«Λέει κάπου ο Τένεσι Ουίλιαμς μια φράση που μου αρέσει πολύ, ότι “η κάμερα είναι ένας τεράστιος καθρέφτης, ολόκληρη η προσωπική ιστορία σου ουρλιάζει ενώ εσύ χαμογελάς”. Για μένα αυτό είναι και η σκηνή. Ό,τι και να πω για μένα και για το ποια είμαι, όπως και να το ωραιοποιήσω, όταν κάποιος με δει στη σκηνή, θα καταλάβει πολύ περισσότερα πράγματα».
Είναι ο τρόπος που θα επιθυμούσε η Λένα Παπαληγούρα να μιλάει για τον εαυτό της, μέσω της δουλειάς της. Δεν αποφεύγει βέβαια τις συνεντεύξεις, ούτε όμως και τις κυνηγά. Και, παρότι θεωρεί ότι δεν έχει νόημα για τους αναγνώστες να διαβάζουν για την καθημερινότητα ή την προσωπική της ζωή, δεν είναι κρυψίνους. Μιλάει με χαρά για τον λίγων μηνών γιο της, ο οποίος ήδη τη συνοδεύει σε πρόβες, συνεντεύξεις και φωτογραφίσεις τις φορές που η μητέρα της δεν μπορεί να τον κρατήσει. Μιλάει για τον σύζυγό της, με τον οποίο είναι πολύ ευτυχισμένη, και για τους φίλους της, που δεν τους βλέπει όσο θα ήθελε, γιατί της αρκεί να περνά χρόνο με την οικογένειά της. Μοιάζει αντιφατικό, ίσως και να είναι. Όπως και το ότι γελάει και αστειεύεται πολύ περισσότερο από ό,τι θα περίμενε όποιος υποθέτει ότι πίσω από τα γαλανά μάτια της κρύβεται μια ψυχρή και απρόσιτη προσωπικότητα. Ή όπως το γεγονός ότι αυτό το αδύνατο, αέρινο κορίτσι έχει το σθένος να αναμετρηθεί με ρόλους όπως η Ιφιγένεια, η Ηλέκτρα, ο Μικρός Πρίγκιπας και φέτος η «Δασκάλα με τα χρυσά μάτια» Σαπφώ Βρανά. Την έχει συμπονέσει την ηρωίδα που υποδύεται στην παράσταση του Πέτρου Ζούλια, η οποία έκανε πρεμιέρα πριν από λίγες ημέρες. «Είναι ένας άνθρωπος τόσο βαθιά πληγωμένος και δυστυχισμένος, που είναι πέρα από τη δυστυχία και τα δάκρυα, έχει φτάσει στην πίκρα και στον σαρκασμό. Είναι ενδιαφέρον ότι είναι μόνο 22 χρονών. Διάβασα κάπου ότι αυτό το μυθιστόρημα του Στράτη Μυριβήλη αφορά τον τόπο της απώλειας. Είναι άνθρωποι που έχουν γυρίσει από τον πόλεμο, ανάπηροι άντρες και γυναίκες που έκαναν υπεράνθρωπη προσπάθεια για να αντέξουν. Είναι μια κοινωνία που βράζει και βλέπεις τη διαφορά στο πώς ο καθένας χρησιμοποιεί αυτά που συμβαίνουν στον τόπο για να ωφεληθεί, για να βγάλει λεφτά. Όλα αυτά που είναι τόσο σημερινά και σε κάνουν να σκέφτεσαι ότι αυτός ο τόπος δεν θα αλλάξει ποτέ».
Είναι μια τρομακτική σκέψη, ειδικά για μια γυναίκα που πριν από μερικούς μήνες έγινε μητέρα. Σε τι κόσμο, άραγε, θα ήθελε να μεγαλώσει το παιδί της; «Θα ήθελα να υπάρχει μεγαλύτερος σεβασμός στους ανθρώπους, να μην υπάρχει ρατσισμός, αλλά αγάπη στη διαφορετικότητα. Να υπάρχει περισσότερη επικοινωνία, λιγότερο ψέμα, να μην προσπαθεί να εξαπατήσει ο ένας τον άλλο. Να είναι λιγότερο βρόμικος ο κόσμος – και κυριολεκτικά, και μεταφορικά. Θα ήθελα ο γιος μου να μάθει ότι η ευγένεια, η τρυφερότητα και η ευαισθησία είναι αρετές. Αυτό που με απασχολεί πάρα πολύ, πέρα από τη βία που υπάρχει παντού γύρω μας, είναι η κλιματική αλλαγή. Έφερα ένα παιδί στον κόσμο και σκέφτομαι πώς θα είναι η ζωή. Θα υπάρχει ζωή;»
Οι «βασανισμένοι» ρόλοι και η κωμωδία
Παρότι η Λένα Παπαληγούρα κουβαλά την «ταμπέλα» της δραματικής ηθοποιού, παρότι φαίνεται να φορά τη θλίψη σαν δεύτερο δέρμα, ομολογεί ότι της αρέσει και επιθυμεί να δοκιμάζεται σε όλα τα είδη. «Μου αρέσει που η δασκάλα έχει μυστήριο, γοητεία, σαρκασμό, θηλυκότητα και ταυτόχρονα το ότι ακόμα μου προτείνουν ρόλους κοριτσιών, γιατί αισθάνομαι ότι δεν μεγάλωσα τόσο. Μου αρέσει να πηγαίνω από την κωμωδία στο δράμα, γενικά θέλω να εναλλάσσω τα πράγματα που κάνω. Προκαλώ τον εαυτό μου να πηγαίνει και σε άλλες διαδρομές». Με τη δουλειά της έχει υπαρξιακή σχέση, της είναι αφοσιωμένη απόλυτα, χάνεται μέσα στους ρόλους της. Η δυνατότητα να το επιτυγχάνει αυτό είναι κατάρα ή ευλογία; «Είναι κυρίως ευλογία και ο βασικός παράγοντας που σε βοηθάει να το κατακτήσεις αυτό είναι η συγκέντρωση, να μπορείς να συγκεντρωθείς πολύ και να μπεις μέσα στον ρόλο την ώρα της παράστασης ή της πρόβας. Το κουβαλάς μαζί σου, δεν μπορείς να το αφήσεις σπίτι σου ή στο θέατρο, το σκέφτεσαι και ό,τι συμβαίνει γύρω σου το συνδέεις με αυτό που θα κάνεις το βράδυ και φυλάς την ενέργειά σου. Απλώς πρέπει να βρίσκεις έναν τρόπο να βγαίνεις από αυτό, ώστε στην προσωπική σου ζωή και στην καθημερινότητά σου να μην αποτελεί εμπόδιο». Αναγνωρίζει ότι η φύση της δουλειάς της ενέχει τον κίνδυνο να χάσει τον εαυτό της: «Εμπεριέχει τον συνδυασμό ανασφάλειας και ματαιοδοξίας, έχει όλη αυτή την έκθεση, κάθε λίγους μήνες μένεις άστεγος και ψάχνεις νέο “σπίτι”. Είναι πολύ ευάλωτοι οι καλλιτέχνες, οπότε καλό είναι να κάνεις δουλειά με τον εαυτό σου, είτε μέσω της ψυχοθεραπείας –εγώ έχω κάνει– είτε περνώντας κάποιες ώρες να σκέφτεσαι, να αναμετριέσαι με τον εαυτό σου και να αναλογίζεσαι ποιος είσαι και τι κάνεις».
Αλλάζοντας προτεραιότητες
Λόγω του παιδιού, βέβαια, είναι η πρώτη φορά στη ζωή της που έχει αφοσιωθεί ολοκληρωτικά σε κάτι άλλο εκτός από τη δουλειά της. «Είναι η απόλυτη προτεραιότητά μου. Αυτό το πλάσμα είναι τόσο αθώο και τόσο εξαρτημένο από μένα, που εκεί δεν χωράνε υπεκφυγές», λέει. Η καθημερινή τους βόλτα στην παιδική χαρά είναι το ραντεβού που δεν αμελεί ποτέ, όπως και το να περνά χρόνο με τους αγαπημένους της. «Για μένα είναι βάλσαμο, είναι ο τρόπος που ηρεμώ και παίρνω δύναμη». Στην παρέα είναι, λέει, εξωστρεφής και έχει πλάκα, αλλά ταυτόχρονα διατηρεί ένα κομμάτι δικό της, κλειστό. «Έχω αυτόν τον περίεργο συνδυασμό εσωστρέφειας και εξωστρέφειας». Μοιάζει και αυτό αντιφατικό, ίσως και να είναι. Όπως και το γεγονός ότι είναι τελειομανής, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα ότι δεν υπάρχει τελειότητα, οργανωτική στη δουλειά της, ενώ στο σπίτι της επικρατεί ένα χάος, σκληρή με τον εαυτό της, αλλά συγχωρεί εύκολα τους άλλους. Επίσης, το ότι δεν την πειράζει να εκμεταλλευτεί κάποιος την καλοσύνη της, αλλά δεν αντέχει το ψέμα και την προδοσία. Σε κάθε περίπτωση, η Λένα Παπαληγούρα μοιάζει ευτυχής παρά τις αντιφάσεις της – ή ίσως και χάρη σε αυτές. ■