Είναι συναρπαστικό να το ζήσεις από κοντά έστω και για μία φορά. Είναι αναζωογονητικό το θέαμα, η ίδια η επιχείρηση που μεταμορφώνει έναν δημόσιο χώρο που συνήθισες να βλέπεις μουντζουρωμένο, βρόμικο, σε κάτι άλλο, σε κάτι που μοιάζει πρωτοφανές.
Είναι πάντα νύχτα. Νύχτα, γιατί καμία δράση καθαριότητας δεν μπορεί να γίνει με το φως της ημέρας, όταν τα καταστήματα είναι ανοιχτά και ο κόσμος κυκλοφορεί. Το μεικτό συνεργείο του Δήμου Αθηναίων και της εταιρείας Booka Χημικά Ελλάς ΙΚΕ, την οποία ίδρυσαν το 2010 ο Ηλίας Ανδρεόπουλος μαζί με τον Γιώργο Καρυωτάκη, απλώνεται κατά μήκος του πεζοδρομίου. Απόψε θα καθαρίσουν τον τοίχο στην πίσω πλευρά της αγγλικανικής εκκλησίας, που βλέπει στη λεωφόρο Αμαλίας. Γκράφιτι χαμηλής αισθητικής αξίας, υπογραφές (tags) και συνθήματα κανιβαλίζουν για χρόνια τον περίβολο ενός ιστορικού ναού της Αθήνας και τώρα πρέπει να σβηστούν.
O τοίχος της Αγγλικανικής Εκκλησίας μετά την παρέμβαση.
Το συνεργείο παίρνει θέση «μάχης». Ο Ηλίας Ανδρεόπουλος είναι παρών, όπως και σε όλες σχεδόν τις επιχειρήσεις. Όχι γιατί «πρέπει», αλλά γιατί είναι ο ίδιος εντυπωσιακά παθιασμένος με το αντικείμενο της δουλειάς, που είναι η μόνιμη παροχή αντιγκράφιτι προστασίας σε δημόσιους χώρους και κτίρια.
Μου εξηγεί όλα τα βήματα της διαδικασίας, ένα πρωτόκολλο που ισχύει για όλες τις παρεμβάσεις σε κάθε είδους επιφάνεια, με εξαίρεση τα αγάλματα και άλλα μνημεία, όπου τον πρώτο λόγο έχουν οι υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού. Στην πραγματικότητα τα βήματα είναι τρία. Αρχικά εφαρμόζεται μια χημική επίστρωση κατάλληλη για οποιαδήποτε επιφάνεια (πορώδη και μη πορώδη), προκειμένου να υπάρξει ένα πρώτο ικανοποιητικό αποτέλεσμα. Στη συνέχεια η επιφάνεια καθαρίζεται σε ακόμα μεγαλύτερο βάθος, για να απομακρυνθούν και τα τελευταία ίχνη του βανδαλισμού. Στο τρίτο και τελευταίο στάδιο, η καθαρή πλέον επιφάνεια επιστρώνεται εκ νέου με το χημικό υλικό, για την περαιτέρω προστασία του τοίχου από επόμενες «απόπειρες». «Προσδίδει στην επιφάνεια την ικανότητα να καθαρίζεται απλώς με νερό (ζεστό νερό υπό πίεση), χωρίς την επανεφαρμογή υλικού προστασίας. Επίσης, ως εταιρεία έχουμε την αποκλειστικότητα να διαθέτουμε στους πελάτες μας και μόνιμη προστασία αντιγκράφιτι σε χρώμα (RAL). Πολύ απλά δύο σε ένα, δηλαδή χρώμα και προστασία μαζί», εξηγεί ο κ. Ανδρεόπουλος. Παρομοίως καθαρίζονται και προστατεύονται και οι πινακίδες οδοσήμανσης, που συνήθως είναι αθέατες κάτω από στρώσεις αυτοκόλλητων και tags. Τα αυτοκόλλητα μετά δεν μπορούν να κολλήσουν πάνω στην επιφάνεια. Βγαίνουν με μία κίνηση του χεριού.
Επιχειρηματικά «τυχεροί»
Από μια άποψη ο Ηλίας Ανδρεόπουλος και ο συνεργάτης του (ο οποίος ζει μόνιμα στο Λονδίνο) στάθηκαν επιχειρηματικά τυχεροί. Έστησαν την εταιρεία τους στην πρωτεύουσα με τους πιο προβληματικούς δημόσιους χώρους, με τα περισσότερα χιλιόμετρα βανδαλισμένων επιφανειών σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Όταν όμως ξεκινούσαν (Μάιος 2010), το θέμα του ανεξέλεγκτου γκράφιτι δεν ήταν ακόμα «θέμα» στον δημόσιο διάλογο. Το πρώτο ηχηρό καμπανάκι χτύπησε τον Μάρτιο του 2015, όταν άγνωστοι κάλυψαν με ένα εντυπωσιακής έκτασης ασπρόμαυρο γκράφιτι μεγάλο μέρος της πρόσοψης του Πολυτεχνείου. Η εταιρεία του Ηλία Ανδρεόπουλου και του Γιώργου Καρυωτάκη προσφέρθηκε να συμβάλει στον καθαρισμό του ιστορικού συγκροτήματος αφιλοκερδώς. Το ίδιο έκαναν και σε πολλές άλλες περιπτώσεις. Σε μία από εκείνες τις πρώτες εθελοντικές επιχειρήσεις συνεργάστηκαν με τη διαδικτυακή ομάδα «Κάθε Σάββατο στην Αθήνα» του δημοσιογράφου της «Καθημερινής» Νίκου Βατόπουλου για να καθαριστούν η προτομή της Σοφίας Βέμπο και ο πεζόδρομος της Αποστόλου Παύλου. Κομβικές αποδείχθηκαν οι συνέργειες και με την Alpha Bank στο πλαίσιο προγράμματος αποκατάστασης γλυπτών και επιφανειών σημαντικών κτιρίων αλλά και με το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στο περιθώριο των παρεμβάσεων του Δήμου Αθηναίων για το Εμπορικό Τρίγωνο.
Τα τρία στάδια της μεταμόρφωσης κτιρίου στην οδό Εμμανουήλ Μπενάκη, στο πλαίσιο ολοκληρωμένης παρέμβασης του Δήμου Αθηναίων στην περιοχή.
Άμεση παρέμβαση
Σήμερα η επαφή με τον Δήμο Αθηναίων είναι σταθερή και ακόμα πιο εντατική. Ξεκίνησε το 2014, όταν ο τότε αντιδήμαρχος Καθαριότητας Ανδρέας Βαρελάς και οι συνεργάτες του, επί δημαρχίας Γιώργου Καμίνη, αντιλήφθηκαν πρώτοι την ανάγκη να υπάρξει θεσμική αντιμετώπιση του προβλήματος. Με τη νέα δημοτική αρχή η συνεργασία έγινε ακόμα πιο άμεση, όπως μας εξηγεί ο ίδιος ο Ηλίας Ανδρεόπουλος. «Βρισκόμαστε σε καθημερινή επικοινωνία με το γραφείο του αντιδημάρχου καθαριότητας, Νίκου Αβραμίδη. Μας έρχονται φωτογραφίες των “στόχων”, καθώς και το χρονοδιάγραμμα του καθαρισμού». Εκτός από τον Δήμο Αθηναίων, στο «πελατολόγιο» της εταιρείας περιλαμβάνονται ανάμεσα σε άλλους οι δήμοι Αγίας Παρασκευής, Ραφήνας-Πικερμίου, τα υπουργεία Εθνικής Άμυνας, Δικαιοσύνης και Πολιτισμού. Όσο για τους πιο αγαπημένους στόχους των σπρέι, ο Ηλίας Ανδρεόπουλος τοποθετεί στην κορυφή τα κτίρια της Εθνικής Βιβλιοθήκης, την Πρυτανεία του ΕΜΠ και το Νομισματικό Μουσείο Αθηνών. Αλήθεια, το γεγονός ότι επιστρέφουν και καθαρίζουν ξανά και ξανά δεν λειτουργεί αποθαρρυντικά; Απολύτως, λέει. «Η συχνότητα καθώς και η “ταχύτητα” της αντίδρασης στον βανδαλισμό είναι το παν, και αυτός είναι ο λόγος που βλέπουμε σήμερα αποτελέσματα». Και μια ερώτηση για το τέλος: Χρειάστηκαν ποτέ «να έρθουν στα χέρια» με διερχομένους που δεν τους άρεσε αυτό που έκαναν; «Ναι, φυσικά! Μια φορά, μάλιστα, κάποιος έβγαλε και μαχαίρι…» ■