Ο Τζέφρι Πάιατ υποδέχεται το «Κ» στην πρεσβευτική του κατοικία, σε μια συνέντευξη γεμάτη Μεσόγειο, ποδήλατο και πάθος για πολιτική με αποτελέσματα.
Στις 24 Οκτωβρίου 2016, το σύνηθες πλήθος πολιτικών, δημοσιογράφων, ακαδημαϊκών, στρατιωτικών, καλλιτεχνών και επιχειρηματιών που συνθέτουν το λεγόμενο «ελληνικό κατεστημένο» κλήθηκαν από την αμερικανική πρεσβεία όχι για ένα ποτό σε ένα μοντέρνο εστιατόριο της Αθήνας, αλλά στο κατάστρωμα του επιβλητικού πλοίου διοίκησης και ελέγχου του 6ου στόλου «Mount Whitney», που ήταν ελλιμενισμένο στον Πειραιά. Ο άνθρωπος που είχε υπογράψει την πρόσκληση γι’ αυτή την ασυνήθιστη δεξίωση δεν ήταν άλλος από τον Τζέφρι Πάιατ.
Ο νέος πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα είχε μόλις φτάσει από την Ουκρανία, όπου είχε γίνει διεθνώς γνωστός για το πολύπλευρο έργο του. Ο συμβολισμός της δεξίωσης ήταν πολύ ισχυρός για να τον αγνοήσουν ακόμη και οι πιο αφελείς. Η Ελλάδα είχε περάσει από μια οικονομική δοκιμασία που την είχε φέρει στα όρια της κατάρρευσης, και σε αυτό είχε έρθει να προστεθεί ένας βαθμός γεωπολιτικής αβεβαιότητας. Προφανώς, η υπερδύναμη ήθελε να καταστήσει σαφές ότι εξακολουθούσε να δηλώνει παρούσα στην Ελλάδα, στη χώρα που για πρώτη φορά υποστήριξε με το σχέδιο Μάρσαλ και το δόγμα Τρούμαν όταν πάλευε να αποτρέψει την υφαρπαγή της εξουσίας από τους κομμουνιστές, πριν από σχεδόν εβδομήντα χρόνια, το 1947.
Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά από αυτό το παράξενο βράδυ, όπου οι περισσότεροι προσκεκλημένοι έζησαν για πρώτη φορά στη ζωή τους την εμπειρία να ανεβαίνουν τις απότομες σκάλες ενός πολεμικού πλοίου και να τους υποδέχονται με στρατιωτικά νεύματα αναψοκοκκινισμένοι Αμερικανοί ναύτες, συναντήθηκα με τον Τζέφρι Πάιατ στην πρεσβευτική κατοικία, μια μεσογειακού ύφους μονοκατοικία στο κέντρο της Αθήνας, κοντά στην πρεσβεία των ΗΠΑ. Ήταν ένα ηλιόλουστο, ζεστό πρωινό. Δεν μου είχε διαφύγει ότι ο ψηλός, λεπτοκαμωμένος πρέσβης με το πλατύ χαμόγελο και τα διαπεραστικά γαλάζια μάτια μόλις πριν από λίγες ημέρες είχε καλωσορίσει με ένα tweet το τεράστιο ελικοπτεροφόρο «USS Hershel Woody Williams», καθώς αυτό έφτανε στη Σούδα της Κρήτης, την πιο προηγμένη αμερικανική βάση στην Ανατολική Μεσόγειο. Το tweet χαιρέτιζε «τη νεότερη προσθήκη στην αμερικανική ναυτική δύναμη στη δυναμική στρατηγικά περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου».
Η δεξίωση στο «Mount Whitney»
Ποιος είχε, λοιπόν, την ιδέα για μια δεξίωση σε πολεμικό πλοίο τον Οκτώβριο του 2016; Μήπως ο ίδιος; «Ναι, ήταν απολύτως δική μου ιδέα», λέει. «Αλλά δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί αν δεν είχα καλή σχέση με την ευρωπαϊκή στρατιωτική διοίκηση των ΗΠΑ και τον τότε υπό αποχώρηση επικεφαλής στρατηγό Μπρίντλοβ και τον διάδοχό του, στρατηγό Σκαπαρότι». Τι έχει αλλάξει μέσα σε αυτά τα τέσσερα χρόνια; «Σήμερα, κανείς δεν ανησυχεί για όσα πράγματα ανησυχούσαν πολλούς όταν ετοιμαζόμουν να έρθω. Τότε, οι προϊστάμενοί μου στην Ουάσιγκτον ανησυχούσαν για τη σταθερότητα του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος, την ικανότητα της Ελλάδας να συνεχίσει να παραμένει μέλος της Ευρωζώνης, τον ρόλο της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ, την επιρροή των αντιπάλων μας. Κανείς δεν ανησυχεί πλέον για όλα αυτά. Η Ελλάδα έχει αλλάξει πολύ. Πρώτον, έχει επιβιώσει. Στη συνέχεια, ανέκτησε την εθνική κυριαρχία της [με το τέλος της περιόδου του μνημονίου]. Και η δημοκρατία επαναβεβαιώθηκε μέσω εκλογών. Ακόμη και κατά τη διάρκεια αυτών των δύσκολων έξι μηνών της πανδημίας, η Ελλάδα θεωρήθηκε όχι μόνο ένα κανονικό κράτος-μέλος της Ευρώπης, αλλά και πρότυπο επιτυχίας όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση διαχειρίστηκε την κρίση».
Πώς συνέβησαν όλα αυτά; Τα απόρρητα διπλωματικά του τηλεγραφήματα θα αποτελέσουν άραγε ενδιαφέρον ανάγνωσμα όταν δημοσιοποιηθούν μετά από μερικές δεκαετίες; Χαμογελάει. «Ελπίζω να είναι ένα καλό ανάγνωσμα», λέει αινιγματικά.
Ο ανήσυχος Καλιφορνέζος
Ο Τζέφρι Ρος Πάιατ γεννήθηκε το 1963 στη Λα Χόλα, ένα προάστιο του Σαν Ντιέγκο, στην Καλιφόρνια. Οι γονείς του είχαν και οι δύο πολύ διακεκριμένη σταδιοδρομία. Ο πατέρας του είναι ο Κένταρ «Μπαντ» Πάιατ, πυρηνικός επιστήμονας, ευρέως γνωστός σε επιστημονικούς κύκλους ως ο επικεφαλής μαθηματικός του «Orion Project», ενός εξαιρετικά φιλόδοξου κυβερνητικού προγράμματος των ΗΠΑ τη δεκαετία του 1950, που στόχο είχε την κατασκευή διαστημοπλοίων μήκους 400 μέτρων που προορίζονταν να ταξιδέψουν στο ηλιακό σύστημα αξιοποιώντας ως καύσιμο την πυρηνική ενέργεια. Το πρόγραμμα εγκαταλείφθηκε τη δεκαετία του ’60, αλλά ο πρεσβύτερος Πάιατ συνέχισε να είναι αφοσιωμένος στα επιστημονικά και επιχειρηματικά του ενδιαφέροντα. Η μητέρα του Τζέφρι Πάιατ είναι η Μέρι Μακένζι, γνωστή μέτζο σοπράνο και δασκάλα φωνητικής. Έχει εμφανιστεί σε όλα τα διάσημα λυρικά θέατρα των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της Metropolitan Opera στη Νέα Υόρκη. Ένας από τους σταθμούς της καριέρας της είναι η συμμετοχή της στην ηχογράφηση της «Μήδειας» του Κερουμπίνι με τη Μαρία Κάλλας στο Ντάλας, το 1958. Περιέργως, το ότι μεγάλωσε από τόσο ιδιαίτερους γονείς, αφοσιωμένους στην επιστήμη και στην τέχνη, δεν επηρέασε τα ενδιαφέροντα του νεαρού Πάιατ, ο οποίος από τα εφηβικά του χρόνια επικεντρώθηκε πεισματικά στη φύση και στην περιπέτεια.
«Ακριβώς βόρεια του σπιτιού των γονιών μου βρίσκεται το καλύτερο Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Ερευνών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Συνδέεται με το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια και συνήθιζα να περνάω τα καλοκαίρια μου δουλεύοντας εκεί. Ένα καλοκαίρι έκανα πρακτική άσκηση στα ενυδρεία. Ήθελα να γίνω ωκεανογράφος. Αλλά νομίζω ότι αυτό που κυρίως με εντυπωσίασε ήταν το ότι μπορούσες να πας στη δουλειά με σορτς και σανδάλια και να περάσεις το μεσημέρι στην παραλία. Δεν ασχολήθηκα πραγματικά με τη Χημεία και τη Φυσική κι έτσι η ζωή μου ως ωκεανογράφου έφτασε στο τέλος της μόλις μπήκα στο πανεπιστήμιο. Δήλωσα αρχικά επιστημονική κατεύθυνση, αλλά στο τέλος του πρώτου εξαμήνου την άλλαξα και πήγα στις Πολιτικές Επιστήμες».
Ο Πάιατ έλαβε το πτυχίο του στις Πολιτικές Επιστήμες από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Ίρβινγκ, το 1985 και συνέχισε στο Γέιλ, απ’ όπου πήρε το μεταπτυχιακό του στις Διεθνείς Σχέσεις το 1987. Από το 1990 έχει υπηρετήσει σε πολλές διπλωματικές θέσεις, συμπεριλαμβανομένης της αμερικανικής πρεσβείας στην Ινδία, όπου ήταν αναπληρωτής επικεφαλής της αποστολής (2006-2007) και αργότερα στη Βιέννη, όπου μεταξύ άλλων ήταν επικεφαλής της αποστολής των ΗΠΑ στον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας.
Αθήνα και Λος Άντζελες
Η αγάπη του για την Ελλάδα δεν είναι διπλωματικό τέχνασμα. «Για μένα, από πολλές απόψεις, όταν ήρθα στην Ελλάδα, ήταν σαν να ερχόμουν στο σπίτι μου», λέει. «Όταν ήρθαμε για πρώτη φορά, η σύζυγός μου [Μέρι Πάιατ] κι εγώ κάναμε μια βόλτα στην παραλία της Γλυφάδας και θυμάμαι πόσο υπέροχο ήταν να βλέπουμε τον ήλιο να πέφτει αργά πάνω από την Αίγινα. Τα πεύκα εδώ είναι παρόμοια με τα πεύκα που έχουμε στη νότια Καλιφόρνια… ο ευκάλυπτος είναι το ίδιο δέντρο που έχουμε σε ολόκληρο το Σαν Ντιέγκο. Η πατρίδα μου, το Σαν Ντιέγκο, είναι σαν την Ελλάδα, ειδικά την Αττική. Δείχνω σε φίλους από την Καλιφόρνια φωτογραφίες από τις ακτές της Αττικής, ιδίως στην κατεύθυνση προς τη Βάρκιζα, και δεν μπορούν να βρουν τη διαφορά. Θα μπορούσε να είναι η ακτογραμμή βόρεια του Σαν Ντιέγκο».
Ο Πάιατ δεν κουράζεται να μιλάει για την Ελλάδα. «Οι Έλληνες θεωρούν δεδομένα πολλά πράγματα», λέει ευγενικά, «αλλά όταν έχεις ταξιδέψει στον κόσμο τόσο πολύ όσο εγώ, τότε συνειδητοποιείς πόσο ξεχωριστή είναι αυτή η χώρα». Συνέχισε να μιλάει προσθέτοντας ότι «ένα από τα περίεργα της Αθήνας είναι ότι, όπως και το Λος Άντζελες, γυρίζει την πλάτη στη θάλασσα. Το Λος Άντζελες χωρίζεται στο κέντρο, το οποίο είναι περίπου 10 χιλιόμετρα στην ενδοχώρα, και στις παραλίες όπου βρίσκονται οι σέρφερ. Αντίστοιχα, στην Αθήνα μπορεί κάποιος να περπατάει στην πλατεία Συντάγματος χωρίς να υποψιάζεται ότι βρίσκεται μόλις 15 λεπτά μακριά από ορισμένες από τις πιο εντυπωσιακές θάλασσες του κόσμου».
Πάθος για Ελλάδα, πάθος για ποδήλατο
Προσπαθεί να κάνει συνήθεια την έξοδο από την πόλη κάθε Σαββατοκύριακο, με στόχο να εξερευνήσει την Ελλάδα. «Όπως γνωρίζετε, είμαι λάτρης του ποδηλάτου, μπορώ να κάνω 100 χιλιόμετρα μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο. Μία από τις διαδρομές μου είναι κατά μήκος της ακτής μέχρι την Κόρινθο και μερικές φορές και λίγο πιο κάτω στην Πελοπόννησο. Έχω μια άλλη διαδρομή που φτάνει έως το Σούνιο και ίσως στο Λαύριο, και στη συνέχεια πάνω στο βουνό. Μία από τις πιο πολύτιμες αναμνήσεις μου από την Ελλάδα ήταν όταν έκανα ψαροντούφεκο σε κάποιο νησί και ξαφνικά άρχισα να κολυμπάω μέσα σε ένα σμήνος ψαριών που εμφανίστηκε. Αλλά θα σας πω και αυτό: Δεν αισθάνθηκα ποτέ τόσο ξεχωριστά όσο φέτος μετά το lockdown, την πρώτη φορά που μπορέσαμε να βγούμε και να κολυμπήσουμε ξανά».
Το πρώτο του ταξίδι μετά το lockdown ήταν στη Μάνη, «για να σκοτώσει τον δράκο», όπως λέει. Ο «δράκος» είναι ο φόβος που σχετίζεται με το προηγούμενο ταξίδι του στη Μάνη, το 2019, όταν είχε ένα ατύχημα με ποδήλατο, που έγινε ευρέως γνωστό. Επέστρεψε στη Μάνη το καλοκαίρι του 2020, για να ολοκληρώσει την ίδια διαδρομή με ποδήλατο που είχε ακολουθήσει το 2019. «Το ατύχημα συνέβη κοντά στη Βάθεια, αμέσως μετά το πέρασμα από το ακρωτήριο Ταίναρο, το νοτιότερο σημείο της Ευρώπης». Αποφεύγω να του πω ότι, σύμφωνα με τη μυθολογία, στο Ταίναρο βρίσκεται η πύλη του Άδη, εκεί από όπου αρχίζει το πεδίο της μετά θάνατον ζωής. Τα ερείπια του κοντινού αρχαίου Νεκρομαντείου παραμένουν εκεί μέχρι σήμερα. Αλλά στοιχηματίζω ότι τα ξέρει όλα αυτά.
Η κακή τύχη τον έπληξε όταν φεύγοντας από την περιοχή του Μαντείου κατευθυνόταν βόρεια, προς τη Βάθεια. «Ήταν άσχημο ατύχημα, αλλά θα μπορούσε να είναι πολύ χειρότερο», λέει. Εισήχθη στο Κέντρο Υγείας της Αρεόπολης, όπου υποβλήθηκε σε θεραπεία από τον επικεφαλής, δρα Ανάργυρο Μαριόλη. Ο κ. Μαριόλης τιμήθηκε με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Αριστείας στην παροχή υγείας για το 2019. Εκείνη την ημέρα ο Πάιατ συνειδητοποίησε πόσο μικρός είναι ο κόσμος. Μπορεί να είχε ένα ατύχημα σε μία από τις πιο δυσπρόσιτες περιοχές της χώρας, αλλά σε λίγη ώρα ο Κυριάκος Μητσοτάκης το έμαθε και του τηλεφώνησε στο κινητό του. Ο τότε επικεφαλής της αντιπολίτευσης είχε ενημερωθεί από τον κ. Μαριόλη, με τον οποίο είχε επικοινωνία. Ήταν μόλις δύο ημέρες πριν από τις εκλογές. «Γιατί μου μιλάτε στο τηλέφωνο; Θα έπρεπε να είστε έξω στην προεκλογική σας εκστρατεία», του είπε αστειευόμενος ο Πάιατ. Ο κ. Μητσοτάκης επικοινώνησε με ορισμένους γιατρούς φίλους, συμπεριλαμβανομένου του Σπύρου Πνευματικού, του καθηγητή Ιατρικής και βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας.
Την ίδια μέρα ο Πάιατ υπεβλήθη σε χειρουργική επέμβαση από τον χειρουργό Παναγιώτη Πολυκάρπουλο στο νοσοκομείο «Υγεία» της Αθήνας και συνάντησε τον Ιωάννη Καλαβρυτινό, επικεφαλής της ορθοπαιδικής ομάδας, που χειρίστηκε όλη την υπόθεση. Η δοκιμασία αυτή ήταν ένα ακόμα γεγονός που τον έπεισε ότι αυτό που κάνει την Ελλάδα να ξεχωρίζει είναι «η ποιότητα των ανθρώπων, οι οποίο συνδυάζουν δύο χαρακτηριστικά: την ανθεκτικότητα με τη φιλοξενία και την προσφορά». Η διάθεση του Πάιατ να γνωρίσει καλύτερα την Ελλάδα τον έφερε από τα μακρινά νησιά του Αιγαίου έως το Άγιον Όρος. Επισκέφθηκε τη Μονή Βατοπαιδίου και παρακολούθησε τη θεία λειτουργία στις 4 π.μ. Τον εντυπωσίασε δε πολύ η γνωριμία με έναν ερημίτη μοναχό. «Ζει μόνος του έξω από τη μονή και την επισκέπτεται μία φορά κάθε τρεις εβδομάδες, ανταλλάσσοντας αυγά με ψωμί. Ήταν μια αρκετά βαθιά, στοχαστική εμπειρία».
Η μέθοδος Πάιατ
Μιλώντας με τον Τζέφρι Πάιατ, μπορεί κανείς να παρασυρθεί από τις ατελείωτες αφηγήσεις του για το ελληνικό φυσικό περιβάλλον και να λησμονήσει ότι βρίσκεται μπροστά σε έναν από τους πιο έμπειρους Αμερικανούς διπλωμάτες. Βλέποντας ότι στενεύουν τα χρονικά περιθώρια, αποφασίζω να τον διακόψω και να τον ρωτήσω για τη διπλωματική του μέθοδο. Τι έκανε πραγματικά στην Ελλάδα από το 2016, στο γραφείο του, πίσω από τα απόρθητα τείχη της πρεσβείας των ΗΠΑ, αλλά και στα ελληνικά κυβερνητικά γραφεία, τα οποία ποτέ δεν βαριέται να επισκέπτεται; «Ένας καλός διπλωμάτης ακούει τόσο πολύ όσο μιλάει», απαντά με τη σοβαρή, ήρεμη φωνή του. «Πρέπει να βάλεις τα πόδια σου στα παπούτσια των άλλων. Προωθώ αποτελεσματικά τα αμερικανικά συμφέροντα μόνο αν αντιλαμβάνομαι καλά τα ελληνικά συμφέροντα». Κοιτάζοντας πίσω, αναφέρεται σε ορισμένους από τους κυριότερους σταθμούς της θητείας του, ξεκινώντας από την επίσημη επίσκεψη του Μπαράκ Ομπάμα, το 2016. Λίγο αργότερα, έπρεπε να επεξεργαστεί όλα τα διμερή ζητήματα μέχρι να εγκατασταθεί η νέα ομάδα εξωτερικής πολιτικής του προέδρου Τραμπ. Όλες οι πρωτοβουλίες του επικεντρώθηκαν γύρω από την άποψη ότι η Ελλάδα και οι ΗΠΑ έχουν θεμελιώδη κοινά συμφέροντα. Αυτή η προσέγγιση διαμόρφωσε τις συνθήκες για την επίσκεψη του πρώην υπουργού Άμυνας Πάνου Καμμένου στο Πεντάγωνο και του πρώην πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στον Λευκό Οίκο. «Θυμάμαι πόσο σημαντικό ήταν ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, ο επικεφαλής του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, να στέκεται στον Κήπο των Ρόδων (Rose Garden) του Λευκού Οίκου δίπλα στον πρόεδρο Τραμπ, μιλώντας για τη σημασία της στρατηγικής σχέσης (Strategic Partnership) με τις ΗΠΑ».
Στη συνέχεια αναφέρεται στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης του 2018, όπου οι ΗΠΑ ήταν η τιμώμενη χώρα. «Η ΔΕΘ άλλαξε εντελώς το υπόδειγμα των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Το Αμερικανικό Περίπτερο συμβόλισε ένα όραμα για το πού θα μπορούσε να φτάσει η συνεργασία με τις ΗΠΑ, με όλες αυτές τις εταιρείες startup να βρίσκονται δίπλα σε μεγάλες εταιρείες, όπως η Google, η Cisco, η Microsoft, η Pfizer. Είμαι πολύ υπερήφανος γι’ αυτή την πρωτοβουλία». Περιττό να προσθέσουμε ότι ο πρέσβης είναι ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της άποψης ότι η Ελλάδα μπορεί να ακολουθήσει το μοντέλο ανάπτυξης της πατρίδας του, της Καλιφόρνια, όπου το ακαδημαϊκό και επιχειρηματικό οικοσύστημα της Σίλικον Βάλεϊ συνδυάζεται με μια σειρά από σημαντικές επενδύσεις σε έργα τουρισμού, αναψυχής, ψυχαγωγίας και καθαρής ενέργειας.
Μετά τις ελληνικές εκλογές του 2019, ο Πάιατ προωθεί όλα τα διμερή θέματα ακόμη πιο γρήγορα. «Ήθελα να σιγουρευτώ ότι η Ουάσιγκτον κατανοούσε το μέγεθος αυτής της ευκαιρίας που έχουμε για να επιταχύνουμε όλες τις προσπάθειες για μια ακόμη καλύτερη σχέση με την Ελλάδα». Μου λέει ότι ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Μάικ Πενς είναι πολύ καλός γνώστης των ελληνικών θεμάτων και υποστηρικτής του έργου του πρέσβη στην Ελλάδα. Ο Πενς κάλεσε τηλεφωνικά τον Μητσοτάκη μόλις κέρδισε τις εκλογές και λίγο αργότερα πήγε στο Οβάλ Γραφείο, λέγοντας στον πρόεδρο Τραμπ: «Μόλις μίλησα με τον νέο πρωθυπουργό της Ελλάδας. Φαίνεται πολύ καλός τύπος. Πρέπει πραγματικά να του μιλήσετε». Το ίδιο απόγευμα, ο Λευκός Οίκος κάλεσε την Αθήνα και ο πρόεδρος των ΗΠΑ μίλησε με τον πρωθυπουργό. Μετά από μερικούς μήνες, ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο επισκέφθηκε την Ελλάδα και στη συνέχεια ακολούθησε τον περασμένο Ιανουάριο επίσημη επίσκεψη του πρωθυπουργού Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον. «Το αποκορύφωμα [της επίσκεψης στην Ουάσιγκτον] από συμβολική και συναισθηματική άποψη ήταν η υποδοχή που επιφύλαξαν στον Έλληνα πρωθυπουργό και στους υπουργούς ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο και ο αντιπρόεδρος Πενς στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Όλοι ήταν εκεί. Μέλη του υπουργικού συμβουλίου, μέλη του Κογκρέσου και της ελληνοαμερικανικής διασποράς. Μαζί με τους υπουργούς Παναγιωτόπουλο, Κεραμέως και Φραγκογιάννη βγήκαμε στο μπαλκόνι με θέα στα πιο εντυπωσιακά αξιοθέατα της Ουάσιγκτον, στο Μνημείο του Λίνκολν και στο Μνημείο Ουάσιγκτον».
Προετοιμασία για το 2021
Αυτή τη στιγμή, ο Πάιατ εργάζεται για τη συμμετοχή των ΗΠΑ στους ελληνικούς εορτασμούς για τα 200 χρόνια της ανεξαρτησίας, το 2021. «Έχω μιλήσει με την πρέσβη της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και την επικεφαλής της Επιτροπής του 2021, Γιάννα Αγγελοπούλου. Νομίζω ότι το 2021 είναι μια ευκαιρία για έναν εορτασμό σε δύο κατευθύνσεις. Από τη μία πλευρά είναι πραγματικά σημαντικό να εκπαιδεύσουμε τους Αμερικανούς σχετικά με τη συμβολή της αρχαίας ελληνικής δημοκρατίας στη δημοκρατία μας και από την άλλη πλευρά αξίζει να τονίσουμε τη συμβολή των Αμερικανών φιλελλήνων στην κατάκτηση της ανεξαρτησίας από τη σύγχρονη Ελλάδα. Και οι δύο αυτές ιστορίες είναι σημαντικές».
«Δεν έχω τελειώσει ακόμη»
Μετά από μια μακρά συζήτηση στον κήπο της πρεσβευτικής κατοικίας, ήρθε η ώρα για κάποιες τελευταίες ερωτήσεις. Σκέφτομαι ότι η Ελλάδα όχι μόνο κατόρθωσε να υπερβεί την κρίση και να αλλάξει κεφάλαιο, αλλά κάποιος θα μπορούσε επίσης να ισχυριστεί ότι τα τελευταία τέσσερα χρόνια είναι τα καλύτερα στις σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών. Υπάρχει κάτι που απομένει για να κάνει ένας πρακτικός και αποτελεσματικός Αμερικανός διπλωμάτης; Χαμογελά με νόημα. «Δεν έχω τελειώσει ακόμη», λέει και παίρνει αμέσως το tablet του για να μοιραστεί μαζί μας μερικές ακόμη φωτογραφίες από τις πολλές εκδρομές του στην ελληνική ύπαιθρο. Παρά το γεγονός ότι δεν λείπουν τα κάθε λογής προβλήματα, η Ελλάδα σίγουρα είναι πολύ πιο σταθερή σύμμαχος της Ευρώπης και των ΗΠΑ από ό,τι πριν από μόλις τέσσερα χρόνια. Καθώς φεύγω από την κατοικία, σκέφτομαι ότι ίσως ένα σημαντικό μέρος της κληρονομιάς του Τζέφρι Πάιατ μπορεί να φανεί από το γεγονός ότι ο επόμενος ή η επόμενη πρέσβης των ΗΠΑ, όταν φτάσει στην Αθήνα για να τον αντικαταστήσει, θα νιώσει ότι σήμερα δεν υπάρχει πλέον ιδιαίτερη ανάγκη να συστηθεί στους Έλληνες επιφανείς πάνω στο κατάστρωμα ενός πολεμικού πλοίου.■