Η ιδέα του αντισπισισμού

2' 41" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ουτοπική προέκταση του ουμανισμού ή πλάνη;

Πρόσφατα έλαβα την εξής επιστολή:

«Κύριε Φραντζεσκάκη, καλησπέρα σας.

Βρίσκω το άρθρο σας μεροληπτικό και για τη δημιουργία εντυπώσεων, διότι περιγράφει τη μισή αλήθεια. Συμφωνώ μαζί σας ότι για τα αδέσποτα που κυκλοφορούν στις γειτονιές θα πρέπει να υπάρχει κρατική μέριμνα. Για την ώρα, τον ρόλο αυτόν καλύπτουν τα φιλοζωικά σωματεία εθελοντικά, αν υπάρχουν. Με το ότι η ανθρώπινη ζωή είναι ανώτερη από τις άλλες, έτσι όπως το θέτετε, θα διαφωνήσω. Τροφοδοτεί το καταστροφικό προφίλ του ανθρώπου απέναντι σε κάθε είδους ζωή που δεν είναι η δική του. Υποθέτω ότι το άρθρο σας, ενδεχομένως, στοχοποιεί εκείνους τους συνανθρώπους μας που πίσω από τη φιλοζωία κρύβουν μια προβληματική ή ακόμα και αντικοινωνική συμπεριφορά. Αν είναι έτσι, όχι μόνο δεν είναι ξεκάθαρο, αλλά μοιάζει να “στρώνει το χαλί” σε όλους εκείνους που τρομοκρατούνται στη θέα των σκύλων και μόνο. Κατακλείδα: Ναι, να αξιολογούνται και να υπάρχει υπεύθυνη φροντίδα. Όχι στον φασισμό της “ανώτερης” ζωής σε βάρος κάποιας άλλης, ειδικά για το αντικείμενο που καταπιάνεται το άρθρο σας, καθώς η ευθύνη βαρύνει αποκλειστικά τον άνθρωπο. Γιατί σε μια ευνομούμενη και ώριμη κοινωνία, όπου ο κάθε πολίτης σέβεται το κατοικίδιο που έχει στην ευθύνη του και τους συμπολίτες του, πολύ απλά δεν υπάρχει το περιθώριο να δημιουργούνται αδέσποτα. Όσο για τη λογική της αγέλης, αρκεί να κοιτάξει κανείς τα παραδείγματα με ανθρώπους. Συγκρίνονται τα μεγέθη;».

Αναφερόμενη στο άρθρο μου για τις αγέλες των αδέσποτων που επιτίθενται και ενίοτε κατασπαράσσουν ανθρώπους, η αναγνώστρια Α. Α. παρουσιάζει την υπόθεση των αντισπισιστών. Ότι, δηλαδή, δεν υπάρχει καμία διάκριση μεταξύ των ζωικών ειδών και πως όλα τα ζώα (με την ευρεία, βιολογική έννοια) έχουν την ίδια αξία.

Η ιδέα του σπισισμού (ειδισμού, επί το ελληνικότερον), που πρεσβεύει ότι κάποια είδη είναι ανώτερα από άλλα, καθιερώθηκε από τον Πίτερ Σίνγκερ το 1975, στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του «Η απελευθέρωση των ζώων», αλλά έγινε της μόδας πολύ αργότερα, κάπου στις αρχές της περασμένης δεκαετίας.

Είναι όμως μια καλή ιδέα αυτή του αντισπισισμού; Ναι. Στον βαθμό που αποτελεί μια ουτοπική προέκταση του ουμανισμού, ο σεβασμός στα ζώα και η μέριμνα για τις συνθήκες διαβίωσής τους είναι ένα ζητούμενο στο οποίο αξίζει να στοχεύσουμε. Όσο περισσότερο την προσεγγίζουμε, τόσο καλύτεροι άνθρωποι γινόμαστε.

Στον βαθμό που υποστηρίζει όμως ότι όλα τα είδη είναι ίσα, πρόκειται για μια αξιοκαταφρόνητη ανοησία. Και μόνο το γεγονός ότι εμείς, οι άνθρωποι, τσακωνόμαστε για το αν ο σπισισμός επικρατεί στη συμπεριφορά μας και στη διαχείριση της φύσης –το ξαναλέω, εμείς οι άνθρωποι και όχι κάποιο άλλο είδος με σχετική ευφυΐα, όπως οι χιμπαντζήδες, τα γουρούνια ή τα δελφίνια– καταρρίπτει τον ισχυρισμό ότι υπάρχουν «ίσα είδη». Δεν υπάρχουν. Υπάρχει μόνο η τροφική αλυσίδα, στην οποία τοποθετούνται όλα τα ζώα, θέλουν δε θέλουν, και η ανθρώπινη ηθική, που αναζητά τρόπους για να διαχειρίζεται τα άλλα είδη, άλλοτε σημειώνοντας πρόοδο και άλλοτε αποτυγχάνοντας οικτρά.

Όσο για τις αδέσποτες αγέλες των σκύλων, που ήταν αφορμή για το μέιλ της αναγνώστριας, δεν χωράει συζήτηση. Η τελευταία φράση της επιστολής της είναι από μόνη της μια τεράστια λογική πλάνη. Και οι άνθρωποι μπορούν να είναι φονιάδες (και είναι), και τα σκυλιά. Το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Αντίθετα, η επίκληση του πρώτου για τη δικαιολόγηση του δεύτερου προδίδει ένδεια σοβαρών επιχειρημάτων. Και λογική τσαπατσουλιά.■

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή