιρών κοπείς, υπό ανδρών πατηθείς, και το αίμα σου να πίνουν οι άνδρες να μεθούσιν», να μην ξέρουν τι κάνουνε, να λένε λόγια μπερδεμένα δαιμονιζόμενοι από το αίμα σου «και από τοίχον σε τοίχον να παραδέρνουν! Και οι όρνιθες να τους τσιμπούσιν» και αυτοί να μην παίρνουν χαμπάρι, «Στάφυλε ψεύτρια».
Και μετά από αυτά, είπαν οι άρχοντες στον Κυδώνιο: «Εις πολλά έτη, βασιλεύ Κυδώνιε, εις πολλά έτη, ότι εσέ πρέπει το βασίλειον, ως ευγενικός όντως όλων. Αμήν».
Και μεις τώρα, μήνα Τρυγητή, λέμε αμήν και πότε να βράσει ο μούστος και να βγουν τα πρώτα φρέσκα κρασιά, να ευφρανθεί η καρδία μας, κι ας λέει ό,τι θέλει ο βασιλέας Κυδώνιος, που μαγειρευτός δένει σε ωραία σάλτσα με κρασί κόκκινο, στο χρώμα της πορφύρας, όπως ταιριάζει σ’ έναν βασιλέα.
Αλλά μέχρι να ψηθεί το φρέσκο κρασί, ας απολαύσουμε τα όμορφα «ζουμερά σταφύλια» του Παλαμά.