Ένα από τα θέματα που συζητήθηκαν περισσότερο αυτές τις μέρες που ακολούθησαν τη σύλληψη του Τζούλιαν Ασάνζ αφορούσε την υπόθεση της περίφημης γάτας του, η οποία διέμενε μαζί του στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο και πρωταγωνιστούσε στους δημοφιλείς λογαριασμούς με τίτλο «Embassy Cat» στο Instagram και στο Twitter. Τι απέγινε η γάτα; Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, ο Ασάνζ είχε προλάβει, όπως φαίνεται, να τη δώσει σε κάποιον φίλο του πριν από λίγο καιρό, οπότε, εντάξει, δεν βρίσκεται στο έλεος των υπαλλήλων της πρεσβείας. Αλλά γιατί μπορεί να μας νοιάζει οτιδήποτε τέτοιο;
Ο δικαστής Μάικλ Σνόου, που έκρινε τον Τζούλιαν Ασάνζ ένοχο για την παραβίαση των όρων που του είχαν επιβληθεί προ επταετίας, τον χαρακτήρισε «ναρκισσιστή και ανίκανο να δει πέρα από το προσωπικό του συμφέρον». Ήταν ένα επιθετικό (και υποκειμενικό) σχόλιο από την πλευρά του δικαστή, στο οποίο όμως κρύβεται μια αλήθεια. Στον Τζούλιαν Ασάνζ αρέσει να φαίνεται. Ο τρόπος που πόζαρε στον φακό μέσα από το όχημα που τον μετέφερε μετά τη σύλληψή του, με τα λευκά του μαλλιά πιασμένα σε έναν μικρό κότσο και το μούσι του μακρύ και απεριποίητο, είχε κάτι ξεκάθαρα αλαζονικό και εγωπαθές, που υπερίσχυε της όποιας ανησυχίας ή του φόβου που θα περιμέναμε να νιώθει με την προοπτική της έκδοσής του στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου τον θεωρούν επικίνδυνο για τη δημόσια ασφάλεια.
Η Πάμελα Άντερσον μπαίνει στην πρεσβεία του Ισημερινού με vegan πρωινό για τον Ασάνζ. © Photo by Danny Martindale/Anadolu Agency/Getty Images/Ideal Image
Διάσημοι επισκέπτες
Ο Ασάνζ δεν υιοθέτησε ποτέ το σκοτεινό προφίλ ενός χάκερ ή ενός ερευνητή ρεπόρτερ, αλλά προτίμησε να φέρεται ως μέλος της σόουμπιζ και παράλληλα με τα πολιτικά, δικαστικά και διπλωματικά θρίλερ στα οποία ενεπλάκη αφέθηκε να αφομοιωθεί από την ποπ κουλτούρα. Άλλωστε και οι επισκέπτες του στην πρεσβεία κατά την παραμονή του εκεί, από το 2012 μέχρι την περασμένη εβδομάδα, ήταν διασημότητες παγκόσμιας εμβέλειας. Μια μέρα ήπιε τσάι με τη Lady Gaga, μια άλλη φορά πήγε να τον δει η σχεδιάστρια μόδας Βίβιεν Γουέστγουντ, που μάλιστα έφτιαξε ειδικά μπλουζάκια προς τιμήν του με το σλόγκαν «I fought the law», ενώ άλλοτε ο Ασάνζ φιλοξένησε τον παλαίμαχο ποδοσφαιριστή και ηθοποιό Ερίκ Καντονά και έκαναν μαζί γυμναστική στο πλαίσιο μιας αδιευκρίνιστης συνεργασίας. Τίποτα βέβαια δεν είναι τόσο παράδοξο όσο οι επαναλαμβανόμενες επισκέψεις της ηθοποιού Πάμελα Άντερσον, η οποία του προσέφερε, κατά την ίδια, «κάποια βοήθεια, ένα χαμόγελο και λίγη λάμψη». Τα βρετανικά ταμπλόιντ αναρωτήθηκαν το προφανές: αποτελούσαν ζευγάρι; Η ερωτική φύση της σχέσης τους δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ.
Εν τω μεταξύ, αν και φιλοξενούμενος της πρεσβείας του Ισημερινού, δεν δίστασε να φέρει στην επιφάνεια ένα σκάνδαλο διαφθοράς που έθιγε την παρούσα κυβέρνηση της χώρας, γεγονός που, όπως μπορεί κανείς να φανταστεί, δεν ενθουσίασε τους οικοδεσπότες του. Αν συνυπολογίσουμε ότι το κόστος της φιλοξενίας του αυτά τα χρόνια ξεπέρασε τα έξι εκατ. δολάρια, δεν είναι δύσκολο να εξηγήσουμε την άρση της παραχώρησης του ασύλου του. Στα παραπάνω να προσθέσουμε ότι κορυφαίοι αξιωματούχοι του Ισημερινού τον κατηγόρησαν ότι είχε στήσει στην πρεσβεία «ένα δίκτυο κατασκοπείας», αλλά και τα παράπονα των υπαλλήλων για τη συμπεριφορά του, το γεγονός ότι έπαιζε ποδόσφαιρο καταστρέφοντας αντικείμενα ή ότι έκανε πατίνι στους διαδρόμους.
Όπως ισχύει και με την περίπτωση της γάτας, γιατί να μας νοιάζει; Γιατί να μας απασχολεί αν είναι νάρκισσος, πώς χτενίζεται, αν έχει γάτα και αν για κάποιο λόγο τον ευχαριστούσε η συντροφιά της Πάμελα Άντερσον; Αν είναι συμπαθητικός ή αν ήταν φρόνιμος στο δωμάτιό του;
Το WikiLeaks ξεκίνησε τη δράση του το 2006, ως ένας ανεξάρτητος οργανισμός ενημέρωσης στο περιθώριο του δημοσιογραφικού κόσμου, συγκεντρώνοντας υλικό από ανώνυμες πηγές και διαρροές. Κέρδισε βραβεία και την εκτίμηση του κόσμου και κατάφερε να ενοχλήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες αναρτώντας ντοκουμέντα από τις θηριωδίες των πολέμων στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ. Τι καθιστά τον Ασάνζ αυτή η δραστηριότητα; Έναν προφήτη της ενημέρωσης ή έναν τυχοδιώκτη που αδιαφορεί για τη νομοθεσία; Πώς απέκτησε τα απόρρητα έγγραφα; Όφειλε να τα δημοσιεύσει; Οι δημοσιογραφικοί οργανισμοί στις ΗΠΑ προστατεύονται από την πρώτη τροπολογία του συντάγματος (περί ελευθερίας του λόγου και του Τύπου), αλλά μπορεί το WikiLeaks να θεωρηθεί δημοσιογραφικός οργανισμός; Είναι δημοσιογραφία η (ενίοτε άκριτη) ανάρτηση στοιχείων;
Στον αμερικανικό Τύπο εντοπίσαμε κάθε λογής αντιδράσεις. «Ο Ασάνζ πήρε αυτό που του άξιζε», έγραψε ο Μάικλ Βάις στο περιοδικό Atlantic, ενώ στο editorial των New York Times σχολιάστηκε ότι ο Ασάνζ δικαίως θα εξεταστεί από την αμερικανική Δικαιοσύνη, ότι η υπόθεσή του μπορεί να χρησιμεύσει για να τεθεί η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη «νόμιμη δημοσιογραφία και στα επικίνδυνα κυβερνοεγκλήματα», αλλά και ότι υπάρχει πάντα ο κίνδυνος με την παρούσα κυβέρνηση η ιστορία αυτή να χρησιμοποιηθεί για να πληγεί η ελευθερία του Τύπου. Από την πλευρά του ο Τζον Κάσιντι έγραψε στο New Yorker ότι, αν οι αρχές βλέπουν εγκλήματα στις πράξεις και στις τακτικές του Ασάνζ, «θα πρέπει να αρχίσουν να χτίζουν περισσότερες φυλακές για να κρατούνται οι δημοσιογράφοι». Κατά τον Κάσιντι, υπάρχει μια καχυποψία απέναντι στον Ασάνζ, ακόμα και από τις προοδευτικές φωνές της χώρας, εξαιτίας της ανάμειξής του στη διαρροή των ηλεκτρονικών μηνυμάτων της Χίλαρι Κλίντον τις παραμονές των εκλογών του 2016, τα οποία οδήγησαν τον Τραμπ στην περίφημη δήλωση «Αγαπώ το WikiLeaks» και, τελικά, στην επικράτησή του. Πού είναι η αλήθεια; Αυτή η γραμμή που αναφέρουν οι New York Times δεν είναι καθόλου σαφές πού ακριβώς πρέπει να χαραχτεί. Δεν είναι καν σαφές αν αυτό είναι κάτι που μπορεί να κρίνει η Δικαιοσύνη.
Μία από τις διασημότερες γάτες στον κόσμο, θα τη βρείτε ως «Embassy Cat» στο Instagram και στο Twitter. © Photo by Kate Green/Anadolu Agency/Getty Images/Ideal Image
Έτσι, ο καθένας έχει την άποψή του. Για τον μεγαλομανή Ασάνζ, τον νάρκισσο υποκριτή, τον επικίνδυνο και κυνικό χάκερ. Για τον επαναστάτη του ίντερνετ, τη φωνή της ελευθερίας και της διαφάνειας, τον ήρωα που θυσιάζεται για την ενημέρωση του κόσμου. Πριν χρησιμοποιήσουμε τη λέξη «ήρωας», βέβαια, ίσως να πρέπει να θυμόμαστε αυτό που καμιά φορά ξεχνάμε, δηλαδή τον λόγο για τον οποίο ο Τζούλιαν Ασάνζ ζήτησε άσυλο από τον Ισημερινό. Δεν ήταν επειδή κάποιος τον απειλούσε για τη δράση του WikiLeaks, αλλά για ένα διεθνές ένταλμα σύλληψης που εκκρεμούσε εις βάρος του από τις σουηδικές αρχές για τη σεξουαλική παρενόχληση μιας γυναίκας και τον βιασμό μιας άλλης – η προθεσμία για την εξέταση της πρώτης υπόθεσης έληξε με τον Ασάνζ κλεισμένο στην πρεσβεία, ενώ η δεύτερη μπήκε κάποια στιγμή στο αρχείο, λόγω της απουσίας του και όχι επειδή οι κατηγορίες αποσύρθηκαν, εξ ου και η εισαγγελία της Σουηδίας ετοιμάζεται κατόπιν των νέων δεδομένων να ανοίξει ξανά τον φάκελο. Άρα το «ήρωας» αποκλείεται. Τα υπόλοιπα τα συζητάμε. ■