Πώς η θεωρητικά πιο ξένοιαστη ηλικιακή ομάδα της εποχής του κορωνοϊού στοχοποιήθηκε για τη νέα έξαρση της πανδημίας, δίνοντας τροφή σ’ ένα ανεξέλεγκτο blame game που, τελικά, έχει μόνο ηττημένους.
Η Δευτέρα 10 Αυγούστου ξημέρωσε με ένα ασυνήθιστα αυστηρό μήνυμα του υπουργού Υγείας Βασίλη Κικίλια: «Κάνω για ακόμα μια φορά έκκληση στη νεολαία και στους πολίτες που δεν τηρούν τα βασικά μέτρα ατομικής προστασίας, μάσκες, κανόνες υγιεινής, αποστάσεις ασφαλείας, να αναλογιστούν τις ευθύνες τους απέναντι στις ευπαθείς ομάδες, στους υπόλοιπους συμπολίτες μας και στη χώρα».
Ήταν η πρώτη φορά που η «νεολαία» έμπαινε στο βασικό κάδρο των ευθυνών για το λεγόμενο «δεύτερο κύμα» της πανδημίας στη χώρα μας, και μάλιστα από τα πιο επίσημα χείλη. Λίγες ώρες νωρίτερα, το απόγευμα της Κυριακής, είχε προηγηθεί η ψυχρολουσία της ανακοίνωσης 203 νέων κρουσμάτων, αριθμός ανησυχητικά υψηλός ακόμα και για τα δεδομένα της περασμένης άνοιξης. Η εικόνα δεν άλλαξε πολύ τις επόμενες μέρες: η χώρα επέστρεφε εκεί απ’ όπου πιστεύαμε ότι δεν θα επέστρεφε ποτέ ξανά· η τουλάχιστον όχι τόσο σύντομα.
Το παιχνίδι των ευθυνών είχε ξεκινήσει πολύ νωρίτερα από τις 10 Αυγούστου. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η πρόσκαιρη ανακωχή του Ιουνίου (όταν τα κρούσματα ήταν καθηλωμένα σε μονοψήφιους αριθμούς) είχε δώσει τη θέση της σε μια όλο και πιο θερμή ζώνη πόλωσης που για μεγαλό χρονικό διάστημα δεν είχε ηλικιακά χαρακτηριστικά: στη μία όχθη είχαν ακροβολιστεί όσοι επέμεναν να προσέχουν και να τηρούν τα βασικά «πρέπει» της κοινωνικής αποστασιοποίησης και στην άλλη όσοι πίστευαν ότι τα χειρότερα ήταν πίσω μας, αλλά και μια καθόλου ευκαταφρόνητη ομάδα αρνητών του ιού και συνωμοσιολόγων. Εν τω μεταξύ άρχισε να γίνεται σαφές ότι δεν επιστρέφουμε σε μια «νέα» κανονικότητα (όπως μάταια προσπαθούσαν να μας πείσουν τα χλιαρά σποτάκια τον Μάιο), αλλά στην παλιά, καλή κανονικότητα, πασπαλισμένη με «μέτρα» που σταδιακά αφορούσαν όλο και λιγότερους και κανείς δεν έλεγχε. Οι μάσκες των σερβιτόρων έγιναν ανέκδοτο, όπως και οι αποστάσεις στα μπαρ, όπου ο συνωστισμός δεν είχε να ζηλέψει και πολλά από προηγούμενα, ξένοιαστα καλοκαίρια.
Ο βολικός στόχος
Το περίφημο «άνοιγμα στον τουρισμό» έγινε αρχικά η θρυαλλίδα για την αναζωπύρωση της πανδημίας. «Δεν φταίμε εμείς, φταίνε οι ξένοι». Αλλά ο ιός άρχισε σιγά σιγά να δείχνει τα δόντια του και στον εγχώριο πληθυσμό. Από τα μόλις 11 κρούσματα στις 20 Ιουλίου φτάνουμε τα 110 μέσα σε 10 μέρες (1η Αυγούστου). Εν τω μεταξύ, στην παραδοσιακή Γιορτή για την Αποκατάσταση της Δημοκρατίας, που φιλοξενείται στον κήπο του Προεδρικού Μεγάρου κάθε χρόνο στις 24 Ιουλίου, από τους 500, περίπου, καλεσμένους της Αικατερίνης Σακελλαροπούλου (με μάλλον «ευπαθή» μέσο όρο ηλικίας) μόλις τέσσερις φορούν μάσκα (ο ένας ήταν ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας). Είναι σαφές ότι ως χώρα και ως πολιτική ηγεσία καθόμαστε ακόμα στις δάφνες για την καλή διαχείριση της πανδημίας κατά την πρώτη (και την πιο επιθετική) φάση. Αλλά το γεγονός ότι τώρα ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των φορέων του ιού είναι πλέον νέοι σε ηλικία και ασυμπτωματικοί προσφέρει σε πολιτικούς, μέσα μαζικής ενηέρωσης, αλλά και στους αυτόκλητους εισαγγελείς του Διαδικτύου έναν νέο, πολύ βολικό στόχο. Την ίδια στιγμή ο κίνδυνος είναι απολύτως υπαρκτός: ένας ασυμπτωματικός δεν γνωρίζει ότι νοσεί και μεταδίδει εν αγνοία του τον ιό. Περίπου το 30% των περιστατικών που καταγράφονται τις τελευταίες εβδομάδες είναι ασυμπτωματικοί, ενώ ένα πολύ μεγάλο ποσοστό είναι κάτω των 40 ετών. Πρόκειται για παγκόσμιο φαινόμενο και όχι για κάποια ελληνική «ιδιοτροπία». Ο μέσος όρος των νοσούντων βρίσκεται διεθνώς σε ελεύθερη πτώση, στέλνοντας πολύ λιγότερους στα νοσοκομεία και στις εντατικές.
«Οι νέοι πιο εκτεθειμένοι»
Ο Αθανάσιος Εξαδάκτυλος, πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου, είναι πολύ επιφυλακτικός με τη δαιμονοποίηση των νέων. «Θα σας δώσω ένα παράδειγμα: οι κατασκηνώσεις λειτουργούν κανονικά αυτό το καλοκαίρι. Στις κατασκηνώσεις συμβιώνουν παιδιά και έφηβοι. Παρ’ όλα αυτά μέχρι σήμερα είχαμε μόλις δύο κρούσματα». Σπεύδω να ρωτήσω τον πρόεδρο του ΠΙΣ τι συνέβη και κατά το πρώτο κύμα είχαμε ελάχιστους νέους στο ραντάρ του ΕΟΔΥ. «Πρώτον, δεν τους “πιάναμε”. Κάναμε πολύ λιγότερα τεστ και αποκλειστικά σε αυτούς με συμπτώματα. Επίσης, η οικονομία έκλεισε πολύ γρήγορα, όπως και όλες οι εκπαιδευτικές λειτουργίες. Μέσα σε λίγες μέρες έκλεισαν σχολεία, πανεπιστήμια, μπαρ, εστιατόρια, τα πάντα». Ο κ. Αθανάσιος Εξαδάκτυλος μου υπενθυμίζει ότι είναι οι νέοι που βρίσκονται πιο εκτεθειμένοι στον ιό, στην πρώτη γραμμή της παραγωγικής μηχανής. «Νέους θα δείτε στη διανομή φαγητού, στην εξυπηρέτηση κοινού σε όλες τις υπηρεσίες. Νέοι θα σας σερβίρουν στο εστιατόριο, νέοι θα πάρουν την παραγγελία σας στο beach bar, νέοι ειδικευόμενοι γιατροί θα σας υποδεχθούν στα επείγοντα περιστατικά ενός νοσοκομείου». Επομένως; «Κοιτάξτε, το λιγότερο που θέλουμε σε αυτήν τη φάση είναι ένα χάσμα γενεών γιατί έτσι δεν δημιουργούμε τις συνθήκες διαγενεακής συνεργασίας που τόσο έχουμε ανάγκη. Δεν υπάρχει λόγος να τους στοχοποιούμε γιατί έτσι και τους αδικούμε και τους βάζουμε απέναντι. Είναι αυτό που θέλουμε ως κοινωνία;» Ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου πιστεύει ότι δεν χρειάζεται ειδική επικοινωνιακή πολιτική για την ευαισθητοποίηση των νέων. «Είναι ευφυέστατοι και συνεργάσιμοι. Σίγουρα έχουν τα χαρακτηριστικά της νεότητας, αλλά στη μεγάλη τους πλειοψηφία δεν είναι ούτε ανεύθυνοι, ούτε μη συνεργάσιμοι. Αλήθεια έχετε ακούσει εσείς θεωρία συνωμοσίας περί ανυπαρξίας του ιού από εικοσάχρονο;»
Το θολό μήνυμα από το «κέντρο»
Η δαιμονοποίηση των νέων ξεκίνησε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι αφορμές πολλές: εικόνες από μπαρ, συναυλίες, παραλίες, εκεί όπου συχνάζουν οι «απείθαρχοι» νέοι. Όμως ήταν αποκλειστικά οι νέοι υπεύθυνοι για την τήρηση των κανόνων κοινωνικής αποστασιοποίησης; Ποιο ήταν το μήνυμα που εξέπεμπε η κεντρική εξουσία τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο; Για παράδειγμα: τι συνέπειες είχαν για τη διοίκηση και την ομάδα του Ολυμπιακού οι ξέφρενοι πανηγυρισμοί για την κατάκτηση του πρωταθλήματος; Ποιο μοντέλο κοινωνικής υπεθυνότητας διακονούσε ο πρωθυπουργός όταν τον Μάιο μιλούσε σε μαθητές σε σχολική αίθουσα Γυμνασίου του Παγκρατίου χωρίς να φοράει μάσκα; Τα αποτελέσματα του θολού μηνύματος που εξέπεμπε το «κέντρο» όσο απομακρυνόμασταν από τις δύσκολες ημέρες της καραντίνας δεν άργησαν να φανούν. Ιταλοί εικοσάρηδες μας έβγαλαν κυριολεκτικά στα μανταλάκια των ιταλικών media πριν από λίγες μέρες όταν δήλωναν έκπληκτοι από το κλίμα απόλυτης χαλαρότητας που συνάντησαν κατά τη διάρκεια των διακοπών τους στην Κέρκυρα. Μάλλον όχι τυχαία το νησί του Ιονίου έγινε σύντομα βασική εστία νέων κρουσμάτων.
Ο 33χρονος Ευθύμιος Σαββάκης, επικοινωνιολόγος και υποψήφιος διδάκτωρ στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, απορρίπτει τις γενικεύσεις. «Για κάθε νέο που δεν σέβεται τα μέτρα και τους περιορισμούς υπάρχει και ο αντίστοιχος νέος που ζει με μάσκα, αντισηπτικό και έχει δει το τελευταίο πεντάμηνο τους γονείς και τους παππούδες του από τζάμια και οθόνες. Το πρόβλημα είναι ότι θα προβληθεί επανειλημμένα ο πρώτος και δεν θα ακούσουμε ποτέ για τον δεύτερο. Αλήθεια, ευθύνη δεν έχει και ο μεσήλικας ιδιοκτήτης μπαρ, ο οποίος αναγκάζει τους υπαλλήλους του να μην αναφέρουν τα θετικά κρούσματα για να συνεχίσει κανονικά τη λειτουργία η επιχείρησή του; Αναρωτιέμαι, επίσης, αν ήταν υπόδειγμα το μήνυμα της κεντρικής εξουσίας μετά το lockdown. Η ιστορία έχει δείξει ότι ο στιγματισμός, οι γενικεύσεις, η πόλωση και τα σηκωμένα δάχτυλα έχουν ισχυρά αντισώματα. Ας “εμβολιαστούμε” απέναντί τους πριν να είναι αργά».
«Να προστατέψουν οι επαγγελματίες τους πελάτες τους»
Ο κ. Γκίκας Μαγιορκίνης, επίκουρος καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος της επιτροπής των λοιμωξιολόγων για τον κορωνοϊό στη χώρα μας, ανήκει με τα σημερινά δεδομένα στην ηλικιακή επικράτεια των νέων: είναι 42 ετών. Αλήθεια, τους καταλαβαίνει λίγο περισσότερο σε σχέση με τους μεγαλύτερους συναδέλφους του; «Υπάρχει μια λεπτή διαφορά ανάμεσα στους εικοσάρηδες και στους σαραντάρηδες», μου λέει αμέσως. «Οι σαραντάρηδες έχουμε μνήμες πανδημίας, ζήσαμε την έκρηξη του Aids, τρομάξαμε, φοβηθήκαμε, προσαρμόσαμε τη συμπεριφορά μας. Αντίθετα, τα σημερινά παιδιά που είναι 20 ή 30 ετών δεν έχουν παρόμοιες αναφορές ή μνήμες. Πρόκειται, λοιπόν, για κάτι πρωτόγνωρο που τους διαφοροποιεί από κάθε άλλη ηλικιακή ομάδα». Αλλά δεν είναι μόνο αυτό, προσθέτει. «Το μήνυμα που τους περάσαμε όλο το προηγούμενο διάστημα είναι ότι δεν κινδυνεύουν. Και σε μεγάλο βαθμό ισχύει ακόμα. Αισθάνονται, λοιπόν, άτρωτοι σε μια περίοδο εξωστρέφειας και κινητικότητας, όπως είναι το καλοκαίρι». Για τον ίδιο, μεγαλύτερη είναι η ευθύνη των επαγγελματιών που σχετίζονται με κλάδους όπου συχνάζουν νέοι, όπως αυτός της εστίασης (καφέ, εστιατόρια, μπαρ). «Κοιτάξτε πού καταγράφονται οι εστίες υπερμετάδοσης: σε συναυλίες, μπαρ, κλαμπ. Είναι σημαντικό οι επιχειρηματίες να προστατεύσουν οι ίδιοι τις δουλειές τους, προστατεύοντας ταυτόχρονα και την πελατεία τους».
Σε κάθε περίπτωση, στο σημείο που βρισκόμαστε, οι νέοι χρειάζονται αυτό που χρειαζόμαστε όλοι: λιγότερες νουθεσίες και περισσότερη ηγεσία. Είχαμε πολύ από το δεύτερο κατά την πρώτη φάση της πανδημίας και πολύ από το πρώτο τις τελευταίες εβδομάδες. Αναζητείται η χρυσή τομή.
Μια αχρείαστη πόλωση
Στα χαρακώματα του δημόσιου λόγου και των social media ξεχνάμε ότι είναι οι νέοι αυτοί που θα σηκώσουν το μεγαλύτερο βάρος του φορτίου της πραγματικότητας μετά την πανδημία.
Ο ιερέας της Καλύμνου, ο οποίος πρόσταξε τους πιστούς να πετάξουν τις μάσκες τους για να μη «στεναχωρήσουν» τη Θεοτόκο ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου, δεν φταίει επειδή είναι ιερέας· φταίει επειδή ήταν πεισματικά δογματικός και επιπόλαιος. Ο νεαρός που στριμώχθηκε στην επίμαχη συναυλία της Χαλκιδικής, μεταδίδοντας μοιραία τον ιό στον φίλο του και εργαζόμενο του οίκου ευγηρίας του Ασβεστοχωρίου, δεν φταίει γιατί είναι νεαρός, αλλά γιατί υπήρξε ανόητα απερίσκεπτος. Πίσω από τις εξωφρενικές δηλώσεις εικοσάρηδων παραθεριστών που μετέδωσαν πρόσφατα τα δελτία ειδήσεων -στις οποίες αρνούνται κατηγορηματικά την ύπαρξη του κορωνοϊού και αμφισβητούν την ανάγκη για οποιαδήποτε μέτρο- δεν κρύβεται η νιότη. Κρύβεται η ίδια ανοησία που χαρακτηρίζει όλους τους αρνητές και συνωμοσιολόγους, ανεξαρτήτως ηλικίας.
Είναι σίγουρα δελεαστικό να αποδώσει κανείς την ευθύνη του δεύτερου κύματος εξ ολοκλήρου στους νέους ανθρώπους. Πρόκειται, άλλωστε, για γενιά που υστερεί δημογραφικά και απολαμβάνει ελάχιστη εκπροσώπηση στη σύγχρονη Ελλάδα. Όμως, το τσουβάλιασμα όλων των νέων, ο άκριτος «χρωματισμός» τους ως «απερίσκεπτοι καλοπερασάκηδες» θυμίζει διαγενεακό πόλεμο και διχάζει έντονα, την ίδια στιγμή που η κοινωνία πρέπει να εμφανιστεί πιο ενωμένη από ποτέ για να αντιμετωπίσει τον αόρατο εχθρό της πανδημίας. Ταυτόχρονα, αδικεί τους δεκάδες χιλιάδες νέους που συμμορφώνονται υπομονετικά στα μέτρα προστασίας, ακόμα και όταν τα σινιάλα της πολιτείας είναι αρκετά νεφελώδη. Θα παραθέσω το εξής τρίπτυχο από τις αυγουστιάτικες μου παρατηρήσεις. Μια νεαρή εργαζόμενη περιμένει πανικόβλητη για περισσότερα από είκοσι λεπτά στον καυτό σταθμό του Ηλεκτρικού για τον επόμενο συρμό, ενώ το πλήθος συνωστίζεται εκθετικά τριγύρω της. Μια παρέα εφήβων ακούει τις φωνές ενός εστιάτορα, επειδή οι μάσκες που φορούν φοβίζουν τους διπλανούς τουρίστες. Μια μητέρα μαλώνει την κόρη της, η οποία διστάζει να επιστρέψει στο βρετανικό πανεπιστήμιο στο οποίο φοιτά, γιατί «χαραμίζει τις ευκαιρίες της».
Αποξενώνοντας μια γενιά
Υπάρχει ένα ευρύτερο πρόβλημα αντίληψης του αντίκτυπου της πανδημίας στις νεότερες γενιές: θεωρούμε λανθασμένα ότι οι νέοι δεν αποτελούν θύματά της, ότι ο ρόλος τους περιορίζεται στους επιπόλαιους, ασυμπτωματικούς φορείς. Στην πραγματικότητα, οι νέοι είναι αυτοί που θα σηκώσουν το μεγαλύτερο βάρος του φορτίου της μεταπανδημικής πραγματικότητας. Εκείνοι, κατά κύριο λόγο, θα υποστούν τις αναμενόμενες μειώσεις μισθών, την κατ’ ανάγκη υποβαθμισμένη εξ αποστάσεως διδασκαλία, τις μαζικές απολύσεις και τα συμβόλαια μερικής απασχόλησης με εξευτελιστικές αμοιβές και απροσδιόριστα ωράρια.
Το δεύτερο κύμα απαιτεί σαφώς μια επικοινωνιακή στρατηγική που θα απευθυνθεί στους νέους με υπευθυνότητα και ειλικρίνεια. Το τελευταίο που χρειαζόμαστε είναι μια διχαστική ρητορική που αποξενώνει μια γενιά που, εδώ και δώδεκα αδιάκοπα χρόνια, περιθωριοποιείται και οδηγείται στη μετανάστευση.
-Nίκος Ευσταθίου
Η γενιά μας, η πανδημία και το παιχνίδι των ευθυνών
Τέσσερις νέοι σε ηλικία άνθρωποι του πολιτισμού μιλούν για το μεγάλο θέμα των ημερών.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: © Δημήτρης Μιχαλάκης, Παναγής Χρυσοβέργης
ΠΑΥΛΙΝΑ ΒΟΥΛΓΑΡΑΚΗ, τραγουδοποιός (30 ετών)
«Να δούμε όλοι τι πήγε λάθος»
Ο κορωνοϊός είναι σύνθετο κοινωνικό και υγειονομικό θέμα για το οποίο δεν έχει αρκετές πληροφορίες ούτε καν η ίδια η επιστημονική κοινότητα. Συνεπώς θα ήταν άστοχο να στοχοποιηθεί μια συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα. Στη φάση που είμαστε δεν έχει αποσαφηνιστεί η αιτία της αύξησης των κρουσμάτων, που σημαίνει ότι δεν γνωρίζουμε εάν οφείλεται στη μη τήρηση των μέτρων (δηλαδή είτε στην ατομική ανευθυνότητα, είτε στην ανεπάρκεια της πολιτείας) ή στον αυξημένο αριθμό τεστ που γίνονται τώρα σε σχέση με το πρώτο κύμα της πανδημίας. Σαφώς οι νέοι, επειδή είμαστε πιο συχνά ασυμπτωματικοί και κοινωνικά πιο δραστήριοι, ενδέχεται ερήμην μας να μεταδώσουμε τον ιό, αλλά η ευθύνη εξαρχής είναι θέμα πολυδιάστατο. Προφανώς δεν μπορώ να μιλήσω εξ ονόματος όλων των νέων. Όμως είναι ζήτημα ατομικής ευθύνης και συλλογικής υπευθυνότητας. Προσωπικά θεωρώ ότι είναι δική μου ευθύνη να προσέξω τον εαυτό μου, κυρίως για να προφυλάξω το άμεσο περιβάλλον μου στο οποίο υπάρχουν άνθρωποι με υποκείμενα νοσήματα.
Πιο παραγωγική μού φαίνεται η αναθεώρηση της αντιμετώπισης του προβλήματος με τη λήψη αποτελεσματικότερων μέτρων, την τήρηση των ήδη υπαρχόντων, τη συλλογή πληροφοριών, την εκπαίδευση και την ενίσχυση της συλλογικής και ατομικής ευθύνης και συνείδησης, πάρα η βιαστική στοχοποίηση μιας μερίδας ανθρώπων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΒΟΥΤΣΙΚΑΚΗΣ, ερμηνευτής (32 ετών)
«Υπάρχει και η συλλογική ευθύνη»
Αναρωτιέμαι τι θα έκανα αυτές τις μέρες αν δεν είχε μεσολαβήσει η πανδημία. Παραστάσεις, ταξίδια, βόλτες στη θάλασσα με φίλους. Νέες πληροφορίες και σκέψεις μπήκαν στις ζωές μας. Είδα για πρώτη φορά τους ακροατές μιας συναυλίας μου να φοράνε μάσκες. Απέφυγα να αγκαλιάσω κάποιον γνωστό μου που είχα να δω καιρό, να μπω στο μετρό, να περιμένω σε ουρά για να ψωνίσω, να κάτσω σε μπαρ. Νιώθω ότι πρέπει να φοβάμαι, αλλά, για να ’μαι ειλικρινής, δεν φοβάμαι. Τουλάχιστον όχι για μένα. Δεν ξέρω γιατί. Βλέπω και τους συνομήλικούς μου. Κάποιοι είναι απερίσκεπτοι, συμπεριφέρονται σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Το «ελληνικό» καλοκαίρι, βέβαια, δεν βοηθάει σε σχέση με αυτό. Άλλοι είναι φοβικοί. Προχθές συζητούσα με μια κοπέλα που μου έλεγε ότι τρεις μήνες δεν βγήκε από το σπίτι της. Δεν τα πάω καλά με τις υπερβολές, πρέπει, ωστόσο, να αντιληφθούμε όλοι την έννοια της συλλογικής ευθύνης και ότι η συμπεριφορά μας μπορεί να αντανακλά και να επηρεάζει και άλλους ανθρώπους σε πολλά επίπεδα. Χρειαζόμαστε καλή και ουσιαστική ενημέρωση, και καλό είναι να την αναζητάμε και μόνοι μας. Αντιμετωπίζουμε μιαν άγνωστη και περίεργη συνθήκη, η οποία μεταβάλλεται συνεχώς, και ο καθένας επιστρατεύει τα δικά του μέσα για να προχωρήσει. Θα ήθελα να θυμόμαστε αυτήν την περίοδο της ζωής μας σαν μια περιπέτεια. Μια περιπέτεια που μπορεί να είχε πολλές απώλειες, αλλά μας ωρίμασε.
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΓΡΑΜΜΕΝΟΣ, διευθυντής ορχήστρας και σολίστ (31 ετών)
«Οι νέοι καλούνται να κάνουν τη διαφορά»
Το προηγούμενο χρονικό διάστημα αποδείχτηκε ότι η απερισκεψία και η ασυνειδησία δεν είναι «προνόμια» μονάχα των νέων. Βλέπουμε πως η στάση η οποία τηρείται από τον καθένα, αναφορικά με την πρόληψη για την εξάπλωση του ιού, έχει να κάνει με την ευσυνειδησία του, με την αντίληψη και ευαισθησία του για τον συνάνθρωπο. Μέσα σε αυτό το κλίμα αβεβαιότητας στο οποίο ζούμε, οι νέοι καλούνται για άλλη μια φορά να κάνουν τη διαφορά.
Κυρίως για να μην κλοτσήσουμε όσα καταφέραμε την περασμένη άνοιξη. Στη διάρκεια της καραντίνας έδωσα χρόνο στον εαυτό μου, πέρασα αρκετές ημέρες μόνος, απέχοντας από τις καθημερινές μου συνήθειες, και προσπάθησα να στρέψω το ενδιαφέρον και την ενέργειά μου σε αυτά που θεωρώ ουσιώδη. Επικοινώνησα με ανθρώπους τους οποίους θεωρώ σημαντικούς για τη ζωή μου, μελέτησα βιβλία και αφιέρωσα εκείνες τις ημέρες της άνοιξης στο να μεταμορφώσω λίγα μέτρα γης σε έναν όμορφο κήπο. Επέλεξα να απέχω από όλον αυτόν τον «θόρυβο» των μουσικών βίντεο, τα οποία κατέκλυσαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και αξιοποίησα όσο χρόνο μπορούσα ώστε να αναρωτηθώ μέσα από ποιους τρόπους θα καταφέρουμε ξανά ως καλλιτέχνες να συνδεθούμε με το κοινό μας και να ξεπεράσουμε τις προκλήσεις αυτής της περιόδου. Πώς θα συνεχίσουμε να κρατάμε ενεργή τη μηχανή του πολιτισμού, κυρίως όμως γιατί; Στα δικά μου μάτια είναι μια ευκαιρία να δημιουργήσουμε πάνω σε μια διαφορετική βάση, με ανοιχτό μυαλό και πιο καθαρή ματιά. Ίσως το κλειδί της επιτυχίας αυτής της «Covid εποχής» να βρίσκεται σε νέες μικρές παραγωγές, οι οποίες θα συνδυάσουν με έναν πιο δημιουργικό τρόπο περισσότερες μορφές τέχνης. Όλα αυτά είναι σημαντικά, αρκεί να περιορίσουμε όλοι μαζί τον υγειονομικό κίνδυνο, αυτό προέχει τώρα.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΛΑΝΔΡΑΚΗΣ, συγγραφέας (24 ετών)
«Κι όμως, οι νέοι φοβούνται»
Φαντάζομαι πως στην αύξηση των κρουσμάτων διαδραμάτισε κάποιο ρόλο ο συνωστισμός των νέων και ίσως, πράγματι, να πρέπει να υπάρξει περαιτέρω προσπάθεια ενημέρωσης. Όμως, αν πράγματι θέλουμε να τραβήξουμε την προσοχή των νέων, θα πρέπει κάτι να γίνει διαφορετικά. Δεν είναι λύση να γεμίζουν τα κεντρικά δελτία ειδήσεων με πλάνα από πάρτι, συναθροίσεις και πανηγύρια, με μήνυμα: «δείτε τους, κοιτάξτε πόσο αναίσθητοι είναι!» Το να γίνονται στόχος συγκεκριμένα άτομα ή ηλικιακές ομάδες, σχεδόν να διαπομπεύονται νοσούντες που «δεν πρόσεξαν» ή «παρευρέθηκαν σε πάρτι-βόμβα», δεν βοηθάει. Εξάλλου, γνωρίζουμε ότι δεν είναι εφικτό να περιοριστεί πλήρως η διά ζώσης αλληλεπίδραση των νέων. Ανεξαρτήτως ηλικίας, ο απόλυτος εγκλεισμός δεν είναι εφικτός. Όλοι, όμως, μπορούν να υιοθετήσουν μέτρα προστασίας, τα οποία δεν αναιρούν την κοινωνική τους παρουσία, ενώ παράλληλα περιορίζουν σε μεγάλο βαθμό τη μεταδοτικότητα, όπως, για παράδειγμα, η χρήση μάσκας στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Εν ολίγοις, οι νέοι δεν μπορούν να σταματήσουν να αγγίζονται, να διασκεδάζουν, να πηγαίνουν στις παραλίες. Με σωστή ενημέρωση, όμως, μπορούν να εισάγουν στη ρουτίνα τους αποτελεσματικά μέτρα ατομικής προστασίας. Τέλος, νομίζω ότι ακόμη και αν η θνησιμότητα στον νεότερο ηλικιακά πληθυσμό είναι ελάχιστη, δεν σημαίνει ότι οι νέοι δεν φοβούνται τον ιό· σίγουρα πρωτίστως για το στενό οικογενειακό τους περιβάλλον, αλλά και για τους ίδιους. Έχω πολλά παραδείγματα φίλων που προσέχουν σχολαστικά και άλλων που με ένα ήπιο σύμπτωμα αμέσως ανησύχησαν και θορυβήθηκαν στον υπέρτατο βαθμό. Οπότε, κρίνοντας από τον δικό μου κύκλο, οι νέοι φοβούνται. Δεν είναι πραγματικότητα ότι η πλειονότητα των νέων δεν υπολογίζει τον ιό.