Ορισμένες σελίδες σε ένα αφιέρωμα –όπως αυτό που κρατάει ο αναγνώστης του «Κ» στα χέρια του σήμερα– για τις σχέσεις της Ελλάδας και της Γαλλίας στον τομέα της αμυντικής και στρατηγικής συνεργασίας είναι αδιαμφισβήτητα λίγες προκειμένου να περιγράψουν τις πραγματικές διαστάσεις που αυτές έχουν. Οι σχέσεις αυτές είναι πάνω απ’ όλα ιστορικές· από το κίνημα του Γαλλικού Φιλελληνισμού μέχρι τις προσπάθειες του συνταγματάρχη Καρόλου Φαβιέρου και αργότερα του στρατάρχη Νικολά-Ζοζέφ Μαιζών όχι μόνο για να πολεμήσουν για την ελληνική ανεξαρτησία, αλλά και για να χτίσουν τους θεσμούς ενός κράτους που ακόμα δεν είχε δημιουργηθεί επισήμως, όπως η Σχολή Ευελπίδων.
Από τις πρώτες, λοιπόν, προσπάθειες συγκρότησης του κράτους που θα στέγαζε τα όνειρα και τις προσδοκίες των επαναστατημένων Ελλήνων του 19ου αιώνα, οι Γάλλοι ήταν εκεί. Η Ελλάδα αξιοποίησε τις οργανωτικές ικανότητες των Γάλλων και κατά την αναδιοργάνωση του Στρατού Ξηράς, μετά τον ατυχή πόλεμο του 1897. Σε ένα από τα πρώτα επεισόδια στη σύγκρουση του Παλατιού με την κυβέρνηση, ο Ελευθέριος Βενιζέλος αποφάσισε και επέβαλε στον Γεώργιο Α΄ την αναδιοργάνωση του Στρατού Ξηράς από τους Γάλλους. Η άφιξη του ταξίαρχου Ζοζέφ-Πολ Εϊντού οδήγησε στην αναμόρφωση του στρατού, ο οποίος τα επόμενα χρόνια θα επιτύγχανε να διπλασιάσει την Ελλάδα στους Βαλκανικούς Πολέμους. Στον πρώτο αιώνα της ύπαρξης του νέου ελληνικού κράτους, η στρατηγική σχέση Γαλλίας και Ελλάδας ήταν κατ’ ουσία βαθύτατη. Μια ενδιαφέρουσα ιστορική λεπτομέρεια των Βαλκανικών αφορά τη δράση του υποβρυχίου («καταδυομένου», όπως ονομαζόταν τότε) «Δελφίν», το οποίο στις 9/22 Δεκεμβρίου 1912 εκτόξευσε την πρώτη τορπίλη που έχει καταγραφεί στην ιστορία των υποβρυχίων, εναντίον του οθωμανικού αντιτορπιλικού «Μετζιτιέ». Το «Δελφίν», τύπου Laubeuf, είχε ναυπηγηθεί στην Τουλόν.
Στον αστερισμό του Κωνσταντίνου Καραμανλή
Παρά τις υφιστάμενες δυσκολίες και, κυρίως, την προ του 1947 πολιτική πρόσδεση της Ελλάδας με τη Βρετανία και μετά από αυτό το έτος με τις ΗΠΑ, οι σχέσεις με τη Γαλλία παρέμεναν ιδιαίτερα στενές, κάτι που φάνηκε κατά την επίσκεψη του Σαρλ ντε Γκολ στην Αθήνα το 1963, έναν χρόνο αφότου ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κατόρθωσε με την υποστήριξη του Γάλλου Προέδρου να συνδέσει την Ελλάδα με την ΕΟΚ. Η σχέση του Κωνσταντίνου Καραμανλή με τη Γαλλία δοκιμάστηκε και τα επόμενα χρόνια. Τον Ιούλιο του 1974, ο Καραμανλής έφθασε στην Αθήνα με το αεροσκάφος της Γαλλικής Προεδρίας, έπειτα από παραχώρηση του Ζισκάρ ντ’ Εστέν. Λίγες εβδομάδες αργότερα, οι δύο ηγέτες θα συμφωνούσαν και σε μια κίνηση που θα άλλαζε και το μέλλον της Πολεμικής Αεροπορίας. Η Ελλάδα αποκτούσε για πρώτη φορά μετά από σχεδόν 60 χρόνια εκ νέου γαλλικά μαχητικά αεροσκάφη, τύπου Mirage F-1CG, τα οποία με βάση την Τανάγρα για δύο δεκαετίες αποτελούσαν όπλο τεχνολογικής ανωτερότητας έναντι των Τούρκων στο Αιγαίο. Τα προηγούμενα πολεμικά αεροπλάνα γαλλικής κατασκευής με ελληνικά χρώματα ήταν τα Breguet Bre XIV A2, που είχαν ενταχθεί στη Στρατιωτική Αεροπορία το 1917, με έδρα το Σέδες στη Θεσσαλονίκη, και συμμετείχαν ενεργά στις επιχειρήσεις της Μικρασιατικής Εκστρατείας.
Η κίνηση αυτή δημιούργησε μια παράδοση συνεργασίας ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γαλλία, ανάμεσα στην Πολεμική Αεροπορία και την Dassault Aviation. Το 1988, σε συνέχεια της αποκαλούμενης «αγοράς του αιώνα», άρχισαν να καταφθάνουν στην Αθήνα τα πρώτα από τα 40 Mirage-2000, μαχητικά αεροπορικής υπεροχής. Τότε μπήκαν στο οπλοστάσιο της Πολεμικής Αεροπορίας και οι πύραυλοι Exocet (AM-39) της MBDA. Αργότερα, το 2001, αποφασίστηκε η αναβάθμιση δέκα αεροσκαφών Mirage-2000 σε Mirage 2000-5, αλλά και η προμήθεια 15 νέων Mirage-2000-5 ICMS Mk-III. Από το 2007 άρχισε η χρήση γαλλικών σύγχρονων βλημάτων τύπου MICA EM/IR, ενώ τέθηκαν και οι βάσεις για την ενσωμάτωση του υποστρατηγικού βλήματος τύπου SCALP στις δυνατότητες (capabilities) των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.
Τα Rafale
Η πρόσφατη απόφαση για προμήθεια 18 μαχητικών Rafale, συνολικής αξίας 2,32 δισ. ευρώ, μάλιστα με τον πλήρη οπλισμό τους, όπως τα βλήματα Exocet, MICA και SCALP, καθώς και οι πύραυλοι αέρος αέρος Meteor, παρότι όπως όλες οι συμφωνίες περιλαμβάνει αρκετό παρασκήνιο, θεωρείται από την Πολεμική Αεροπορία ως μια φυσική συνέχεια σε μια γαλλική αεροπορική παράδοση που έχει πλέον αποκτήσει η Ελλάδα. Τα Rafale αποτελούν για την Ελλάδα ουσιαστικά το πρώτο μαχητικό γενιάς «4.5», με υποστρατηγικές δυνατότητες. Πρακτικά η παραχώρηση των συγκεκριμένων μαχητικών προσθέτει επιχειρησιακής αξίας πλεονέκτημα στην Πολεμική Αεροπορία, κυρίως, όμως, υποδηλώνει την αυτοπεποίθηση με την οποία η Ελλάδα αντιμετωπίζει τον τουρκικό αναθεωρητισμό. Υπό τις παρούσες συνθήκες το Rafale είναι «game changer» στο Αιγαίο, και οι Τούρκοι το γνωρίζουν αυτό πολύ καλά. Ήδη το πρώτο διθέσιο Rafale της Armée de l’Air et de l’Espace (όπως είναι ο πλήρης τίτλος της Γαλλικής Αεροπορίας, με τις προφανείς διαστημικές φιλοδοξίες), που αναμένεται να πετάξει στην Ελλάδα μέσα στο καλοκαίρι, είναι σχεδόν έτοιμο. Το αεροσκάφος με αριθμό «Β305» θα είναι το πρώτο από 12 ελαφρώς μεταχειρισμένα Rafale που προμηθεύεται η Πολεμική Αεροπορία.
Στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου, μια τετράδα γαλλικών Rafale λειτούργησαν ως υπόμνηση από το μέλλον. Οι χειριστές που δήλωσαν υποψηφιότητα για να εκπαιδευτούν τους προσεχείς μήνες στη βάση του Mont de Marsan σε αυτό το νέο αεροσκάφος ξεπέρασαν τις προσδοκίες της ηγεσίας της Πολεμικής Αεροπορίας. Οι Έλληνες χειριστές και επιτελείς είχαν, ωστόσο, κι άλλες ευκαιρίες να αναλύσουν τις δυνατότητες των Rafale, με τελευταία εκείνη που δόθηκε κατά την επίσκεψη της Γαλλικής Αεροπορίας στο πλαίσιο της διηπειρωτικής άσκησης «Skyros ’21», στα τέλη του Ιανουαρίου, λίγο αφότου η υπουργός Ενόπλων Δυνάμεων της Γαλλίας, Φλοράνς Παρλί, υπέγραψε με τον Έλληνα ομόλογό της, Νίκο Παναγιωτόπουλο, τη σύμβαση των 18 ελληνικών Rafale.
Οικογένεια Dassault
Πέρα από τους βαθύτατους δεσμούς που πλέον έχει σφυρηλατήσει η Dassault με την Πολεμική Αεροπορία, η ιστορία των Γάλλων μεγιστάνων ξεκινά από τη Θεσσαλονίκη. Ο ιδρυτής της Dassault, Μαρσέλ Ντασό, αεροναυπηγός και αυθεντικά επιχειρηματικό πνεύμα, ήταν γιος της Νοεμί Αλλατίνι, μιας από τις επιφανέστερες σεφαραδίτικες οικογένειες της Θεσσαλονίκης. Οι Αλλατίνι εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη το 1802, ορμώμενοι από το Λιβόρνο, με σκοπό να αξιοποιήσουν την κομβική θέση της μεγάλης πόλης – τότε τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο Μωυσής Αλλατίνι, θείος της μητρός του Μαρσέλ Ντασό, ίδρυσε τον 19ο αιώνα αλευροποιία, εργοστάσιο επεξεργασίας καπνού και πλινθοποιία. Ο Μωυσής Αλλατίνι, ένα τυπικό παράδειγμα της αστικής τάξης που άνθησε στην Ευρώπη μετά τη Γαλλική Επανάσταση, δεν είχε μόνο επιχειρηματικές ανησυχίες. Ήταν επίσης ένθερμος υποστηρικτής της ανάγκης να διαδοθεί στην οθωμανική Θεσσαλονίκη το πνεύμα του Διαφωτισμού και χρηματοδότησε τη δημιουργία και τη διαμόρφωση πολλών σχολείων. Σύμφωνα με όσα παραθέτει στην ιστοσελίδα του το γαλλικό προξενείο Θεσσαλονίκης, ο Μωυσής Αλλατίνι χρηματοδότησε κυρίως σχολεία της Alliance Israélite Universelle, που είχαν βασικό στόχο τη διεύρυνση της μόρφωσης προς όφελος κοριτσιών αλλά και παιδιών των φτωχότερων στρωμάτων της πόλης. Αυτή η συνδρομή των Αλλατίνι υπήρξε καθοριστικής σημασίας για τη μελλοντική διάδοση της γαλλοφωνίας στη Θεσσαλονίκη. Η συνέχεια της ιστορίας της οικογένειας Ντασό είναι γνωστή. Η εταιρεία που δημιούργησε ο Ντασό εξακολουθεί να βρίσκεται στην ευρωπαϊκή τεχνολογική πρωτοπορία, με τα Rafale να αποτελούν μόνο μία πτυχή ενός βιομηχανικού κολοσσού.
Από το «Ελλάς-Γαλλία συμμαχία» στο 2021
Τα Rafale δεν είναι παρά το επιστέγασμα μιας σχέσης που ξεπερνά τους εξοπλισμούς. Πέρα από τη σχέση που σφυρηλάτησαν η Πολεμική Αεροπορία και η Dassault από το 1975 και έπειτα, εκείνο που πραγματικά διαδραμάτισε τον πλέον κομβικό ρόλο για τη σύνδεση Αθήνας και Παρισιού ήταν το μεταπολιτευτικό λαϊκό αίσθημα. Το σύνθημα «Ελλάς-Γαλλία συμμαχία» έσειε τους δρόμους των Αθηνών το 1975, όταν ο Ζισκάρ ντ’ Εστέν επισκέφθηκε την Αθήνα, προκειμένου να συναντήσει τον φίλο του Κωνσταντίνο Καραμανλή και να γνωρίσει από πρώτο χέρι την αυθεντική εκτίμηση ενός πληγωμένου έθνους που λίγους μήνες νωρίτερα είχε βιώσει τη χαρμολύπη της πτώσης ενός αιμοσταγούς καθεστώτος, αλλά και την τουρκική εισβολή στη βόρεια Κύπρο. Η σχέση παρέμεινε στενή και στα χρόνια που ακολούθησαν, στα χρόνια του Ανδρέα Παπανδρέου και του Φρανσουά Μιτεράν, δύο ηγετών που είχαν συχνά κοινούς φόβους και ανησυχίες για την πορεία της ΕΟΚ. Στα χρόνια των «παχιών αγελάδων» της δεύτερης φάσης των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ (1993-2004), η έννοια της στρατηγικής συνεργασίας δεν περιλάμβανε μόνο τα μαχητικά Mirage 2000-5, αλλά εκτεινόταν και σε δημόσια έργα, τα οποία, πέρα από τον εμβληματικό χαρακτήρα τους, συνέβαλαν στον εκσυγχρονισμό της Ελλάδας. Το πλέον χαρακτηριστικό είναι εκείνο της γέφυρας «Χαρίλαος Τρικούπης», που συνδέει τη Στερεά Ελλάδα με την Πελοπόννησο. Η γέφυρα του Ρίου-Αντιρρίου σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε με πυλώνα τη γαλλική εταιρεία Vinci. Την ίδια εποχή, η γαλλική Alstom συνέβαλε καθοριστικά στη δημιουργία του Μετρό της Αθήνας, με παρουσία η οποία, παρά την κρίση, είναι ακόμα εμφανής στην πρωτεύουσα.
Τις ρόδινες ημέρες για την Ελλάδα διαδέχθηκε ο ζόφος της οικονομικής κρίσης και η υπαγωγή στα μνημόνια από το 2010 και έπειτα. Η Γαλλία υπήρξε σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας των μνημονίων μια φωνή σταθερά υπέρ της παραμονής της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ. Την επομένη του δημοψηφίσματος του 2015, ο Πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ υπήρξε από τους πρώτους που εξήγησαν στον τότε πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα ότι ο κίνδυνος για έξοδο της χώρας από το ευρώ είναι πραγματικός.
2. Ο πρέσβης της Γαλλίας στην Αθήνα, Patrick Maissonave, και ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος (στη μέση με τα πολιτικά) στην αεροπορική βάση της Τανάγρας.
3. Ελληνογαλλική συνεργασία και στο πεδίο της θάλασσας.
4. Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος στο κόκπιτ ενός Rafale, στην Τανάγρα.
© ministère de la Défense, Giannis Panagopoulos
Σχεδόν μοιραία, την επόμενη καμπή της στρατηγικής σχέσης ανάμεσα στις δύο χώρες, Ελλάδα και Γαλλία, πυροδότησε για ακόμα μία φορά η αναθεωρητική στάση της Τουρκίας. Οι Έλληνες πρωθυπουργοί, τόσο ο Αλέξης Τσίπρας όσο, κυρίως, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, είχαν την πλήρη αλληλεγγύη του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν στις –πολλές φορές φοβικές– συνεδριάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με θέμα την Τουρκία. Η αντίληψη Ελλάδας και Γαλλίας σχετικά με το κοινό ευρωπαϊκό μέλλον, ιδιαίτερα στον τομέα της άμυνας και της εξωτερικής πολιτικής, σπάνια είχε αποκλίσεις, ωστόσο τα τελευταία χρόνια η σύγκλιση είναι ουσιαστική. Για την Ελλάδα, η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι ένας εκρηκτικά αποσταθεροποιητικός παράγοντας. Για τη Γαλλία, η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι ένα ζωντανό επιχείρημα που αιτιολογεί την ανάγκη να γίνουν επιτέλους σοβαρές συζητήσεις για την αποκαλούμενη ευρωπαϊκή «στρατηγική αυτονομία».
Η σύγκλιση των ελληνογαλλικών συμφερόντων στην Ανατολική Μεσόγειο έχει οδηγήσει σε μια σειρά από συζητήσεις. Η ίδια η άσκηση «Skyros», πέρα από «μεγάλη τουρνέ» των μαχητικών Rafale, όπως χαρακτηρίστηκε από τα γαλλικά ΜΜΕ, ήταν και κάτι ακόμα: η προσπάθεια της Γαλλίας να χαρτογραφήσει ένα συμμαχικό δίκτυο που εκτείνεται μέχρι την Ελλάδα και την Αίγυπτο και από εκεί, μέσω των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, φθάνει έως την Ινδία. Οι Γάλλοι έδειξαν την έμπρακτη συμπαράστασή τους στην Ελλάδα κατά την περίοδο της κρίσης του «Ορούτς Ρέις». Πέρα από τις ξεκάθαρες δηλώσεις του Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν και του υπουργού Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν, η Γαλλία απέστειλε στο Αιγαίο το ελικοπτεροφόρο «Tonnerre», το οποίο παρεξέκλινε της πορείας του προς τον Λίβανο, προκειμένου να συμμετάσχει σε κοινές ασκήσεις με τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, αλλά και να στείλει ένα σαφές μήνυμα: ότι η στρατηγική εναρμόνιση των δύο χωρών δεν είναι μονόπλευρη. Για πρώτη φορά έπειτα από πολλά χρόνια, η Ελλάδα θα στείλει μια σημαντική δύναμη Ειδικών Δυνάμεων στο Μάλι, στην υπό γαλλική ηγεσία ευρωπαϊκή εκπαιδευτική επιχείρηση κατά της τρομοκρατίας στο Σαχέλ. Πριν από λίγες ημέρες, έπειτα από πολλά χρόνια, λειτούργησε ξανά ελληνική πρεσβεία στο Ντακάρ της Σενεγάλης, με ευθύνη για όλη τη γαλλόφωνη Δυτική Αφρική. Παράλληλα, στον τομέα των εξοπλισμών η Γαλλία, μέσω της Naval Group, συμμετέχει στη διαδικασία που έχει κινήσει η Ελλάδα για την προμήθεια τεσσάρων νέων φρεγατών πολλαπλού ρόλου. Η Γαλλία συμμετέχει με ένα πλοίο υψηλών δυνατοτήτων, την FDI (οι γνωστές Belharra), το οποίο προτείνεται να αντικαταστήσει τα παλαιότερα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού και, επίσης, είναι εξοικειωμένο με την επιχειρησιακή χρήση υψηλού επιπέδου πυραυλικών συστημάτων (Exocet).
Διακόσια χρόνια μετά την Ελληνική Επανάσταση και μέσα από περιόδους έντασης και αγωνίας, αλλά και ευημερίας, η Ελλάδα και η Γαλλία διαθέτουν πλέον μια σχέση στρατηγικής σημασίας, η οποία είναι πολύ δύσκολο να κλονιστεί, με θεμέλια στην ιστορία αλλά και στα κοινά συμφέροντα. Τα ανοιχτά γεωπολιτικά μέτωπα, οι προκλήσεις για το μέλλον της Ευρώπης φέρνουν Ελλάδα και Γαλλία κοντά. Αθήνα και Παρίσι επιζητούν μια Ευρώπη με στρατηγική αυτοπεποίθηση, αντίληψη της γεωπολιτικής και μια ήπειρο που να μπορεί να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και να αρθεί στο ύψος των διεθνών περιστάσεων ενώ ένας νέος, διαφορετικός, αλλά αναδυόμενος Ψυχρός Πόλεμος απειλεί την Ευρώπη με περιθωριοποίηση.
Μια φιλία βαθιά και πλούσια
Η Φλοράνς Παρλί, υπουργός Ενόπλων Δυνάμεων της Γαλλίας, γράφει στο «Κ».
Η διακοσιοστή επέτειος από την κήρυξη της ελληνικής ανεξαρτησίας που εορτάζεται φέτος οριοθετεί επίσης δύο αιώνες ελληνογαλλικής φιλίας. Μιας φιλίας βαθιάς και πλούσιας, που σφυρηλατήθηκε στα πεδία μάχης για την ελευθερία, της Ελληνικής Επανάστασης αλλά και του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Εξάλλου, τα στρατιωτικά νεκροταφεία της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και της Κέρκυρας μας θυμίζουν πως 500.000 Γάλλοι πολέμησαν επί ελληνικού εδάφους για τρία ολόκληρα χρόνια. Ως υπουργός Άμυνας, αισθάνομαι υπερήφανη για το γεγονός ότι η Γαλλία στάθηκε ανέκαθεν στο πλευρό της Ελλάδας, στις σημαντικότερες στιγμές της ιστορίας της. Πέρα από τους πολυάριθμους εθελοντές φιλέλληνες που ταξίδεψαν μέχρι την Ελλάδα για να λάβουν μέρος στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας, δεν είναι μήπως η Γαλλία μία από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις που στις 20 Οκτωβρίου 1827 κατατρόπωσαν τον οθωμανικό στόλο στον κόλπο του Ναβαρίνου; Επίσης, η Γαλλία δεν ήταν εκείνη που, μετά την αλησμόνητη μάχη υπό την ηγεσία του στρατηγού Mεζόν, βοήθησε τις ελληνικές αρχές να φέρουν την ειρήνη στην Πελοπόννησο και να την εντάξουν στο νεοσύστατο κράτος; Παρότι στην εκστρατεία του Μοριά χάθηκαν σε βάθος πενταετίας 1.500 άνδρες, είμαστε υπερήφανοι για την ολοκλήρωση του στόχου, για τον οποίο πληρώσαμε βαρύ τίμημα.
Η κοινή αυτή ιστορία συνεισέφερε σημαντικά στη σταθερότητα και στη ζωτικότητα της σχέσης μας, που δεν πτοήθηκε από τις δοκιμασίες που αντιμετώπισε η Ελλάδα μετά την οικονομική κρίση του 2008. Αντιθέτως, οι δύο χώρες μας βγήκαν από αυτήν δυνατότερες και ικανοποιημένες με την επιλογή τους να χτίσουν μια προνομιούχο διμερή σχέση, πυλώνα μιας αλληλέγγυας Ευρώπης. Η δυνατότητα να βασιζόμαστε ο ένας στον άλλο ενώ ο κόσμος γύρω μας γίνεται ολοένα και πιο αβέβαιος και οι προκλήσεις πολλαπλασιάζονται, μας προσφέρει μια τεράστια δύναμη. Η υγειονομική κρίση που βιώνουμε εδώ και ένα έτος επιδείνωσε τις εντάσεις και ενέτεινε τον διχασμό, σε τέτοιο βαθμό ώστε να αποδυναμωθούν τα κεκτημένα 70 ετών ειρήνης, αλλά και ευρύτερα, τα θεμέλια της δημοκρατίας, που πρωτοείδε το φως στην Ελλάδα.
Σήμερα περισσότερο παρά ποτέ, αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε την τρομοκρατική απειλή, τους κινδύνους του κυβερνοχώρου ή τις απόπειρες εκπλήρωσης των φιλοδοξιών ορισμένων χωρών εις βάρος της περιφερειακής σταθερότητας, πρέπει να γίνουμε αλληλέγγυοι σύμμαχοι, έτοιμοι να δράσουμε για την προάσπιση της ευρωπαϊκής κυριαρχίας. Με τη στήριξη πολλών εταίρων μας και σε αγαστή συνεργασία με το ΝΑΤΟ, αυτή είναι η θέση που προωθούμε ενεργά και έμπρακτα μέσω της ενίσχυσης της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας.
Σε αυτή την προοπτική εντάσσεται η ενίσχυση της διμερούς μας σχέσης σε θέματα άμυνας. Στις 29 Ιανουαρίου 2020, ο Εμανουέλ Μακρόν και ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσαν την επιθυμία τους η Γαλλία και η Ελλάδα να συνάψουν στρατηγική εταιρική σχέση στον τομέα της άμυνας. Έναν χρόνο αργότερα, με την υπογραφή στην Αθήνα, στις 25 Ιανουαρίου, των συμβάσεων που αφορούν την απόκτηση, την υποστήριξη και τον εξοπλισμό 18 μαχητικών Rafale, η Ελλάδα και η Γαλλία απέδειξαν πως αυτή η πρόθεση έγινε πραγματικότητα. Η διαρκής προσπάθεια που καταβάλλουν οι χώρες μας είναι ιστορική: αποτελεί σαφές μήνυμα της Ελλάδας για την ευρωπαϊκή επιλογή που μπορεί και οφείλει να γίνει κανόνας στην ήπειρό μας. Έως το καλοκαίρι του 2023, η χώρα θα εξοπλιστεί με 18 Rafale, αεροσκάφη που χαίρουν ομόφωνης αναγνώρισης στα θέατρα επιχειρήσεων και διαθέτουν οπλικά συστήματα που σηματοδοτούν ένα τεχνολογικό άλμα προς τα εμπρός. Στις αρχές Φεβρουαρίου, το πέρασμα της αποστολής «Skyros» από την Ελλάδα, με τη συμμετοχή τεσσάρων γαλλικών Rafale, επέτρεψε άλλωστε στους Έλληνες εταίρους μας να παρατηρήσουν από κοντά τις ικανότητες του εξαιρετικού αυτού αεροσκάφους, εξελίσσοντας ταυτόχρονα τη συνεργασία των αεροπορικών δυνάμεών μας. Η συνεργασία θα ενισχυθεί ακόμα περισσότερο την άνοιξη, χάρη στη συμμετοχή μας στην άσκηση «Ηνίοχος».
Η συνεργασία μας δεν περιορίζεται στο αεροπορικό σκέλος, είναι εξίσου πυκνή στον ναυτικό τομέα. Αναφέρομαι στις συχνές σταθμεύσεις γαλλικών σκαφών στα ελληνικά λιμάνια, στις δυνάμεις συνοδείας που παρέχει η Ελλάδα σε κάθε πέρασμα του γαλλικού αεροπλανοφόρου στα χωρικά της ύδατα, στις πολυμερείς ασκήσεις στην ανατολική Μεσόγειο ή ακόμη στη συνδρομή των δύο χωρών στις επιχειρήσεις «IRINI» και «Agenor». Η προσφάτως κατατεθείσα γαλλική πρόταση στήριξης της Ελλάδας στην προσπάθεια εκσυγχρονισμού των ναυτικών της δυνατοτήτων αποτελεί ένα επιπλέον βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Η οικοδόμηση ενός Πολεμικού Ναυτικού στο ύψος των μελλοντικών προκλήσεων είναι ουσιώδης, ώστε η Ελλάδα να παραμείνει ισχυρή ναυτική δύναμη. Η Ιστορία άλλωστε μας μαθαίνει πως η νίκη στο Ναβαρίνο το 1827, από δυνάμεις με σαφές αριθμητικό μειονέκτημα, ήταν ο καρπός της τεχνολογικής υπεροχής κατά τη διάρκεια της ναυμαχίας.
Οι προσπάθειες βιομηχανικής συνεργασίας έχουν έναν ουσιαστικό στόχο: την κοινή δράση. Για την προάσπιση των συμφερόντων μας και για την ασφάλεια των πολιτών μας. Ενισχύοντας την παρουσία της στην ανατολική Μεσόγειο, η Γαλλία συνεισφέρει στις συλλογικές προσπάθειες σταθεροποίησης μιας σημαντικής περιοχής για την ασφάλεια της ευρωπαϊκής ηπείρου, ευρισκόμενης στο σταυροδρόμι πολυάριθμων κρίσεων και αυξανόμενων εντάσεων τα τελευταία χρόνια. Στο Σαχέλ, η αποφασιστικότητα και η αλληλεγγύη που επιδεικνύει η Ευρώπη είναι υποδειγματικές. Μαρτυρούν δε τη συνειδητοποίηση των προκλήσεων που επιφέρει η τρομοκρατία στην περιοχή και οι οποίες μας αφορούν όλους. Η απόφαση της Ελλάδας να συμμετάσχει προσεχώς ενεργά στην Task Force Takuba είναι μια κίνηση ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, την οποία και χαιρετίζω. Είναι στα μάτια μου ένας ακόμη λίθος, και μάλιστα πολύτιμος, που έρχεται να προστεθεί στο οικοδόμημα των σχέσεων μεταξύ των ενόπλων δυνάμεων των χωρών μας, που χρονολογούνται εδώ και δύο αιώνες. ■