O Kασόγκι και οι άλλοι

3' 53" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το 2018 υπήρξε η χειρότερη χρονιά σε ό,τι αφορά τη βία εναντίον των δημοσιογράφων ανά τον πλανήτη. Τουλάχιστον 80 άνθρωποι του Τύπου (63 επαγγελματίες δημοσιογράφοι, 5 βοηθοί και 13 πολίτες που επιτελούσαν δημοσιογραφική εργασία) έχασαν τη ζωή τους για λόγους που συνδέονται με το επάγγελμά τους, 348 φυλακίστηκαν (326 το 2017) και 60 βρέθηκαν σε ομηρία (54 την προηγούμενη χρονιά), σύμφωνα με την ετήσια έκθεση των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα (Reporters Without Borders). Τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του ο οργανισμός δείχνουν ότι ο θάνατος των περισσότερων από τους μισούς δημοσιογράφους το 2018 ήταν δολοφονία (οι 31 από αυτούς υπήρξαν παράπλευρες απώλειες σε εμπόλεμη κατάσταση), αριθμός κατά 15% αυξημένος σε σχέση με το 2017. «Η βία ενάντια στους δημοσιογράφους έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ αυτή τη χρονιά και η κατάσταση είναι πια κρίσιμη», δήλωσε σχετικά ο γενικός γραμματέας των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, Κριστόφ Ντελουάρ, και πρόσθεσε ότι «το μίσος που εκφράζεται εναντίον των δημοσιογράφων και το οποίο συχνά διακηρύσσεται ανοιχτά από ασυνείδητους πολιτικούς, θρησκευτικούς ηγέτες και επιχειρηματίες έχει τραγικές συνέπειες και αντανακλάται σε αυτή την ανησυχητική αύξηση της βίας εναντίον τους».

Η στοχοποίηση των μίντια και των εργαζομένων σε αυτά οδηγεί μεμονωμένα άτομα ή ομάδες εκτελεστών στη δολοφονία δημοσιογράφων, φωτορεπόρτερ, μπλόγκερ, ραδιοφωνικών παραγωγών, αλλά και σε τρομοκρατικές επιθέσεις σε οργανισμούς μέσων ενημέρωσης. Η σοβαρότερη τέτοια επίθεση το 2018 υπήρξε η εισβολή ενόπλου στα γραφεία της εφημερίδας Capital Gazette στην Ανάπολις των Ηνωμένων Πολιτειών τον Ιούνιο, η οποία κόστισε τη ζωή σε πέντε δημοσιογράφους. Πριν από μερικές ημέρες, στόχος τρομοκρατικής επίθεσης, ευτυχώς χωρίς θύματα, έγιναν και τα δικά μας γραφεία, εδώ στις εγκαταστάσεις της εφημερίδας «Η Καθημερινή» και του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΪ. 

Μεγαλύτερη δημοσιότητα από όλες τις εκτελέσεις συναδέλφων του έλαβε η δολοφονία του Σαουδάραβα Τζαμάλ Κασόγκι στο προξενείο της χώρας του στην Κωνσταντινούπολη. Η άγρια αυτή δολοφονία και το γενικότερο κλίμα ενάντια στα μέσα ενημέρωσης οδήγησε το περιοδικό Τime να ανακηρύξει πρόσωπα της χρονιάς τους δημοσιογράφους, υπό τον τίτλο «Οι φύλακες και ο πόλεμος ενάντια στην αλήθεια», επιλέγοντας για το εξώφυλλό του τον Τζαμάλ Κασόγκι, τους δημοσιογράφους της Capital Gazette, τη Μαρία Ρέσα του διαδικτυακού ενημερωτικού site Rappler από τις Φιλιππίνες και τους ρεπόρτερ του πρακτορείου Ρόιτερς από τη Μιανμάρ, Γουά Λουν και Κια Σο Ο, που καταδικάστηκαν σε επτά χρόνια φυλάκιση για το ρεπορτάζ τους σχετικά με την εκτέλεση μουσουλμάνων Ροχίνγκια.

Ευρώπη: όλο και χειρότερα

Το Αφγανιστάν υπήρξε η πιο επικίνδυνη χώρα για τους εκπροσώπους του Τύπου το 2018 με δεκαπέντε νεκρούς, με δεύτερη τη Συρία, όπου βρήκαν τον θάνατο έντεκα, και τρίτο το Μεξικό –που δεν αποτελεί καν εμπόλεμη ζώνη– με εννέα νεκρούς. Στην Κίνα υπάρχουν οι περισσότεροι φυλακισμένοι δημοσιογράφοι, εξήντα τον αριθμό (οι σαράντα έξι από αυτούς ερασιτέχνες μπλόγκερ), τριάντα οκτώ κρατούνται στις φυλακές της Αιγύπτου, τριάντα τρεις στα τουρκικά μπουντρούμια, είκοσι οκτώ είναι πίσω από τα κάγκελα στο Ιράν. Δυσχερής είναι η κατάσταση για τα μίντια και στην Ευρώπη, όπου, παρότι οι εκτελέσεις δημοσιογράφων είναι περιορισμένες σε αριθμό, είναι συνήθης πρακτική η στοχοποίηση των μέσων ενημέρωσης και μεμονωμένων δημοσιογράφων κυρίως από πολιτικούς ηγέτες, με περιστατικά να έχουν καταγραφεί στην Αυστρία, στη Γαλλία, στην Ισπανία, στην Ελλάδα, ενώ στην Ουγγαρία ο πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν κατόρθωσε με μια ενορχηστρωμένη εκστρατεία να θέσει υπό τον έλεγχό του τη συντριπτική πλειονότητα των μίντια της χώρας. 

Η περίπτωση Τραμπ

Εξαιρετικά ανησυχητική είναι η κατάσταση στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου τα μέσα ενημέρωσης δέχονται συντονισμένη επίθεση από τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος προσπαθεί να διατηρήσει την ισχύ του απαξιώνοντας την «τέταρτη εξουσία», λασπολογώντας εναντίον μεγάλων ομίλων και καταξιωμένων επαγγελματιών και κολλώντας τη «ρετσινιά» των fake news στις ειδήσεις που δεν του είναι αρεστές. Αντίστοιχη συμπεριφορά έχουν επιδείξει κατά καιρούς ή και συστηματικά αυταρχικοί ηγέτες και καθεστώτα και σε άλλες γωνιές του πλανήτη. Σοβαρή απειλή για τους εργαζομένους στα ΜΜΕ είναι και το οργανωμένο έγκλημα, που έχει προχωρήσει σε απαγωγές, εκτελέσεις και απειλές κατά της ζωής δημοσιογράφων στη Λατινική Αμερική, στην Αφρική, αλλά και στην Ευρώπη, προκειμένου να σταματήσει ρεπορτάζ σχετικά με τις παράνομες δραστηριότητές του.

Σε παγκόσμιο επίπεδο διαπιστώνεται η ύπαρξη και η αυξανόμενη χρήση πρακτικών περιορισμού της ελευθερίας του Τύπου, δυσφήμησης των μέσων ενημέρωσης και των εργαζομένων σε αυτά, φίμωσης, τιμωρίας ή και σίγασής τους. Στόχος είναι προφανώς η εξάλειψη της κριτικής, της ερευνητικής και αποκαλυπτικής δημοσιογραφίας, της αντίθετης άποψης, της ελευθερίας της έκφρασης και τελικά η συρρίκνωση της κοινωνίας των πολιτών και της δημοκρατίας. Τα ίδια τα μέσα ενημέρωσης, οι εργαζόμενοι σε αυτά και τα συνδικαλιστικά τους όργανα θα πρέπει να αναλογιστούν την ευθύνη και την αποστολή τους, οι πολίτες είναι καιρός να εκπαιδευτούν και να ενημερωθούν για τη λειτουργία και τον ρόλο του Τύπου στον δημόσιο βίο, οι θεσμικοί παράγοντες, οι πολιτικοί και η πολιτεία οφείλουν να θωρακίσουν όσους βάλλονται και να μεριμνήσουν για την αντιστροφή του κλίματος.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή