Η πιο πολύτιμη περιουσία μας είναι οι άνθρωποι που γνωρίζουμε. Στη δουλειά ενός δημοσιογράφου, η αξία αυτής της περιουσίας είναι ακόμα μεγαλύτερη. Τον Ιανουάριο του 2016 είχα την ευκαιρία να κάνω μια συνέντευξη με τον Πίτερ Λίντμπεργκ –τον φωτογράφο μόδας που έπλασε, όσο λίγοι άλλοι, την αισθητική της δεκαετίας του 1990– για το περιοδικό Blue της Aegean. Αφορμή ήταν η έκθεσή του στην γκαλερί Gagosian, στην Αθήνα. Κάποιες από τις απαντήσεις του δημοσιεύτηκαν τότε. Οι υπόλοιπες έμειναν στο αρχείο μου. Ο θάνατός του, πριν από λίγες ημέρες, σε ηλικία 74 ετών, με έκανε να ανατρέξω ξανά σε εκείνη τη σύντομη κουβέντα μας. Δεν μου είχε δώσει πολύ χρόνο, για να είμαι ειλικρινής, αλλά, όταν ένας σταρ –γιατί ο Λίντμπεργκ ήταν αδιαμφισβήτητος σταρ– «καταδέχεται» να σου μιλήσει, αισθάνεσαι ευγνώμων ακόμα και γι’ αυτό το λίγο.
Από τους ανθρώπους που έχετε φωτογραφίσει έως τώρα, ποιος ήταν ο πιο λαμπερός;
Δύσκολη ερώτηση. Δεν είναι ένας, αλλά πολλοί. Πάντα θυμάμαι όμως την πρώτη φορά που φωτογράφισα τη Μίλα Γιόβοβιτς. Ήταν μόλις δεκατριών ετών, αλλά είχε απίστευτη αυτοπεποίθηση και ήξερε τι ήθελε να κάνει. Από την πρώτη στιγμή το ένιωσα ότι θα γινόταν σταρ. Τη θαυμάζω πολύ. Έχει εξελιχθεί σε αληθινή καλλιτέχνιδα: γράφει ποιήματα και τραγούδια, ασχολείται με την υποκριτική, τραγουδά, χορεύει…
Εσείς αισθάνεστε σταρ;
Καθόλου. Όλα έγιναν μάλλον κατά τύχη. Τυχαία ανακάλυψα ότι μου αρέσει η φωτογραφία, φωτογραφίζοντας τα ανίψια μου, τα παιδιά του αδελφού μου, όπως ίσως ξέρετε. Τυχαία επέλεξα αυτό το όνομα, επειδή στο Ντίσελντορφ, όπου άνοιξα το πρώτο μου στούντιο, υπήρχε άλλος φωτογράφος Peter Brodbeck, όπως είναι το αληθινό μου επίθετο. Αλλά είμαι παθιασμένος με τη δουλειά μου και νιώθω τυχερός που μπορώ ακόμη, σε αυτή την ηλικία, να κάνω αυτό που αγαπώ όσο τίποτε άλλο: να συναντώ ανθρώπους, να ταξιδεύω και να φωτογραφίζω.
Ποιες είναι οι πιο έντονες αναμνήσεις από τα ταξίδια σας;
Είναι αμέτρητες, πώς να διαλέξω; Έχω δει τόσο πολλά υπέροχα μέρη. Φυσικά και θυμάμαι όμορφα τοπία, αλλά πάντα προτιμώ «το τέλος της ημέρας», όταν χαλαρώνω με την οικογένειά μου και φίλους, απολαμβάνοντας ένα απεριτίφ και στη συνέχεια δείπνο. Είναι κάτι πολύτιμο.
Υπάρχουν φωτογραφίες που έχετε ζηλέψει, που θα ευχόσασταν να έχετε τραβήξει εσείς;
Ειλικρινά σας το λέω, δεν έχω ποτέ ζηλέψει εικόνα κάποιου συναδέλφου. Έχω όμως θαυμάσει πολλές, ειδικά εκείνες της Δωροθέα Λανγκ και του Λιούις Χάιν από την Αμερική της Μεγάλης Ύφεσης. Αποτελούν, κατά τη γνώμη μου, ορισμό της φωτογραφίας της αλήθειας.
«Η φωτογραφία μόδας έχει καλλιτεχνική αξία, και ας γίνεται επί παραγγελία. Ο Τιτσιάνο έκανε το ίδιο για τους ευγενείς». © Gisela Schober/Getty Images/Ideal Image
Πότε επισκεφτήκατε για πρώτη φορά την Ελλάδα;
Πριν από κάμποσα χρόνια –ούτε που θυμάμαι πόσα– με τη Λίντα Εβανγκελίστα και την Κάρε Ότις, για μια φωτογράφιση για την αμερικανική Vogue στη Σαντορίνη. Αγαπώ τη χώρα σας, θα έρθω ξανά σύντομα…
Έχετε πει ότι το Παρίσι έχει το ομορφότερο φως στον κόσμο. Και η Αθήνα;
Κάθε μέρος, με τον τρόπο του, είναι ξεχωριστό. Το ανακάλυψα στους πίνακες του Βαν Γκογκ, τον οποίο λατρεύω. Η Ελλάδα έχει ένα υπέροχο, μαγικό φως, όπως και η Καλιφόρνια – το Λος Άντζελες ή η έρημος Μοχάβι.
Σας λείπει η εποχή των σούπερ μόντελ, κύριε Λίντμπεργκ;
Όχι. Ήταν υπέροχα, αλλά ήταν κάτι που η κοινωνία είχε ανάγκη στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Τότε οι γυναίκες άρχισαν να αντιμετωπίζονται διαφορετικά, αναλάμβαναν υψηλόβαθμες θέσεις σε μεγάλες εταιρείες, σε κυβερνήσεις, κ.λπ. Αποκτούσαν δύναμη. Από την άλλη, τα περισσότερα σούπερ μόντελ εκείνης της εποχής εργάζονται ακόμη, άρα πώς μπορούν να μου λείψουν αφού ακόμη τις βλέπω;
Τι κάνει καλή μια φωτογραφία;
Ένας καλός φωτογράφος και ένα καλό θέμα.
Ποια συμβουλή θα δίνατε σε έναν νέο φωτογράφο, που ονειρεύεται μια καριέρα όπως η δική σας;
Να μη γίνει ποτέ βοηθός ενός διάσημου φωτογράφου. Θα είναι πολύ δύσκολο στη συνέχεια να βρει τη δική του αισθητική, να τραβήξει τον δικό του δρόμο χωρίς τα βαρίδια των επιρροών που θα κουβαλάει.
Πότε ένας φωτογράφος γίνεται καλλιτέχνης;
Δεν πιστεύω σε ταμπέλες και κατηγορίες. Αν ένα γλυπτό, ένα βίντεο, μια φωτογραφία σε αγγίξει και το βρεις ενδιαφέρον, μπορείς να το θεωρήσεις τέχνη. Κάποιος άλλος ίσως όχι. Όσο για τη φωτογραφία μόδας; Μερικοί σνομπ υποστηρίζουν ότι δεν έχει καλλιτεχνική αξία, γιατί γίνεται επί παραγγελία. Αλλά μήπως και ο Τιτσιάνο το ίδιο δεν έκανε για τους ευγενείς; Σήμερα, την τέχνη σε μεγάλο βαθμό τη δημιουργεί η βιομηχανία.
Όταν ξυπνάτε το πρωί και έχετε καλή διάθεση, τι κάνετε;
Δεν σταματάω να σφυρίζω και όλοι μέσα στο σπίτι τρελαίνονται. Μια καινούργια ημέρα για μένα σημαίνει έναν καινούργιο στόχο. Είμαι λοιπόν ευγνώμων για όλες τις καινούργιες ημέρες που ξημερώνουν για μένα…
Τι άλλο σάς δίνει χαρά, εκτός από το να φωτογραφίζετε;
Μου αρέσει να παρακολουθώ τα ποδοσφαιρικά ματς του γιου μου, Τζόζεφ. Είναι πολύ καλός παίκτης, οι συμπαίκτες του τον αποκαλούν «Τείχος του Βερολίνου»!
Μπορείτε να συμπληρώσετε την παρακάτω φράση; Ο Πίτερ Λίντμπεργκ…
…ακόμη φωτογραφίζει! ■