Από αυτόρριζα αμπέλια μεγάλης ηλικίας, νησιωτικό terroir και επίμονους οινοποιούς παράγονται στις Κυκλάδες κρασιά limited edition, με τη γλύκα του ήλιου και την αρμύρα της θάλασσας.
Δυνατές λιακάδες, άνυδρα, αρμυρά και συχνά ηφαιστειογενή εδάφη, χαμηλά υψόμετρα, υγρασίες και ανελέητοι άνεμοι. Τα αμπέλια στις Κυκλάδες είναι αληθινοί μαχητές. Στα μοναδικά παγκοσμίως terroirs καλλιεργείται μια εντυπωσιακή ποικιλιακή γκάμα (πάνω από 40 γηγενείς ποικιλίες), με σημαιοφόρο το κορυφαίο Ασύρτικο. Ο ιστορικός αμπελότοπος είναι και ένας από τους μακροβιότερους της Ευρώπης. Στα μέσα του 19ου αιώνα, η Ευρώπη χτυπήθηκε από τη φυλλοξήρα, ένα έντομο που κατέστρεψε πάνω από το 70% των αμπελιών. Σκεφτείτε ότι, μέχρι τη δεκαετία του 1870, σχεδόν το 50% των αμπελώνων της Γαλλίας καταστράφηκε από τη φυλλοξήρα. Το έντομο δεν κατάφερε να… πιάσει Σαντορίνη και κάποια ακόμα νησιά των Κυκλάδων (λόγω σύστασης του εδάφους, απόστασης και μεσολάβησης θάλασσας από την εστία μόλυνσης). Πολύ εύστοχα, λοιπόν, χαρακτηρίζει τον κυκλαδίτικο, και κυρίως τον σαντορινιό, αμπελώνα ο Κωνσταντίνος Λαζαράκης MW* στο βιβλίο του «Τα ελληνικά κρασιά» ως «ένα είδος αμπελουργικού Ιουράσιου Πάρκου», αφού τα κυκλαδονήσια είναι από τις ελάχιστες εξαιρέσεις παγκοσμίως όπου συναντάμε αρκετούς αυτόρριζους αμπελώνες μεγάλης ηλικίας, άνω των 50 ετών (περίπου το 85% του παγκόσμιου αμπελώνα σήμερα αποτελείται από κλήματα εμβολιασμένα σε αμερικανικές ρίζες, οι οποίες έχουν αναπτύξει ανοσία στη φυλλοξήρα).
Κουλούρες, απλωταριές και κύπελλα
Ιδιοτροπία που γέννησε η ανάγκη είναι οι απλωταριές που σέρνονται στο χώμα και οι κουλούρες, με τα «χαμερπή» κλήματα να σχηματίζουν «καλάθια» κοντά στο έδαφος, για να προστατεύουν τα σταφύλια από τους δυνατούς ανέμους και τον ήλιο. Λιγότεροι είναι οι γραμμικοί αμπελώνες λόγω της ιδιομορφίας των μικρών κλήρων, με το δύσκολο ανάγλυφο και τις κατακερματισμένες ιδιοκτησίες που συχνά απλώνονται σε αναβαθμίδες. Η πιο σύγχρονη μέθοδος σχηματισμού των αμπελώνων είναι η κυπελλοειδής διαμόρφωση, όπου τα κλήματα σταθεροποιούνται με γερά ξύλινα υποστυλώματα ανθεκτικά στους ανέμους. Σαν ετούτο εδώ το αμπελοτόπι δεν υπάρχει άλλο στον κόσμο όλο και οι επισκέπτες των νησιών δεν πρέπει να χάσουν την ευκαιρία να περιπλανηθούν ανάμεσα στα κλήματα.
* Ο πρώτος Master of Wine στην Ελλάδα και συνιδρυτής του Wine & Spirits Professional Center Ltd (WSPC).