Αν έχετε ενεργό λογαριασμό σε κάποιο κοινωνικό δίκτυο, τότε σίγουρα, γύρω στην Πρωτοχρονιά, παρατηρήσατε μια νέα μόδα. Εκτός από τις αναφορές σε μια μικροσκοπική Γιαπωνέζα που σάρωσε το Netflix, θα είδατε και ποστ «συγυρίσματος αλά konmari», δηλαδή ντουλάπες, συρτάρια και ράφια οργανωμένα με βάση τη μέθοδο της Μαρί Κόντο, της 34χρονης «ειδικής συγυρίσματος».
Να ένας όρος που δεν φανταζόμασταν ποτέ ότι θα ακούσουμε. Να μια καριέρα που κανείς δεν θα μπορούσε να ελπίσει ότι θα κάνει κάποιον πλούσιο. Έχω μια ξαδέλφη που είχε αυτή την «πετριά», να βάζει συνεχώς σε τάξη τα πράγματά της και να πετάει τόσο πολλά και τόσο συχνά, που φοβόμασταν ότι, αν καθίσουμε πολλή ώρα ακίνητοι στον καναπέ, θα πετάξει κι εμάς. Είμαι σίγουρη πως σήμερα νιώθει εξαπατημένη που εκείνη είναι μια μισθωτή, την ώρα που η Κόντο αξίζει 8 εκατομμύρια δολάρια, έχει εκδώσει τέσσερα βιβλία περί οργάνωσης, τακτοποίησης και μεθόδων διπλώματος, που έχουν πουλήσει εκατομμύρια αντίτυπα, και πλέον είναι και τηλεοπτική περσόνα μέσω του «Tidying up with Marie Kondo» στο Netflix.
Από νωρίς στην… τάξη
Δεν ξεκίνησε όμως από το Netflix η επιτυχία, παρότι αυτό ήταν που την εκτίναξε σε τέτοια μεγέθη. Η Μαρί Κόντο και η μέθοδος Konmari έχει φέρει την αλλαγή σε σπίτια σε όλο τον κόσμο εδώ και χρόνια, ιδιαίτερα από το 2014, όταν εξέδωσε το βιβλίο της «The life-changing magic of tidying up», το οποίο έγινε best seller σε Ιαπωνία και Ευρώπη, μπήκε στη λίστα των πιο ευπώλητων των New York Times για 86 εβδομάδες και μεταφράστηκε σε 40 γλώσσες, ενώ η ίδια συμπεριλήφθηκε από το Time στους 100 πιο ισχυρούς ανθρώπους του 2015. Η ερωτική της σχέση με την τακτοποίηση, βέβαια, είχε αρχίσει πολύ νωρίτερα.
Ως παιδί, πετούσε τα αχρησιμοποίητα πράγματα των αδελφών της και περνούσε τα διαλείμματα τακτοποιώντας τη βιβλιοθήκη της τάξης. «Είχα πάθει εμμονή με το τι να πετάξω. Μια μέρα έπαθα κάτι σαν νευρικό κλονισμό και λιποθύμησα. Ήμουν αναίσθητη για δύο ώρες. Όταν συνήλθα, άκουσα μια μυστηριώδη φωνή, σαν τον Θεό του συγυρίσματος, να μου λέει να κοιτάξω τα πράγματά μου πιο προσεκτικά. Tότε κατάλαβα το λάθος μου: έψαχνα μόνο πράγματα να πετάξω, αντί να βρω τα πράγματα που θέλω να κρατήσω. Να αναγνωρίζεις τα πράγματα που σε κάνουν ευτυχισμένο: αυτή είναι η δουλειά του συγυρίσματος». Κάπως έτσι γεννήθηκε η ιδέα της μεθόδου Konmari. Σύμφωνα με αυτήν, κρατάς μόνο τα πράγματα που σου δίνουν χαρά.
Ενώ σπούδαζε κοινωνιολογία στο Τόκιο, οι φίλοι της άρχισαν να την πληρώνουν για να τακτοποιεί τα δωμάτιά τους. Τότε συνειδητοποίησε ότι το πάθος της θα μπορούσε να είναι κερδοφόρο. Στα 19 της ξεκίνησε μια συμβουλευτική επιχείρηση και χρέωνε 100 δολάρια για πέντε ώρες εργασίας. Μέσα σε λίγα χρόνια, οι υπηρεσίες της είχαν εξάμηνη λίστα αναμονής, κάτι που την οδήγησε να εγκαταλείψει τη βασική δουλειά της, για να αφιερώσει όλο τον χρόνο της στο συγύρισμα.
Έτσι, σιγά σιγά έχτισε μια αυτοκρατορία – από σχετικά βιβλία, τηλεοπτικές εμφανίσεις, σεμινάρια και λύσεις αποθήκευσης. Τώρα υπάρχει app με τη μέθοδο Konmari, ειδικά σεμινάρια που, αν τα παρακολουθήσεις, μπορείς να γίνεις πιστοποιημένος σύμβουλος της μεθόδου της. Μετά το ξεκίνημα της εκπομπής στο Netflix, τα καταστήματα μεταχειρισμένων ειδών σε κάθε χώρα όπου παίζεται πλημμυρίζουν από δωρεές ανθρώπων που «konmaried» το σπίτι τους –το όνομα και η μέθοδός της έχουν γίνει και ρήμα–, ενώ πολλοί μιλούν για το πώς η φιλοσοφία που προωθεί μέσω της μεθόδου για «λίγα και καλά» μπορεί να συντελέσει στον μαρασμό της «γρήγορης μόδας».
Πείτε «ευχαριστώ» στις κάλτσες σας
Ταυτόχρονα, η ίδια έχει γίνει αφορμή για χιλιάδες memes και τουίτ. Και μοιάζει λογικό, αν δείτε την εκπομπή της. Όταν μπαίνει σε ένα καινούργιο σπίτι, κάθεται στο πάτωμα γονατιστή, κλείνει τα μάτια και χαιρετάει τον χώρο. Έχει χωρίσει τα πράγματα σε πέντε κατηγορίες (ρούχα, βιβλία, χαρτιά, μικροπράγματα κουζίνας/μπάνιου, συναισθηματικής αξίας) και θέλει να βάλετε όλα τα πράγματα κάθε κατηγορίας στη μέση και να τα κρατάτε στα χέρια σας ένα ένα, για να νιώσετε ποια από αυτά σας προκαλούν χαρά. Αυτά μόνο θα κρατήσετε. Λέει ότι, αν διπλώνεις λάθος ένα πουκάμισο (έχει ειδική μέθοδο διπλώματος, κατά την οποία το μετατρέπεις σε μια σφιχτή μάζα υφάσματος, σαν φάκελο που στέκεται όρθιος), του στερείς την αξιοπρέπεια που χρειάζεται για να συνεχίσει τη δουλειά του. Θέλει να ξεκουραστούν οι κάλτσες σας. Να αντιμετωπίσετε τα κέρματα με σεβασμό. Θεωρεί ότι τα καλσόν πνίγονται όταν τα δένουμε κόμπο. Θέλει να ευχαριστήσετε τα ρούχα σας για το πόσο σκληρά δουλεύουν. «Ζητούν συγγνώμη από τα βρακιά τους εδώ πέρα», μου φώναξε μια φίλη μου την ώρα που παρακολουθούσε το πρώτο επεισόδιο. Η Μαρί Κόντο θέλει να επιλέγετε τα υπάρχοντά σας με τους δικούς σας όρους, με όρους χαράς. Στόχος της είναι να μάθουμε να εκτιμάμε όσα έχουμε, να κατακτήσουμε την ευτυχία και να ζούμε πιο άνετα. Υποστηρίζει ότι το συγύρισμα δεν είναι πράξη που αφορά τον χώρο τόσο, όσο την ψυχή. Ότι ένα τακτοποιημένο σπίτι οδηγεί στη γαλήνη και στην εξάλειψη του άγχους. Και με έναν τρόπο οι ψυχολόγοι συμφωνούν μαζί της.
Και όσο κι αν ο αλλόκοτος τρόπος της, το ακούνητο χαμόγελό της και η μόνιμη υποψία που σου δημιουργεί ότι κάτι διαφορετικό νιώθει από αυτό που δείχνει οδηγούν συχνά σε κοροϊδευτικά σχόλια, η αλήθεια είναι πως στην Ιαπωνία, λόγω της θρησκείας του Shinto, ο σεβασμός στον χώρο είναι εγγεγραμμένος στους Ιάπωνες. Το να εκτιμάς αυτά που έχεις, να μην τα θεωρείς αναλώσιμα, να δημιουργείς χώρους για να τα εκθέτεις ώστε να τα εκτιμάς, είναι απαραίτητα στοιχεία του σιντοϊσμού. Αυτός είναι ο λόγος που οι μαθητές στην Ιαπωνία καθαρίζουν την καφετέρια ή που οι Ιάπωνες φίλαθλοι μαζεύουν τα σκουπίδια από την κερκίδα τους. Γαλουχούνται με την αρχή ότι οι άνθρωποι και τα αντικείμενα έχουν kami (θεϊκό πνεύμα) και αξίζουν τον σεβασμό μας. Η Κόντο έχει παραδεχτεί ότι η μέθοδός της είναι εμπνευσμένη από τον σιντοϊσμό και ομολογεί ότι διπλώνει ρούχα μαζί με τις δύο κόρες της (δύο και τριών ετών) πριν κοιμηθούν, αντί να τους διαβάζει παραμύθια. Ο σύζυγός της, Τακούμι Καουαχάρα, που εργαζόταν στις πωλήσεις όταν γνωρίστηκαν, είναι τώρα ο μάνατζέρ της και τη βοηθά να διαχειριστεί την αυτοκρατορία της. Η ίδια ακόμη δεν μιλάει καλά αγγλικά. Αν και σύντομα μάλλον θα τα μάθει καλύτερα. Από φέτος ολόκληρη η οικογένειά της μετακόμισε πλέον στο Λος Άντζελες… ■