Μανώλης Γλέζος (1922-2020). Ένας άνθρωπος που θα θυμόμαστε για πάντα, μέσα από λίγες δικές του φράσεις.
«Συνάντησα κάποτε έναν Ρώσο που ήξερε τριάντα επτά γλώσσες. Μιλούσε και ελληνικά. Γνώριζε όλες τις ελληνικές λέξεις, εκτός από μία. Δεν ήξερε τι θα πει “πεφταστέρι”. Έπρεπε να ήταν εδώ, για να του εξηγήσετε εσείς…» Έτσι είχε ξεκινήσει, το 2013, η συνέντευξη του Μανώλη Γλέζου σε μαθητές της ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου Βιάννου, στην Κρήτη, για την εφημερίδα τους, η οποία είχε ακριβώς αυτό το όνομα: «Πεφταστέρι».
«Πόσο δύσκολο και βαρύ είναι να είστε ένα σύμβολο στη σημερινή κοινωνία;» τον είχαν ρωτήσει, μεταξύ άλλων, οι μικροί δημοσιογράφοι. «Σύμβολο με κάνανε, εγώ δεν ήθελα. Σε μερικά σχολεία πετάγονται τα παιδιά και μου λένε: “Σας έχουμε ανάγκη”. Αν έχετε ανάγκη έναν άλλο, μοναδικό, είστε χαμένοι. Πρέπει να έχετε στον εαυτό σας εμπιστοσύνη, και όλοι μαζί να γίνεστε μια γροθιά για να αντιμετωπίσετε τα πάντα. Ποτέ μόνος του κανείς δεν κάνει κάτι. Λοιπόν, δεν θέλω να με έχει ανάγκη κανένας. Να μην έχουν ανάγκη από σωτήρες και αρχηγούς. Έχει πει ο Μπρεχτ ένα καταπληκτικό: “Ο νεαρός Αλέξανδρος υπόταξε τις Ινδίες. Μοναχός του;”…» (Από το ποίημα «Ερωτήσεις ενός εργάτη που διαβάζει», απόδοση Μάριος Πλωρίτης)
Πάλεψα πολύ με τις λέξεις, να διαλέξω όσες θα μπορούσαν να περιγράψουν καλύτερα αυτή τη φωτογραφία, χωρίς να ολισθήσω στο μελό, χωρίς αυτό το μικρό κείμενο να φαίνεται απελπιστικά ανεπαρκές. Δεν βρήκα άλλες από αυτές που ακούστηκαν από τα δικά του χείλη, όσο βρισκόταν μέσα στην αγκαλιά των παιδιών – ακριβώς όπως στο συγκεκριμένο ασπρόμαυρο ενσταντανέ από τη Μόσχα, από τους εορτασμούς για τα είκοσι χρόνια μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. ■