Τις προάλλες, μου κατέβηκε μια θαυμάσια ιδέα. Ή έτσι νόμιζα τουλάχιστον. Την υπέβαλα στον ειδικό και με προσγείωσε απότομα. Η ιδέα μου ήταν απλή. Και αφετηρία της είναι η δική μου προθυμία, από τότε που ξεκίνησα να ταξιδεύω με μοτοσικλέτα και να κάνω διάφορα σπορ με ποικίλους συντελεστές κινδύνου, να μάθω «πρώτες βοήθειες». Εδώ να σημειώσω ότι πρώτες βοήθειες διδάσκονται τα παιδιά σε όλες τις τάξεις της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, σε μια σειρά από εκπαιδευτικά συστήματα της Ευρώπης (της Βόρειας Ευρώπης, σωστά το υποθέσατε). Και ο λόγος είναι προφανής. Ο τραγικός θάνατος του παιδιού που χάθηκε πρόσφατα από ένα λουκάνικο θα μπορούσε ίσως να αποφευχθεί αν κάποιος από τους διπλανούς του γνώριζε την τεχνική Χάιμλιχ. Και ένας καλός φίλος, που πέθανε από ακατάσχετη αιμορραγία πριν από δεκαετίες, θα μπορούσε να ζει σήμερα αν κάποιος κοντινός του ήξερε τα βασικά της περίδεσης τραύματος.
Το πρώτο μου σεμινάριο το έκανα στους Σαμαρείτες του Ερυθρού Σταυρού. Και το δεύτερο. Και το τρίτο. Έκανα ξανά και ξανά τα ίδια πράγματα, τις ίδιες τεχνικές, γιατί πείστηκα ότι είναι απαραίτητο να κρατάς επαφή, έστω και σε επίπεδο επίδειξης, με μια σειρά από μηχανικές κινήσεις που δεν ανήκουν στο μενού της καθημερινότητάς σου. Practice makes perfect, λένε οι Αγγλοσάξονες. Μάθε τέχνη κι άσ’ τηνε, που λέμε κι εμείς.
Με την τεχνική που σας ανέφερα πιο πάνω, τη λεγόμενη Heimlich Maneuver, έσωσα –κυριολεκτικά– δύο ανθρώπους. Έναν άγνωστο σε μια ταβέρνα στα Τζουμέρκα και τη γιαγιά μου, στο πρωτοχρονιάτικο τραπέζι. Με διαφορά δύο ετών. Μετά, ο Θεός με λυπήθηκε και με άφησε στην ησυχία μου…
Αυτή ήταν η θαυμάσια ιδέα μου. Ένα επαναλαμβανόμενο σεμινάριο, με πρώτες βοήθειες για τα ζώα μας. Απλά πράγματα (περιδέσεις, νάρθηκες, αντιμετώπιση θερμοπληξίας), αλλά και πιο περίπλοκα (δηλητηριάσεις, ΚΑΡΠΑ) για τις περιπτώσεις όπου ο γιατρός είναι μακριά και ο θάνατος δίπλα. Μόνο που, όταν την πρότεινα στον φίλο κτηνίατρο, η απάντησή του ήταν εντελώς αποθαρρυντική: «Είμαστε απαίδευτοι ως πολίτες και θα ζήσουμε το φαινόμενο να μάθει ο καθένας δυο πράγματα και μετά να υποδύεται τον γιατρό σε συγγενείς, φίλους και στον κάθε πικραμένο».
Ένα δίκιο το έχει. Η πολυφαρμακία των Ελλήνων και η ιατρομανία, που έχει ξεφύγει από κάθε όριο, συνηγορούν. Εκείνο το «είμαστε απαίδευτοι πολίτες», όμως, μου έκατσε στον λαιμό.
Τι θα πει «απαίδευτος»; Μήπως περιγράφει τον άνθρωπο που δεν έχει το κατάλληλο υπόβαθρο για να τοποθετήσει τις νεοαποκτηθείσες γνώσεις του; Και πώς καταπολεμάς αυτή την πραγματική μάστιγα; Με το να αρνείσαι τη διάδοση της γνώσης σε όλους, για να αποφύγεις το ενδεχόμενο να πέσει στα λάθος χέρια; Και, εν τέλει, ποιος θα κρίνει, a priori, ποια είναι αυτά τα «λάθος χέρια»; Και ποιος θα προστατεύσει τους ανθρώπους σαν κι εμένα, που θέλουν να μάθουν –να μάθουν σωστά– και θα αναγκαστούν να καταφύγουν στα βίντεο του Youtube και τις ιστοσελίδες του διαδικτύου;
Δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Το μόνο για το οποίο είμαι βέβαιος, όμως, είναι πως ο περιορισμός της πληροφορίας, η προληπτική αποστέρηση της γνώσης, ποτέ δεν λειτούργησαν προς όφελος της ανθρωπότητας. Δεν βλέπω τον λόγο γιατί θα μπορούσαν να λειτουργήσουν προς όφελος των ζώων μας.
Τώρα που άπλωσα τη σκέψη μου, μου φαίνεται ότι μάλλον πρέπει να επιμείνω. Ακόμα και ένα ζώο να σωθεί, θα είναι κέρδος. ■