Είναι μάλλον αυτονόητο ότι ο δημόσιος χώρος θα έπρεπε να είναι σχεδιασμένος για όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως του φύλου ή των ιδιαιτεροτήτων τους. Στην πράξη, παρ’ όλα αυτά, εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι ο σχεδιασμός των σύγχρονων πόλεων καθρεφτίζει και αναπαράγει διακρίσεις. «Ας διερωτηθούμε, για παράδειγμα, πόσο προσβάσιμοι είναι οι δημόσιοι χώροι της πόλης μας από άτομα με καροτσάκια ή ΑμεΑ. Υπάρχει αστικός εξοπλισμός, παγκάκια, δημόσιες τουαλέτες, παιχνίδια για τα παιδιά, που να συντηρείται τακτικά και να μας προσφέρει μια αίσθηση άνεσης και φροντίδας στην πόλη;» λέει η αρχιτέκτονας Εύα Γρηγοριάδου, μέλος της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Urbana. «Ένα άλλο πολύ βασικό ζήτημα, το οποίο έχει έντονα έμφυλο χαρακτήρα, είναι η διαφοροποιημένη αίσθηση ασφάλειας στον δημόσιο χώρο. Γυναίκες και ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα νιώθουν μεγαλύτερη ανασφάλεια όταν κινούνται στον δημόσιο χώρο της πόλης», καταλήγει.
Η Urbana ιδρύθηκε πριν από περίπου έναν χρόνο, με όραμα «να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο που ζούμε στις πόλεις μας, ώστε να νιώθουμε όλες και όλοι πιο άνετα και ασφαλείς μέσα σε αυτές», σημειώνει η κυρία Γρηγοριάδου. Πρόσφατα, τονίζει, η Παγκόσμια Τράπεζα αναγνώρισε ότι οι σύγχρονες πόλεις σχεδιάζονται από άνδρες για άνδρες και το γεγονός αυτό περιορίζει την πρόσβαση των γυναικών στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. «Σε αρκετές πόλεις της Ευρώπης –Βαρκελώνη, Βιέννη, σκανδιναβικές χώρες– η οπτική του φύλου έχει πλέον ενταχθεί θεσμικά σε προγράμματα και δράσεις αστικής αναβάθμισης. Στην Ελλάδα, ακόμη δεν έχουμε αντιληφθεί σε μεγάλο βαθμό τους συσχετισμούς φύλου και χώρου», επισημαίνει.
«Για να ανήκει μια πόλη σε όλους και όλες, κατ’ αρχάς χρειάζεται να συμμετάσχουμε όλοι και όλες στη διαδικασία ανασχεδιασμού της. Εμείς είμαστε οι “ειδικοί” των γειτονιών μας», τονίζει η Εύα Γρηγοριάδου. «Ως Urbana, στόχος μας είναι η ευαισθητοποίηση και η ενδυνάμωση των πολιτών στο να συμμετάσχουν ενεργά στην αναδιαμόρφωση της πόλης. Θα δούμε ότι οι παρεμβάσεις που θα προταθούν από τους ίδιους τους πολίτες θα σχετίζονται με αναπλάσεις που θα δίνουν ποιότητα στον δημόσιο χώρο».■