Το 2020 δεν ήταν τελικά άσχημη χρονιά για τη Swatch. Οι άνθρωποί της φάνηκε σαν να ήθελαν να ξορκίσουν το κακό αλλά και τις συνέπειες του εγκλεισμού: τον περιορισμό της δημιουργικής σκέψης, την ψυχική παράλυση, την απραξία και την απαισιοδοξία. Και πέρασαν στην αντεπίθεση. Κι αν στο άκουσμα της λέξης «Swatch» οι περισσότεροι φέρνουν στο μυαλό τους πλαστικά, πολύχρωμα ρολόγια που μοιάζουν με παιχνίδια για παιδιά, το μόνο σίγουρο είναι ότι η όλη διαδικασία παραγωγής τους δεν είναι ούτε παιχνίδι ούτε αντιμετωπίζεται ελαφρά τη καρδία.
Από το πρώτο ρολόι που κυκλοφόρησε στην αγορά το 1983, ο σπόρος της καινοτομίας ήταν καλά ριζωμένος. Το φαινόμενο Swatch γεννήθηκε την 1η Μαρτίου του 1983, όταν κυκλοφόρησε στην αγορά το πρώτο quartz ρολόι από πλαστικό. Ήταν απλό στην όψη, στιβαρό στην κατασκευή, εξαιρετικά οικονομικό και ταυτόχρονα διέθετε την ποιότητα και την αξιοπιστία των παραδοσιακών ελβετικών ρολογιών. Το όνομά του προέρχεται από τις λέξεις «Second Watch», προοριζόταν δηλαδή ως ένα casual αξεσουάρ, ως το δεύτερό μας ρολόι. Τα πρώτα Swatch ήταν φτιαγμένα από πλαστικό, σε 12 χρώματα, και αποτελούνταν από μόλις 51 μέρη. Ποτέ μέχρι τότε δεν είχαμε ξαναδεί κάτι παρόμοιο, και μάλιστα σε τόσο προσιτή τιμή. Η βασική ιδέα ήταν ένα ρολόι στο οποίο όλα τα μη κινητά μέρη είναι συγκολλημένα μεταξύ τους. Το τελικό προϊόν ήταν ένα θαύμα της μικρομηχανικής και έφερε επανάσταση στη βιομηχανία της ωρολογοποιίας.
Με τα χρόνια η Swatch έγινε συνώνυμο του φρέσκου design, των ατελείωτων χρωμάτων αλλά και της αχαλίνωτης καλλιτεχνικής δημιουργίας, αφού ουκ ολίγες φορές διάσημοι καλλιτέχνες έβαλαν την υπογραφή τους πάνω σε ρολόγια της, τα οποία σήμερα έχουν μεγάλη συλλεκτική αξία. Η αγάπη της Swatch για τον κόσμο της τέχνης εκφράστηκε και με πολλαπλές συνεργασίες με κορυφαία μουσεία του πλανήτη, όπως το Rijksmusseum στο Άμστερνταμ, το Thyssen στη Μαδρίτη και το Λούβρο στο Παρίσι. Διόλου τυχαία θα βρείτε ρολόγια Swatch να εκτίθενται στη μόνιμη συλλογή με εμβληματικά αντικείμενα design του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, του περίφημου ΜοΜΑ. Πρόσφατα μάλιστα είχαμε τη συνεργασία Swatch x ΜοΜΑ, μια συλλογή βασισμένη σε έξι έργα διάσημων καλλιτεχνών παγκόσμιου βεληνεκούς, όπως ο Βίνσεντ βαν Γκογκ, ο Γκούσταφ Κλιμτ και ο Πιτ Μοντριάν. Και οι δεσμοί με την τέχνη δεν σταματούν εκεί. Απόδειξη, το Swatch Art Peace Hotel στη Σαγκάη, το οποίο προσφέρει στέγη και εργαστήρια σε καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο, για να δημιουργήσουν για ένα διάστημα από τρεις έως έξι μήνες, ενώ τα έργα τους εκτίθενται στους χώρους του ξενοδοχείου.
Μονόδρομος η καινοτομία
Αυτό ίσως που λίγοι γνωρίζουν είναι ότι κατά τη διάρκεια της 38χρονης ιστορίας της Swatch, εκτός από την αναμφισβήτητη συμβολή των ντιζάινερ και των καλλιτεχνών, υπήρχε και άλλη μία κατηγορία ανθρώπων που συνέβαλαν στην επιτυχία της μάρκας: οι μηχανικοί, οι ερευνητές και οι τεχνίτες-ωρολογοποιοί βρίσκονται συνεχώς σε ανοιχτή επικοινωνία με τους σχεδιαστές, και από τις ζυμώσεις και τον δημιουργικό διάλογο μεταξύ των δύο πλευρών προκύπτουν μικρά θαύματα για τον καρπό. Γιατί, πέρα από το εξαιρετικό τους design, τα ρολόγια της Swatch βρίθουν τεχνικών καινοτομιών και πρωτοποριακών υλικών.
Μετά τα πρώτα πλαστικά μοντέλα του 1983, η Swatch εισήγαγε πολλές καινοτόμες ιδέες στον κόσμο της ωρολογοποιίας. Όπως το 1995, όταν παρουσίασε το Solar, που λειτουργούσε αποκλειστικά με ηλιακή ενέργεια, ή το Access, που εκτός από την ώρα έδειχνε και τον δρόμο προς τις πίστες του σκι, σαν ένα σύγχρονο ski pass. Το 1997, το Skin με την υπέρλεπτη κάσα έγινε το δεύτερο δέρμα μας, ζυγίζοντας ελάχιστα γραμμάρια, ενώ το 2004, πολύ μπροστά από την εποχή της, η Swatch λανσάρισε το πρώτο «connected» ρολόι, το Paparazzi, το οποίο συνδεόταν ασύρματα με το ίντερνετ, δίνοντας πρόσβαση σε μηνύματα, νέα ή υπηρεσίες πρόγνωσης καιρού ανά πάσα στιγμή. Το 2013 ήρθε στη ζωή μας το SISTEM51, ο πρώτος μηχανικός μηχανισμός που συναρμολογείται σε μια πλήρως αυτοματοποιημένη γραμμή παραγωγής. Είναι ένα αυτόματο ρολόι αποτελούμενο –ακριβώς όπως τα πρωτότυπα Swatch– από μόλις 51 μέρη, τα οποία συγκρατούνται από έναν και μοναδικό κεντρικό άξονα.
Το επόμενο στοίχημα
Και φθάνουμε στο 2020. Το ταξίδι προς την καινοτομία συνεχίστηκε με ένα «βιολογικό reload», καθώς τον Σεπτέμβριο κυκλοφόρησαν τα πρώτα ρολόγια από πλαστικό βιολογικής προέλευσης, που φτιάχνεται από τους σπόρους του φυτού ρίκινο (από το οποίο εξάγεται το καστορέλαιο). Η Swatch επέλεξε να χρησιμοποιήσει αυτό το υλικό για να επαναλανσάρει τα πρώτα εκείνα ρολόγια του 1983. Και τώρα πραγματοποιείται το επόμενο τεχνολογικό βήμα της Swatch στο ταξίδι της προς τη βιωσιμότητα, με τα νέα BIG BOLD BIOCERAMIC. Είναι κατασκευασμένα από βιοκεραμικό, ένα πρωτοφανές υλικό, πατέντα της Swatch, το οποίο είναι πρόσμειξη κεραμικού και πλαστικού βιολογικής προέλευσης. Όπως μας εξήγησε το διευθυντικό στέλεχος της Swatch, Carlo Giordanetti, «το βιοκεραμικό παντρεύει τα καλύτερα στοιχεία από δύο κόσμους: τις αρετές των κεραμικών με τις αρετές του πλαστικού βιολογικής προέλευσης. Το κεραμικό, το οποίο χρησιμοποιούν πολλές ωρολογοποιίες πολυτελείας, είναι ένα εκλεπτυσμένο και ανθεκτικό υλικό που δεν χαράζει και δεν διαβρώνεται. Είναι όμως αρκετά εύθραυστο. Με την προσθήκη του πλαστικού βιολογικής προέλευσης αποκτά μεγαλύτερη πλαστικότητα και ανθεκτικότητα και απορροφά τους κραδασμούς. Χάρη στην αναλογία δύο τρίτα κεραμικό και ένα τρίτο πλαστικό βιολογικής προέλευσης, εξασφαλίζεται αντοχή στις χαρακιές και το προϊόν παραμένει αψεγάδιαστο για πολύ καιρό. Επιπλέον, το κεραμικό έχει εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, απαλή υφή και πολύ ευχάριστη αίσθηση στον καρπό».
Η νέα εποχή της Swatch είναι ήδη εδώ. Τα πρώτα μοντέλα BIG BOLD BIOCERAMIC έχουν διάμετρο 47 χιλιοστά και βγαίνουν σε πέντε χρώματα: μαύρο, λευκό, γκρι, ροζ και γαλάζιο. Σύμφωνα με τον κ. Giordanetti, «ήταν αυτονόητο ότι έπρεπε να έχουμε μαύρο και λευκό, καθώς είναι τα δύο απολύτως αντίθετα, όπως και τα δύο χρώματα που αφορούν περισσότερο ένα κοινό πιο εκλεπτυσμένο, που εκτιμά το design. Τα παστέλ χρώματα κυριαρχούν ως τάση για την άνοιξη του 2021. Κι αυτό γιατί όλοι χρειαζόμαστε φωτεινότητα, ευτυχία, ένα αίσθημα φωτός. Όσο για την επιλογή του γκρι, ήταν πολύ συγκεκριμένη, καθώς το γκρι επελέγη ως χρώμα της χρονιάς από την Pantone. Προσδίδει κύρος, έχει μια αυθεντική Bauhaus προσέγγιση και διακατέχεται από μια καθαρότητα, περισσότερο κι από το λευκό ή το μαύρο».
Τους επόμενους μήνες θα ακολουθήσουν και άλλα BIG BOLD BIOCERAMIC, σε πιο έντονους χρωματισμούς, ενώ έχει προγραμματιστεί η χρήση του βιοκεραμικού και σε άλλες συλλογές της Swatch. «Προφανώς ανοίγουν νέοι ορίζοντες για τη Swatch, συνεπώς όλες οι σειρές προϊόντων θα επωφεληθούν αυτού του νέου υλικού», εξηγεί ο κ. Giordanetti και τονίζει πως «αυτό που προβλέπουμε για το μέλλον είναι ένα τοπίο όπου θα υπάρχουν περισσότερες επιλογές πέραν του πλαστικού. Θα χρησιμοποιούμε πλαστικό στις περιπτώσεις όπου είναι απολύτως απαραίτητο, καθώς θα μας επιτρέπει να κάνουμε πράγματα που διαφορετικά δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε. Το όραμά μας είναι να συμπεριλάβουμε όλο και περισσότερα υλικά νέας γενιάς. Ο λόγος που επιλέξαμε τα BIG BOLD για να κάνουμε την αρχή είναι επειδή θέλουμε να λειτουργήσει σαν ένα είδος μανιφέστου όσον αφορά το νέο υλικό. Η ευχή μου είναι ότι οι άνθρωποι που θα αγοράσουν αυτή την πρώτη συλλογή θα την κρατήσουν ως αναμνηστικό, καθώς θα είναι οι πρώτοι που θα την έχουν αποκτήσει. Επειδή το βιοκεραμικό πρόκειται να αποτελέσει κομμάτι του μέλλοντός μας, θεωρώ ότι θα μπορούσε να διαδραματίσει τον ρόλο ενός ορόσημου, όπου θα μπορεί κάποιος να πει: “Ήμουν κι εγώ εκεί όταν συνέβη αυτό!”».