Μια κεντημένη γραμμή αίματος

Μια κεντημένη γραμμή αίματος

3' 2" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τρεις φορές ήθελε ο Αισχύλος να ακουστούν τα ονόματα των πολεμιστών που έπεσαν κατά τη φοβερή εισβολή των Περσών στην Ελλάδα, τρεις φορές οι νεκροί μνημονεύονται στα κεντημένα ρούχα των ηθοποιών της παράστασης. Γραμμένα με μαύρη κλωστή τα φέρει ο Χορός των γερόντων, οι πιστοί φύλακες των ανακτόρων του Ξέρξη που έμειναν στα μετόπισθεν κι αναρωτιούνται για την τύχη του στρατού. Τα κουβαλάει στο πουκάμισό του ο λαχανιασμένος αγγελιοφόρος, που μεταφέρει το ολέθριο μαντάτο πίσω στα Σούσα: ολόκληρος ο περσικός στρατός εξοντώθηκε, οι Έλληνες νίκησαν. Και τελευταία φορά, τα έχει επάνω του ο Ξέρξης, κρίμα στη συνείδησή του και σημάδι στα λευκά φορέματά του· ονόματα γραμμένα με κόκκινη κλωστή, σε κεντίδια που αφήνουν τις κλωστές να κρέμονται θλιβερές στον αέρα. Μια ατιμωτική ήττα, ένας βασιλιάς που συντρίβεται εξαιτίας της αλαζονείας του.

 

Μια κεντημένη γραμμή αίματος-1

 

Στην παραγωγή «Πέρσες» από το Εθνικό Θέατρο, που την προσεχή Παρασκευή κάνει πρεμιέρα στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Λιγνάδη, τα κοστούμια έχει δημιουργήσει η Εύα Νάθενα. Κι αυτή τη φορά τα «υπογράφει» με βελόνα και κλωστή. Καθώς μιλάμε μαζί της για την ιδέα –πώς σκέφτηκε να «γράψει» το κείμενο στα αρχαία και στα νέα ελληνικά πάνω στα ρούχα των ηθοποιών, πώς ξεκίνησε από μια παρόρμηση να κεντά δέκα λευκά πουκάμισα απομονωμένη στο σπίτι της τον καιρό της καραντίνας, πώς επέμενε στη δουλειά της κόντρα σε κάθε κακή σκέψη, «σαν κομποσκοίνι είναι το κέντημα», λέει– μνημονεύει και εκείνη τα περσικά ονόματα. Κάποια τα θυμάται απέξω, άλλα τα διαβάζει από το έργο, το οποίο δεν φεύγει στιγμή από τη συζήτησή μας. Επειδή έτσι γεννήθηκε η σκέψη του κεντήματος: από σεβασμό στο κείμενο των «Περσών», που γράφτηκε από έναν ποιητή ο οποίος βίωσε τον πόλεμο – ο Αισχύλος πήρε μέρος στη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Κι από βαθιά εκτίμηση προς τη νεοελληνική μετάφρασή του από τον κλασικό φιλόλογο και ακαδημαϊκό Θεόδωρο Στεφανόπουλο, ο οποίος επίσης έκανε τη μετρική διδασκαλία κάποιων αποσπασμάτων στους ηθοποιούς.

 

Μια κεντημένη γραμμή αίματος-2

Το εργαστήριο που στήθηκε για τα κοστούμια στα πλάγια της σκηνής.

 

Η καραντίνα άπλωσε τις κεντημένες λέξεις

«Συνήθως όταν δουλεύω, στήνω το τραπέζι μου δίπλα στη σκηνή κι ακούω το θεατρικό κείμενο από την ανάγνωση ακόμη», λέει η ενδυματολόγος. «Έτσι αντιλαμβάνομαι κάθε φορά την ιδιαιτερότητά του. Αυτό έγινε και τώρα. Ακούγοντας λοιπόν τον καθηγητή, έναν σπουδαίο δάσκαλο που γνωρίζει και αγαπά τα αρχαία ελληνικά όσο και τα νέα, σκέφτηκα πως ήθελα να σκύψω ευλαβικά πάνω σε αυτές τις λέξεις. Την ίδια άποψη είχε και ο Δημήτρης Λιγνάδης. Έτσι τα κεντήματα που δημιουργήθηκαν τον πρώτο καιρό της απομόνωσης λόγω της πανδημίας απλώθηκαν σιγά σιγά σε περισσότερα ρούχα: στα κοστούμια του Χορού, του αγγελιοφόρου, του Ξέρξη και του πατέρα του, του Δαρείου. Από τα μανίκια οι λέξεις πέρασαν στην πλάτη και μεγάλωσαν. Τα υγειονομικά μέτρα άπλωσαν την αλυσίδα των γυναικών που δούλεψαν για τα κεντήματα, επειδή όλοι οι ηθοποιοί έπρεπε να διαθέτουν διπλά πουκάμισα. Έτσι, για να βγει η δουλειά, οι παλιές μοδίστρες του Εθνικού, που λόγω των μέτρων έμεναν σπίτι τους, κεντούσαν το πρωί και εμείς –εγώ η ίδια, οι βοηθοί μου κι άλλες κοπέλες που έμαθαν την τέχνη– συνεχίζαμε το απόγευμα».

Στην παράσταση που πρόκειται να δούμε οι ηθοποιοί θα στέκονται σε απόσταση ενάμισι μέτρου μεταξύ τους. Τόσο είναι και το άνοιγμα των χεριών ενός ανθρώπου. Έτσι, το κείμενο των «Περσών» θα περνά νοερά, σαν μια κεντημένη γραμμή, από το ένα χέρι στο άλλο, γεφυρώνοντας την απόσταση ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν. Και ίσως γι’ αυτή την τόσο ξεχωριστή παράσταση όπου ο θίασος θα κρατάει αποστάσεις ακόμη και στην υπόκλιση, αυτή η κεντημένη γραμμή να αποκαταστήσει τη χαμένη οικειότητα των σωμάτων και την ομαδικότητα της θεατρικής πράξης. ■

Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου: «Πέρσες» του Αισχύλου, 24 έως 26/7, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή